Chống buôn bán than trái phép trên tuyến biển

• Khó chấm dứt tình trạng khai thác, buôn bán than lậu tại Quảng Ninh
• Truy tố 30 bị can trong vụ buôn bán than khống tại Quảng Ninh
• Không khoan nhượng với buôn bán than trái phép

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Hoàn, Đội trưởng Đội Kiểm soát Hải quan số 2, Cục Hải quan Quảng Ninh thừa nhận: “Tuy hoạt động than, khoáng sản trái phép tại địa phương có giảm, song thực tế cho thấy sự phức tạp trong lĩnh vực này vẫn luôn tiềm ẩn khó lường”. 

Theo ông Hoàn thì đối tượng buôn lậu than phần lớn thu mua than từ các mỏ, do người dân trên địa bàn TP Hạ Long, Cẩm Phả hót, vét được... rồi dùng ôtô vận chuyển tập kết xuống các bến, bãi tại khu vực phường Hà Khánh, cảng Cột 5, Cột 8 (TP Hạ Long); khu Cầu Bang (huyện Hoành Bồ), Vũng Bầu, Vũng Đục, Km số 6, Cầu 20, Bến Do, Cảng Cá, Văn Châu, cảng Khe Dây (TP Cẩm Phả), rót xuống các tàu sắt trọng tải lớn để di chuyển đến đảo Bạch Long Vĩ rồi chuyển hướng vận chuyển trái phép sang Trung Quốc tiêu thụ. 

Tại địa bàn TP Uông Bí và phường Mạo Khê, huyện Đông Triều, đối tượng sử dụng ôtô vận chuyển than xuống một số bến bãi dọc sông Kinh Thầy (huyện Kinh Môn, Hải Dương). Sau khi sàng tuyển, phân loại, số than này lại được rót xuống các tàu sắt (trọng tải từ 300-500 tấn) tập kết sang Hải Phòng (khu vực Bến Đụn, dọc sông Đá Bạc, Phà Rừng), dùng hóa đơn chứng từ vận chuyển đi Thái Bình, Nam Định, Thanh Hóa… nhưng thực tế lại lợi dụng giờ cao điểm, đêm tối, thời tiết và sự thông thạo luồng lạch để vận chuyển trái phép qua khu vực huyện Cô Tô, Đảo Trần (Quảng Ninh) sang Trung Quốc tiêu thụ. 

Đối với than chất lượng thấp, hiện phía Trung Quốc không thu mua, nên đối tượng tập trung tăng cường hoạt động, tiêu thụ trong nội địa, vì thế tình hình cũng luôn tiềm ẩn phức tạp. Điển hình như tháng 8/2015, tại cảng Hòn Gai, Đội Kiểm soát Hải quan số 2 đã phát hiện, bắt giữ tàu HD-1239 do Vũ Thế Hợp, trú tại Hải Dương làm Thuyền trưởng đang vận chuyển 914,06 tấn than chất lượng thấp không rõ nguồn gốc trên đường đi tiêu thụ trong nội địa v.v.

Nhằm kiểm soát, đấu tranh phòng chống buôn lậu than, khoáng sản hiệu quả, Cục Hải quan Quảng Ninh đã xây dựng các chương trình kế hoạch cụ thể, đấu tranh phòng chống với loại tội phạm này. 

Chỉ đạo các Chi cục Hải quan trực thuộc tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ các lô hàng than xuất khẩu. Trong đó tập trung kiểm tra giấy phép chuyên ngành, hóa đơn, chứng từ đối với những lô hàng than xuất khẩu, tránh để các đối tượng lợi dụng hoạt động thương mại nhằm thực hiện hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép mặt hàng than qua biên giới gây thất thoát tài nguyên, thất thu thuế. 

Đồng thời chỉ đạo các Đội Kiểm soát Hải quan, Trạm Kiểm soát liên hợp Km15 – Bến tàu Dân Tiến (TP Móng Cái) tăng cường triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát Hải quan, thu thập thông tin, nắm vững diễn biến tình hình tại các địa bàn trọng điểm; chủ động phối hợp với các lực lượng trong và ngoài ngành nhằm phát hiện, ngăn chặn, bắt giữ, xử lý kịp thời các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép than, khoáng sản qua địa bàn. Lực lượng Hải quan còn thu thập thông tin phục vụ kiểm tra sau thông quan, thực hiện kiểm tra sau thông quan đối với các doanh nghiệp xuất khẩu khoáng sản có nghi vấn… 

Bằng các biện pháp trên, 10 tháng đầu năm 2015, Hải quan tỉnh Quảng Ninh đã bắt giữ và xử lý 5 vụ vận chuyển than trái phép. Tang vật thu giữ gần 1.800 tấn than các loại, trị giá hơn 500 triệu đồng (tăng 33% về số vụ nhưng giảm 70% về số lượng và giảm 90% về trị giá so với cùng kỳ năm 2014).

Xác định tuyến biển là nơi mà các tàu chở than lậu dùng để vận chuyển nhiều nhất với số lượng lớn, nên từ nay đến Tết Nguyên đán, Cục Hải quan Quảng Ninh đặc biệt chú trọng phối hợp với các lực lượng như Công an, Bộ đội Biên phòng đấu tranh mạnh vào tuyến này. Theo ông Phạm Trung Vịnh, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh thì để công tác đấu tranh phòng, chống hoạt động than, khoáng sản trái phép tại địa phương thời gian tới ngày càng hiệu quả thì cần đẩy mạnh hơn nữa công tác phối hợp giữa các ngành chức năng trên địa bàn với Hải quan trong công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đối với loại tội phạm liên quan đến hoạt động than, khoáng sản trái phép. 

Ông Vịnh nhấn mạnh: “Cần tăng cường phối hợp trao đổi về các phương thức, thủ đoạn hoạt động của loại tội phạm này nhằm kịp thời có biện pháp chủ động phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả. Cấp thẩm quyền quan tâm đầu tư trang thiết bị, phương tiện cho lực lượng trực tiếp tham gia đấu tranh chống buôn lậu nói chung, trong đó có buôn lậu than, khoáng sản nói riêng tuyến biên giới, tuyến biển thoả đáng. Đồng thời nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung các chế tài quy định xử phạt về hành vi vi phạm trong hoạt động than, khoáng sản… trái phép phù hợp với tình hình thực tiễn hiện nay để có tác dụng răn đe, giáo dục hiệu quả”.

Thiết nghĩ, để tài nguyên, khoáng sản không bị chảy máu thì cơ quan có thẩm quyền và BCĐ 389 tỉnh Quảng Ninh cần đẩy mạnh hơn nữa việc phối hợp thực hiện đấu tranh phòng chống hoạt động than trái phép với BCĐ 389 các tỉnh giáp Quảng Ninh và có cơ chế khen thưởng kịp thời đối với các tập thể, cá nhân có thành tích trong việc phát hiện đấu tranh, phòng chống các vi phạm hoạt động than, khoáng sản trái phép nhằm khích lệ những tập thể, cá nhân tích cực đấu tranh phòng chống loại tội phạm này hiệu quả.