Khơi thông dòng vốn tín dụng, vấn đề sống còn của DN tư nhân

• Hà Nội cần vay hơn 1.258 tỷ đồng vốn tín dụng đầu tư phát triển
• Nguồn vốn tín dụng góp phần đa dạng hóa đặc sản nông nghiệp
• Khơi thông luồng vốn tín dụng, tạo đà phục hồi tăng trưởng

Trong cuộc gặp với Thủ tướng Chính phủ vừa qua, một trong những khó khăn được cộng đồng DN bức xúc nêu lên là về tiếp cận vốn, vấn đề quyết định sự sống còn đối với DN tư nhân hiện nay. 

Theo con số khảo sát mà VCCI đưa ra, hiện nay, lãi suất cho vay bình quân tại Việt Nam vẫn luôn ở mức gần 8%/năm, cao gấp 2 đến 3 lần so với mức lãi suất bình quân tại các nước trong khu vực. 

Theo đánh giá của Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc, với mức lãi suất cao như vậy thì các DN Việt Nam vốn đã ở thế yếu lại càng không thể cạnh tranh được với các DN trong khu vực chứ chưa nói tới thế giới.

Cân bằng lại thị trường tín dụng và giải quyết bài toán vốn cho DN tư nhân đang là vấn đề sống còn đối với DN.

Với DN nhỏ và vừa (DNNVV), khu vực chiếm tới 95% khối kinh tế tư nhân, theo ông Phan Bá Sang, Chủ tịch Hiệp hội DN Vĩnh Phúc thì khó khăn về tín dụng lại nhân lên gấp bội. 

“Sự bế tắc kìm hãm và khó khăn lớn nhất của DNNVV hiện nay là đói vốn, vốn vay ngân hàng lãi suất tuy có cải thiện song vẫn ở mức cao, trong khi điều kiện vay vốn tín dụng của DNNVV rất hạn hẹp do không có tài sản thế chấp, thủ tục vay vốn hết sức phiền hà, phức tạp với nhiều điều kiện ràng buộc vượt quá khả năng của DNNVV. Điều này cho thấy cơ hội tiếp cận tín dụng của DNNVV với nguồn tín dụng nhà nước còn hết sức hạn chế dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ DNNVV vay vốn để sản xuất kinh doanh”, ông Sang cho biết. 

Trong khi đó, theo cảnh báo của nguyên Bộ trưởng Thương mại Trương Đình Tuyển, dòng tiền và vốn đầu tư vẫn đổ mạnh vào khu vực nhà nước khiến vốn tín dụng cho tư nhân lại càng bị thu hẹp, giá vốn vay tăng cao, lãi suất vốn đã cao vẫn đang có xu hướng tăng lên tiếp tục là những yếu tố bóp nghẹt DN và càng làm tăng thêm cơn khát tín dụng của khu vực tư nhân.

Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán TP Hồ Chí Minh Johan Nyvene đã mô tả những khó khăn về tiếp cận vốn mà cộng đồng DN tư nhân hiện đang phải đối mặt. 

Một thực trạng đáng buồn mà ông Johan Nyvene phải nhấn mạnh là sau 30 năm đổi mới phát triển của đất nước, thị trường tài chính vốn được coi là huyết mạch của nền kinh tế Việt Nam vẫn đang tồn tại sự mất cân bằng khi phần lớn nguồn vốn cho DN vẫn đến từ các ngân hàng thương mại. 

Trong khi đó, sau 20 năm tạo dựng, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam tuy đã có những bước phát triển đáng ghi nhận song vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu cung ứng nguồn vốn cho DN, do khả năng huy động vốn trên thị trường này vẫn còn nhiều hạn chế.

Ông Johan Nyvene cũng cho rằng, hiện tại ở Việt Nam có ba kênh huy động vốn chính của DN bao gồm vốn tín dụng từ ngân hàng, huy động trên TTCK từ cổ phiếu và trái phiếu. Tuy nhiên, một vấn đề lớn đang tồn tại là sự mất cân đối giữa các kênh huy động vốn khiến các DN chủ yếu hướng đến nguồn vốn vay từ các ngân hàng thương mại, trong khi tiềm năng huy động vốn từ TTCK bị bỏ ngỏ, còn thị trường thứ cấp cho trái phiếu DN lại chưa được phát triển. 

Con số đưa ra cho thấy, hiện nay tổng dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế là hơn 200 tỷ USD, quy mô vốn hóa của thị trường cổ phiếu khoảng 60 tỷ USD, nhưng thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới chỉ khoảng 1,3 tỷ USD. 

Điều này cũng phản ánh thực trạng là sự thiếu vắng các nhà đầu tư lớn và sự nghèo nàn của các sản phẩm tài chính khiến thị trường vốn chưa thể lớn mạnh được. Và mặc dù nhu cầu về nguồn cung ứng vốn với nhiều nhà đầu tư cùng các kênh huy động đa dạng đáp ứng được nhu cầu khác nhau của các chủ thể DN vẫn chưa thể hiện thực hóa.

Ông Vũ Bằng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán cho biết, về giải pháp phát triển TTCK nhằm tạo kênh huy động vốn hữu hiệu cho DN, hiện Bộ Tài chính đang trình Chính phủ một số đề án nhằm tăng quy mô và nâng hạng thị trường, cải thiện các phương thức đấu giá, đẩy nhanh CPH nhằm thu hút dòng vốn từ các nhà đầu tư tiềm năng trong và ngoài nước, góp phần tăng mức thanh khoản và quy mô vốn trên TTCK. 

Việc phát triển thị trường trái phiếu DN, TTCK phái sinh, cải thiện thị trường Upcom và phát triển các loại hình quỹ đầu tư, khởi nghiệp phát triển… cũng được tập trung triển khai song song để tạo kênh huy động vốn đa dạng cho DN.

Trước những khó khăn về tín dụng cho khu vực DNNVV, Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng khẳng định, việc cân bằng lại thị trường tín dụng và giải quyết bài toán vốn cho DN tư nhân đang là vấn đề sống còn đối với DN, là nhiệm vụ Chính phủ đặc biệt quan tâm. 

Bà Hồng cho biết, NHNN đang đẩy mạnh triển khai các giải pháp đa dạng hóa các kênh huy động vốn cho DN, đồng thời chỉ đạo tập trung nguồn vốn vào các lĩnh vực ưu tiên theo hướng nâng tín dụng cho khu vực tư nhân và giảm dần tỷ lệ dành cho khu vực nhà nước. Theo đó, hiện nay tỷ trọng tín dụng cho DNNN chỉ còn 15-17%, tín dụng khu vực tư nhân đã và sẽ tiếp tục được tăng lên.