Nâng cao năng lực quản trị, huy động vốn để phát triển đồng bộ cơ sở hạ tầng
Hội thảo thu hút sự tham dự của các chuyên gia cao cấp đến từ một số bộ, ngành của Việt Nam, các cơ quan quản lý của các nước trong khu vực (Nhật Bản, Hàn Quốc, Indonesia, Thái Lan, Philippines, Malaysia, Banglades, Maldives), các tổ chức quốc tế đa phương (IMF, Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC), Cơ quan Tài chính dự án và hạ tầng (IPFA), Bộ Tài chính Indonesia, Bộ Tài chính Thái Lan, Bộ Tài chính, Công ty PwC.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Vũ Đại Thắng cho biết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định 3 đột phá chiến lược của Việt Nam trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 – 2020 là thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực.
 |
| Việt Nam đã thu hút được khoảng 150 dự án theo hình thức PPP. |
Trong đó, xây dựng một hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ với một số công trình hiện đại tập trung vào hệ thống giao thông và hạ tầng đô thị. Tính đồng bộ được bao hàm trong 10 lĩnh vực, riêng hạ tầng xác định 4 lĩnh vực trọng tâm cần được đầu tư cấp bách gồm: hạ tầng về giao thông; hạ tầng cung cấp điện; hạ tầng về thủy lợi, ứng phó với biến đổi khí hậu; hạ tầng về đô thị.
Trong thời gian qua, kết cấu hạ tầng của Việt Nam đã từng bước được quan tâm, hoàn thiện, cơ bản đáp ứng yêu cầu của phát triển kinh tế - xã hội. Hạ tầng giao thông vận tải đã được đầu tư, nâng cấp, đảm bảo kết nối vùng miền trong cả nước.
Hạ tầng năng lượng đã được đầu tư cơ bản, đáp ứng yêu cầu phát triển và đảm bảo an ninh năng lượng cho quốc gia. Hạ tầng thủy lợi được tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp với dự án trọng điểm, quy mô lớn tại các vùng trên cả nước. Hạ tầng đô thị cũng được đầu tư nhất là ở các đô thị lớn như ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…
Đối với nguồn lực đầu tư, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng cho biết, bên cạnh việc ưu tiên sử dụng tối đa nguồn ngân sách Nhà nước, Chính phủ cũng quan tâm thúc đẩy, thu hút nguồn vốn đầu tư tư nhân đặc biệt thông qua đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP).
Cho đến nay, Việt Nam đã thu hút được khoảng 150 dự án theo hình thức PPP với tổng mức đầu tư khoảng 50 tỷ USD. Những dự án đầu tư này đã góp phần cải thiện rõ rệt chất lượng cơ sở hạ tầng tại Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, cũng có tồn tại, thách thức nhất định đối với việc phát triển kết cấu hạ tầng của Việt Nam thời gian qua.
Cụ thể, quy mô nền kinh tế chưa lớn, khả năng tích lũy hạn chế dẫn đến việc duy trì đầu tư ở mức cao cho kết cấu hạ tầng, ảnh hưởng đến cân đối vĩ mô và sự phát triển chung của toàn nền kinh tế. Bên cạnh đó, đầu tư lớn cho kết cấu hạ tầng gây áp lực lên trần nợ công cao. Đồng thời, hiện nay, Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình, do đó, việc tiếp cận nguồn vốn vay giá rẻ sẽ giảm.
Trong khi đó, việc cải cách thể chế, thủ tục hành chính để cải thiện môi trường đầu tư, thu hút các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng vẫn đang là thách thức lớn đối với các cơ quan của Chính phủ.
“Đáng chú ý, các điều kiện cần thiết để thu hút nguồn đầu tư từ khu vực tư nhân cho hệ thống kết cấu hạ tầng thông qua hình thức PPP vẫn còn hạn chế do một số nguyên nhân như: Nhà nước chưa có đủ nguồn lực để tham gia cùng với các nhà đầu tư tư nhân; năng lực thực hiện còn yếu, cơ chế chính sách chưa đồng bộ, chưa đủ mạnh, còn thiếu cơ chế bảo đảm, bảo lãnh và chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư...
Để đạt được mục tiêu về phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng trong thời gian tới, việc đề xuất những giải pháp toàn diện, trong đó có những giải pháp về cơ chế, chính sách để quản trị, huy động vốn đầu tư là vấn đề cấp thiết đối với Việt Nam”, Thứ trưởng Vũ Đại Thắng thông tin.
Tại hội thảo, các chuyên gia giàu kinh nghiệm đến từ các cơ quan quản lý của các nước trong khu vực, các chuyên gia của các tổ chức quốc tế đã chia sẻ bài học kinh nghiệm về cải cách, phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là quản trị và huy động vốn.
Cụ thể gồm: Khung quản trị hạ tầng; phát triển cơ sở hạ tầng của Việt Nam; huy động vốn đổi mới sáng tạo cho hạ tầng; quản lý rủi ro đầu tư theo phương thức PPP; thẩm định và lựa chọn dự án PPP; bảo đảm đủ vốn cho các dự án cơ sở hạ tầng; cải cách hệ thống quản lý cơ sở hạ tầng...
Những ý kiến đóng góp là bài học kinh nghiệm quan trọng cho các cơ quan trong quá trình nghiên cứu, tham mưu, ban hành chính sách về quản trị, huy động nguồn lực, thực hiện mục tiêu chiến lược về phát triển kết cấu hạ tầng quy mô lớn tại Việt Nam.