Loạn sữa tươi - người tiêu dùng bị thiệt
Có lẽ không nhiều người tiêu dùng tự đặt cho mình câu hỏi: thế nào là sữa tươi, sữa thanh trùng, sữa tươi tiệt trùng... có gì khác nhau giữa các loại sữa này và đó còn đúng là sữa tươi? Theo quy định thì sữa thanh trùng là sản phẩm sữa nước được làm từ sữa tươi, sữa nguyên kem hay sữa đã tách chất béo.
Quá trình thanh trùng thông thường là khử qua nhiệt từ 72-100oC trong vòng 12 - 20 giây để diệt các vi khuẩn gây bệnh và tạo mùi vị sữa thanh trùng đặc trưng. Sữa thanh trùng có tuổi thọ ngắn 8-10 ngày và phải được bảo quản ở nhiệt độ 5-7oC khi chưa mở. Sữa tiệt trùng được làm từ sữa tươi, sữa nguyên kem hay sữa đã tách béo. Loại sữa này thường được đóng chai. Để tiệt trùng, sữa được khử qua nhiệt độ 135-150oC trong vòng 4 - 6 giây để diệt các vi khuẩn.
Đến khi đóng chai sữa được gia nhiệt một lần nữa ở mức 120oC trong vòng 15 - 20 giây. Sữa tiệt trùng có tuổi thọ dài hơn (4-6 tháng) và có thể được bảo quản ở nhiệt độ thông thường.
Tuy nhiên, một số nhà sản xuất cho biết, do nhu cầu sữa tươi tăng cao nên đã xuất hiện tình trạng nhập sữa bột nguyên liệu từ nước ngoài về pha thành sữa nước và đóng vào hộp sữa tươi để bán. Đây rõ ràng là hành vi lừa dối người tiêu dùng, cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường dù sữa này không tác hại gì cho sức khỏe.
Theo một chuyên gia về sản xuất sữa thì từ sữa gốc vắt từ bò qua chế biến đã cho rất nhiều loại sản phẩm với phẩm chất khác nhau. Thế nhưng trên thị trường hiện nay, tất cả đều được quảng cáo và tiếp cận đến người tiêu dùng dưới tên chung là "sữa tươi". Ở những nước có truyền thống sử dụng sữa thì sữa tươi phải là sản phẩm sữa được vắt ra từ bò và không qua chế biến ở nhiệt độ cao. Ở Việt
 |
|
Người tiêu dùng mua nhầm nhiều loại sữa tươi được chế biến từ sữa bột. |
Trên thị trường mới chỉ có một sản lượng rất ít của Mộc Châu, hoặc Long Thành có bán tại siêu thị trong hệ thống bảo quản lạnh 5oC. Tuy nhiên, do quan niệm, các quy định kỹ thuật về các loại sữa ở Việt Nam chưa đầy đủ nên tình trạng nhập nhèm của các DN kinh doanh sữa hiện vẫn còn và người tiêu dùng vẫn có thể bị thiệt hại.
Chuyên gia dinh dưỡng Ngô Thị Vân Hương - Viện Vệ sinh Y tế công cộng cho biết, các nhà sản xuất nên ghi cụ thể thành phần, định lượng, giá trị dinh dưỡng trên bao bì chứ cách ghi chung chung như hiện nay thì ngay cả giới chuyên môn cũng không xác định được giá trị dinh dưỡng thật huống chi là người tiêu dùng.
Công bố của Cục Chăn nuôi cho biết, tổng sản lượng sữa tại Việt Nam hiện nay chỉ đáp ứng được 22% nhu cầu sữa nước nói chung. Như vậy, 78% phải dùng sữa bột hoàn nguyên. Trong khi, trên thực tế, hầu hết các loại sữa nước hiện nay đều gắn thêm mác "sữa tươi" vì thế nghi vấn trên đây không hẳn là không đáng quan tâm.
Chuyên gia kinh doanh của một DN kinh doanh sữa trên địa bàn Ba Vì tính toán sơ bộ cho biết, cả miền Bắc có 27.300 con bò, một nửa số bò cho sữa, sản lượng khoảng 90 tấn mỗi ngày nhưng khoảng 10% trong số đó là nông dân bán lẻ hoặc sử dụng cho mục đích khác.
Với lượng sữa như vậy, mỗi ngày trên toàn miền Bắc chỉ có thể cung cấp cho một nhà sản xuất với quy mô công suất nhỏ. Trong khi đó hiện nay ở miền Bắc có tới 8 doanh nghiệp đang sản xuất sữa với tổng sản lượng cung cấp ra thị trường hàng trăm tấn mỗi ngày. Vì thế, lo ngại gian lận về sữa tươi càng lớn.
Được biết, hiện nay, chỉ có Mộc Châu là đơn vị có đủ nguồn hàng để chế biến sữa tươi, với sản lượng khoảng 7.500-8.000 tấn. Các đơn vị khác đều trông chờ vào nguồn sữa bột nhập khẩu, nhưng trên thị trường lại đầy sản phẩm sữa tươi tiệt trùng.
Chính vì thế, ông Lê Bá Lịch, Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi từng cho rằng, đa phần các sản phẩm sữa tươi đang bày bán hiện nay là sữa hoàn nguyên. Các doanh nghiệp đã lạm dụng từ sữa tươi. Đây là hành vi thiếu minh bạch, đánh lừa người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm