Nông dân điêu đứng vì phân bón kém chất lượng

Các hộ này "kêu cứu" từ nhiều tháng nay, nhưng Công ty Đức Lợi, trụ sở ở thôn 12, xã Lộc Thành, huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng); nhà máy sản xuất thì đặt tại xã Phú Vinh, huyện Định Quán (Đồng Nai) vẫn né tránh trách nhiệm, không đả động gì về đền bù thiệt hại cho họ.

Phân bón kém chất lượng là thật

Theo quảng cáo tiếp thị của Công ty Đức Lợi, cây cà phê được bón DOMIX Đức Lợi ít sâu bệnh, ít rệp phá hoại, ít bị chết vàng lá, giảm khô cành mùa khô do nấm hồng hoặc sâu đục thân. Nếu cà phê trồng mới mỗi năm bón lót hoặc rải quanh gốc 2 lần, mỗi lần 500-800kg/ha, cây phát triển tốt, rễ nhiều, khỏe mạnh và sẽ tăng năng suất lâu dài ổn định, ít bệnh, chịu hạn tốt, phòng ngừa được bệnh thối rễ. Còn cà phê kinh doanh, mỗi năm bón 3-5 tấn/ha, cây phát triển mạnh cả thân lẫn rễ, cân đối ra nhiều cành thứ cấp, lá ít rụng, hoa ra nhiều, đậu quả tốt… Thế nhưng sự thật khác xa với những lời quảng cáo "có cánh" kia.

Ông Từ Thanh Đào, Trưởng thôn 1 cho biết, vào tháng 5/2008, gia đình ông mua 4 tấn phân hữu cơ DOMIX Đức Lợi, tại nhà phân phối Minh Hạnh ở cùng thôn về bón cho 3ha cà phê, sau hai lần bón theo hướng dẫn thì lá cà phê đổi từ màu xanh sang màu vàng, sau đó là trái non héo và rụng gần hết.

Ông Đào bức xúc: "Sản lượng vụ năm 2008 của 3ha cà phê của gia đình bị sụt đi 1,7 tấn so với vụ trước do bón loại phân này. Ở thôn 1 có 39 hộ mua phân DOMIX Đức Lợi về bón cho vườn cây đều bị thiệt hại nặng…".

Còn ông Lý Văn Cao ở thôn 6, mua phân DOMIX Đức Lợi ở đại lý Nguyễn Văn Toàn (cùng xã Đức Liễu) về bón cho 1,2ha cà phê lại phản ứng: Sau khi báo tình hình vườn cà phê bị vàng lá, rụng trái, trong khi đó phân bị vón cục ngay tại gốc cà phê thì Giám đốc Công ty Đức Lợi có đến xem, rồi không thấy ông ta quay trở lại, ông đã gọi điện thoại nhiều lần nhưng không được.

Hiện ông đang giữ 2 bao phân DOMIX Đức Lợi và cùng với 3 hộ khác: Hoàng Văn Bình, Hoàng Văn Ngọc và Hoàng Văn Thuận cùng ở thôn 6 sẽ làm đơn khởi kiện ra toà…

Ông Võ Văn Cảnh, Chủ nhiệm Câu lạc bộ ca cao ở xã Đức Liễu nhẩm tính: 65 hộ dân ở thôn 1, thôn 6 và thôn 10, sau khi nghe lời tiếp thị của Công ty Đức Lợi đã mua khoảng 130 - 140 tấn phân DOMIX (bình quân 3 triệu đồng/tấn) theo phương thức trả trước 50%, còn lại là trả chậm, đem về bón cà phê, điều và ca cao đều "lãnh đủ".

Tính ra, thiệt hại hàng trăm triệu đồng trong niên vụ 2008, đó là chưa kể không biết tốn thêm bao nhiêu tiền, công sức cho việc phục hồi vườn cây sau khi bón phân trên. Hiện người dân ở 3 thôn trên vẫn còn giữ gần chục tấn phân này để làm "vật chứng". Sau khi nhiều hộ nông dân bón phân của Công ty Đức Lợi bị vàng lá, rụng trái thì ở xã Đức Liễu người dân đã "tẩy chay" loại phân này dù công ty có tiếp thị "kêu đến mấy".

Quảng cáo một đằng, chất lượng một nẻo

Trước sự phản ánh của nhiều hộ dân ở xã Đức Liễu về phân bón kém chất lượng, cây cà phê bị vàng lá, rụng trái và cây không phát triển, làm cho các hộ bị thiệt hại nặng về kinh tế; Sở NN&PTNT tỉnh Bình Phước giao cho ông Doãn Văn Chiến - Phó phòng Nông nghiệp tiến hành kiểm tra vườn cây, lấy mẫu phân bón DOMIX hiện có trên địa bàn đưa đi thử nghiệm (ngày 18/6/2008).

Kết quả thử nghiệm ngày 22/7/2008 của Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 ở TP Hồ Chí Minh cho thấy: "Chất lượng hàng hoá trên nhãn bao bì ghi HC-N+ P2O5 +K2O: 20-80%", nhưng kết quả phân tích chỉ đạt: HC-N+P2O5+K2O: 1,6-3,5%. Ngoài ra, phân bón DOMIX còn ghi sai nhãn hàng hoá: Phân hữu cơ truyền thống lại ghi phân bón chuyên dùng, ngăn ngừa bệnh đốm lá, rỉ sắt và thối rễ; ngày sản xuất có đóng trên bao bì nhưng không đọc được…

Từ những kết quả này, ngày 28/8/2008, ông Vương Văn Thình, Chánh Thanh tra Sở NN &PTNT tỉnh Bình Phước ký quyết định "Xử phạt vi phạm hành chính về phân bón" 12 triệu đồng đối với Công ty Đức Lợi. Quyết định này cũng yêu cầu Công ty Đức Lợi thu hồi sản phẩm phân bón hữu cơ đang lưu thông trên thị trường để tái chế đạt theo tiêu chuẩn đã công bố và ghi nhãn hiệu đúng quy định.

Trong văn bản trả lời đơn khiếu nại của ông Võ Văn Cảnh, ông Hồ Đức Thảo… ngụ ấp 6, ngày 19/1/2009, ông Bùi Văn Danh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước khẳng định: "Các hộ phản ánh Công ty Đức Lợi bán phân kém chất lượng là đúng". Về bồi thường thiệt hại do sử dụng phân bón kém chất lượng, ảnh hưởng đến cây trồng, các hộ làm đơn khởi kiện tại TAND huyện Bù Đăng để được xem xét, giải quyết.

Ngày 3/4/2009, trao đổi với phóng viên Báo CAND, ông Vương Văn Thình cho biết: "Chúng tôi đã có nhiều văn bản gửi cho Công ty Đức Lợi "nhắc nhở" nhưng đến hôm nay, Công ty Đức Lợi vẫn chưa nộp phạt 12 triệu đồng vào Kho bạc tỉnh Bình Phước theo quyết định xử phạt. Sở NN&PTNT Bình Phước đã có văn bản báo cáo Bộ NN&PTNT về những vi phạm của Công ty Đức Lợi và sẽ có biện pháp xử lý tiếp theo"