Lãi suất huy động đã chạm đáy và sẽ tăng trở lại?

• Lãi suất huy động thấp, lãi vay giảm chưa tương xứng

Lãi suất huy động tăng nhẹ

Theo thống kê của Công ty Chứng khoán Sài Gòn - SSI, lãi suất tiền gửi đã giảm tổng cộng từ 2-2,5% trong năm 2020, trong đó mạnh nhất là trong quý III-2020. Sang đến quý I/2021, đã có một số điều chỉnh tăng- giảm nhẹ từ 0,1-0,4% lãi suất tại một số ngân hàng thương mại, tập trung vào các kỳ hạn ngắn và nhóm khách hàng cá nhân. Tuy nhiên, mặt bằng chung, lãi suất tiền gửi vẫn giữ nguyên ở mức từ 3-4%/năm với kỳ hạn dưới 6 tháng, từ 3,5-5,5%/năm với kỳ hạn từ 6-12 tháng và từ 4,6-6%/năm với kỳ hạn từ 12 tháng trở lên.

Dù lãi suất tiền gửi giảm sâu xuống mức thấp chưa từng có nhưng SSI cho biết, huy động của các ngân hàng thương mại vẫn rất khả quan, cùng với đó là sự sụt giảm của cầu tín dụng khiến cho chênh lệch tiền gửi - tín dụng từ đầu năm 2020 đến nay giãn khá rộng. Theo thông tin từ Tổng cục Thống kê, tính đến ngày 19/3/2021, tăng trưởng tín dụng là 1,47% so với đầu năm, cao hơn mức tăng trưởng 0,54% của tiền gửi.

Nhận định về lãi suất tiền gửi tăng trong thời gian gần đây, Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) dẫn số liệu tính đến ngày 19/3/2021, tăng trưởng cung tiền đạt 1,5% và tăng trưởng huy động vốn đạt 0,5% so với cuối năm 2020. Theo VDSC, tín dụng trong quý I/2021 tăng tốc nhiều hơn năm trước, trong khi tăng trưởng huy động vốn không tăng cùng tốc độ có thể là nguyên nhân khiến lãi suất huy động gần đây tăng lên.

Trên thị trường, từ đầu tháng 3/2021, lãi suất huy động ngân hàng bắt đầu nhích lên sau một thời gian dài các ngân hàng thực hiện giảm lãi suất. Hầu hết các ngân hàng thương mại đều tăng nhẹ lãi suất huy động ở một số kỳ hạn từ 0,1-0,2 điểm phần trăm, thậm chí có ngân hàng tăng mạnh lãi suất huy động các kỳ hạn thêm 0,4-0,7 điểm phần trăm.

Nhóm phân tích cho rằng, các đợt tăng lãi suất huy động gần đây cho thấy lãi suất đối với tiền gửi khách hàng dường như đã chạm đáy. Tuy nhiên, VDSC kỳ vọng lãi suất sẽ tăng ở mức khiêm tốn vào năm 2021 do lạm phát vẫn được kiểm soát và chính sách tiền tệ vẫn đang duy trì hướng hỗ trợ.

Lãi suất cho vay sẽ ổn định?

Lãi suất huy động tăng trở lại khiến cho hy vọng về việc giảm lãi suất cho vay của các doanh nghiệp trở nên “mong manh” hơn. Theo phản ánh của các doanh nghiệp, việc các nhà băng giảm lãi suất cho vay là có và tác động tích cực đến nguồn vốn chảy vào nền kinh tế nhưng không nhiều bởi hầu hết chỉ dành cho các lĩnh vực ưu tiên, còn những lĩnh vực không thuộc ưu tiên đang phải vay vốn lãi suất cao, so với đầu năm 2020 thì lãi vay chỉ thấp hơn 1 điểm % năm.

Phân tích về tình trạng này, SSI cho rằng, việc lãi suất cho vay giảm từ 1-1,5% - chậm hơn mức giảm của lãi suất tiền gửi (2 - 2,5%) trong năm 2020, đã khiến biên lãi ròng (NIM) của hầu hết các ngân hàng thương mại đã tăng rất mạnh trong nửa cuối năm 2020 và hiện ở mức cao lịch sử, khoảng 4%. Thực tế, trong khi các doanh nghiệp đều gặp khó vì dịch bệnh thì các nhà băng vẫn công bố lãi “khủng”. Với việc vĩ mô ổn định và có thể hỗ trợ duy trì mặt bằng lãi suất huy động thấp, SSI cho rằng, các ngân hàng thương mại sẽ có cơ sở để giảm thêm lãi suất cho vay cho khách hàng bằng cách thu hẹp NIM về mức thông thường là 3,5%.

“Mặt bằng lãi suất tiền gửi vẫn tiếp tục ổn định trong hầu hết quý II-2021 nhưng có thể nhích tăng từ 30-50 điểm % trong nửa cuối năm 2021. Lãi suất cho vay đối một số lĩnh vực ưu tiên có thể điều chỉnh giảm nhẹ ở một số ngân hàng nhưng về cơ bản mặt bằng lãi suất chung sẽ vẫn ổn định”, SSI nêu.

Từ phía cơ quan điều hành, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, việc điều hành chính sách lãi suất trong thời gian tới vẫn trên quan điểm trước hết là tạo sự ổn định, hiện nay đang ổn định và duy trì sự ổn định này đối với cả lãi suất huy động và cho vay.

“Nếu bối cảnh tích cực thì chúng tôi sẽ tiếp tục giảm lãi suất. Mặt khác cũng tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, tạo điều kiện giảm tiếp lãi suất cho vay cho các doanh nghiệp, trước hết là những tháng đầu năm”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.