Chống hàng lậu phải từ ‘cửa’ Hải quan

• Xử lý gần 169.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả

• Đến Việt Nam tìm hiểu thị trường, để… buôn lậu

• Hạ nhiệt buôn lậu tuyến biên giới Tây Nam

Để nhập khẩu lô hàng trên, ngày 17 và 18/10/2013, Trịnh Văn Hải đứng tên mở 4 tờ khai Hải quan nhập khẩu hàng qua Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn KVI. Trên các tờ khai, đơn vị nhập khẩu khai báo hàng hóa nhập khẩu là hàng bách hóa các loại, xuất xứ Trung Quốc. Với lô hàng thuộc Tờ khai số 148471/NKD-KV1, lãnh đạo Hải quan chỉ đạo kiểm tra tỷ lệ 100%. Hai công chức Hải quan được phân công kiểm tra lô hàng trên là Nguyễn Văn Hà và Nguyễn Xuân Lượng. Kết quả kiểm tra khẳng định: “Hàng nhập khẩu đã được kiểm tra phù hợp với khai báo của người khai Hải quan”.

Tuy nhiên, khi Tổ kiểm tra đột xuất thuộc Tổng cục Hải quan tái kiểm tra lại lô hàng này thì mới phát hiện, Công ty TNHH Trung Hải nhập khẩu hàng hóa không đúng như khai báo. Trong lô hàng này, có đến 32 mặt hàng nhập về nhưng Công ty đã giấu, không khai trong tờ khai Hải quan. Khi sai phạm bị phanh phui, hai công chức Hải quan trực tiếp kiểm hóa lô hàng này đổ lỗi cho hàng loạt lý do như: trời mưa to, áp lực Cảng hối thúc chuyển container do còn nhiều doanh nghiệp còn chờ kiểm đếm, hoặc do đại diện Công ty TNHH Trung Hải gây áp lực nếu tiếp tục mở hàng sẽ dẫn đến hàng bị hư hỏng, mất mát... nên dẫn đến sai sót trên (?).

Còn với lô hàng thuộc Tờ khai 148489/NKD-KV1 thì tỷ lệ kiểm tra xác suất 10%. Sau khi kiểm tra lô hàng trên, hai công chức Hải quan Đỗ Gia Ánh và Hoàng Quỳnh Anh cũng cho ra kết quả “hàng nhập khẩu đã được kiểm tra theo tỷ lệ đúng như khai báo của người khai Hải quan”. Tuy nhiên, thực tế có đến 62 mặt hàng trong lô hàng này, doanh nghiệp không khai báo Hải quan. Lý giải về sai sót nghiêm trọng này, Đỗ Gia Ánh và Hoàng Quỳnh Anh cho rằng: “Khi mở container để kiểm tra thì hai công chức này nhận thấy hàng chất đầy đến mép ngoài container được đóng trong nhiều kiện không đồng nhất”.

Ánh và Quỳnh Anh yêu cầu công nhân bốc xếp lấy hàng từ bên ngoài vào trong container tổng cộng 48/479 kiện hàng (tỷ lệ 10%) để kiểm tra. Kết quả kiểm tra thì thấy “đúng như khai báo (?)”.

Tương tự, hai lô hàng thuộc hai tờ khai còn lại có tổng cộng 29.100kg hàng, có đến 63 mặt hàng doanh nghiệp không khai báo.

Rõ ràng, Công ty TNHH Trung Hải đã nhập số lượng lớn hàng lậu có giá trị đặc biệt lớn vào nội địa và qua được “ải” Hải quan là trách nhiệm của các cán bộ Hải quan. Thế nhưng, trong vụ này chỉ có chủ hàng bị xử lý hình sự, còn các cán bộ Hải quan thì vẫn “bình yên vô sự” bởi các lý do: cán bộ kiểm hóa kiểm tra tỷ lệ xác suất lô hàng đúng như chỉ đạo của lãnh đạo đơn vị. Ngoài ra, các cán bộ kiểm hóa cũng không móc nối với chủ hàng hay bất cứ ai để xác nhận trên phiếu ghi kết quả kiểm tra hàng hóa (?)... Do đó, cơ quan điều tra không đủ căn cứ để xử lý hình sự đối với các cán bộ Hải quan đã trực tiếp tiếp tay cho đối tượng buôn lậu.

Trong thời gian qua, các đối tượng nhập lậu hàng hóa qua cửa Hải quan áp dụng rất phổ biến “chiêu” khai báo gian lận về số lượng, chủng loại hàng hóa nhập khẩu để trốn thuế của Nhà nước. Công ty CP Hiệp Bình Phước và Công ty Nam Phương Luxury nhập khẩu hàng không đúng khai báo hải quan (hàng tập kết tại Cảng Hiệp Phước) với trị giá hàng hóa ước tính ban đầu khoảng 6 tỷ đồng. Đối tượng Phạm Văn Thành nhập khẩu 36 mặt hàng từ Thái Lan về Việt Nam qua Cảng Sài Gòn KV I với trị giá lô hàng hơn 1,5 tỷ đồng, nhưng khai báo Hải quan là nhập chỉ có 1 mặt hàng là “nhựa phế liệu” trị giá chỉ 2.150USD...

Thực tế trên cho thấy, các đối tượng buôn lậu hiện không còn lén lút nhập lậu hàng hóa nhỏ lẻ, manh mún, theo đường tiểu ngạch nữa, mà chúng còn liều lĩnh buôn lậu bằng đường chính ngạch, qua “cửa” Hải quan với trị giá hàng hóa lên đến hàng tỷ, hàng chục tỷ đồng. Vì vậy, nếu từ “cửa” Hải quan, việc kiểm soát hàng hóa không chặt chẽ, không xử lý nghiêm các cán bộ thực thi móc nối với các đối tượng nhập lậu thì không những không ngăn được nạn hàng lậu tràn vào thị trường nội địa, mà còn gây thất thu tiền thuế của Nhà nước.