Nông dân ồ ạt bỏ khoai trồng lúa
Tại xã Tân Hưng (Bình Tân), nhiều ngày qua, có hàng chục ha khoai lang được nông dân bỏ trắng không thu hoạch. Diện tích chuyển sang trồng lúa năm nay tăng gấp đôi, nông dân chuyển 600/1.400 ha khoai lang sang trồng lúa. Mấy ngày qua, ông Nguyễn Văn Hồng (ngụ xã Thành Lợi) bơm nước vào 10 công ruộng khoai, chuẩn bị làm đất chuyển sang trồng lúa. Ông Hồng cho biết, vụ khoai lang này, gia đình ông trồng 10 công khoai, lỗ khoảng 100 triệu đồng.
Giá khoai lang hiện nay xuống thấp tới mức chỉ bằng 1/10 so với trước kia. Mức giá trung bình từ năm 2010 đến 2014, khoảng 600.000 đồng/tạ (60kg) tương đương 10.000 đồng/kg. Cao điểm vào năm 2011 và 2013 trên 19.000/kg khoai lang.
Thời điểm đó, bình quân mỗi ha khoai lang, trừ chi phí, nông dân lãi khoảng 50 triệu đồng/ha, cao gấp 3 lần trồng lúa. Diện tích trồng khoai lang của Bình Tân tăng gấp đôi từ 4.884 ha (năm 2008) lên 9.800 ha (năm 2014). Nông dân các huyện Tam Bình và thị xã Bình Minh chuyển hàng trăm ha diện tích trồng lúa sang trồng khoai.
Tuy nhiên, giá bán khoai lang hiện nay sụt giảm mạnh, chỉ còn từ 120.000 - 180.000 đồng/tạ. Chỉ vào 3 công khoai lang vừa xuống giống được khoảng 2 tháng, ông Nguyễn Văn Quang (ngụ ở xã Thành Lợi) than thở: “Chi phí xuống giống 3 công này là 10 triệu rồi nhưng bây giờ, đại lý vật tư nông nghiệp không bán thiếu nữa nên không có tiền mua phân, thuốc đổ vào nên tôi bỏ luôn. Vợ tôi thấy vậy cắt khoai cho bầy dê hơn 60 con ăn”.
 |
| Khoai lang chất đống bỏ trên đường. |
Vụ khoai vừa qua, gia đình ông Quang bán với giá 150.000 đồng/tạ, trồng 3 công lỗ khoảng 30 triệu đồng. Hiện tại, giá khoai tiếp tục rớt, chỉ còn 90.000 đồng/tạ nhưng rất khó bán. Các thương lái chỉ lựa toàn khoai tốt, lấy khoảng 50% trong đống khoai được thu hoạch. Số còn lại (loại 2), thương lái mua với giá 5.000 đồng/tạ.
Ông Quang nói: “Trước đây, khoai loại 2 này thương lái mua hết, giá chỉ thấp hơn vài chục đến một trăm ngàn/tạ thôi”. Cùng chung cảnh khó, anh Huỳnh Văn Giàu (ngụ xã Thành Trung) than thở: “Nhà tôi vừa bán xong 5 công khoai, lỗ gần 40 triệu đồng. Số khoai loại 2, thương lái chê, mua với giá bèo, bán lỗ tiền nhân công, tôi bỏ luôn ngoài ruộng. Ai có nhu cầu lấy về cho heo bò ăn thì cứ lấy”.
Theo Trung tâm Thông tin nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long, vùng chuyên canh khoai lang huyện Bình Tân hiện có 1 công ty và 2 hợp tác xã, thông qua hệ thống thương lái thu mua khoai lang tập kết tại các kho lớn trên địa bàn thị xã Bình Minh để xuất sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch.
Trong điều kiện giá khoai lang chưa có dấu hiệu phục hồi, ngành nông nghiệp khuyến cáo người dân không tăng thêm diện tích trồng, luân canh khoai lang với lúa, các loại cây màu khác để hạn chế dịch bệnh, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Theo ông Nguyễn Văn Liêm – Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long: Thị trường tiêu thụ khoai lang chủ yếu là xuất tiểu ngạch sang Trung Quốc, không có hợp đồng chắc chắn. Nông dân sản xuất theo kiểu tự phát, tập trung trồng nhiều giống khoai lang tím Nhật nên gặp lúc thu hoạch tập trung, sản lượng nhiều bị ứ đọng không tiêu thụ hết hoặc phải bán với giá rẻ, bị thua lỗ nặng.
Việc kinh doanh khoai lang như thời gian qua rõ ràng chưa mang tính bền vững và an toàn cho người sản xuất, bởi giữa thương lái và nông dân trồng khoai đều không có hợp đồng chỉ thu mua theo thời vụ tại kho bãi, giá theo thị trường tại thời điểm thu mua.
Các thương lái nước ngoài (chủ yếu Trung Quốc) chỉ tập trung thu mua giống khoai lang tím Nhật và luôn có sự thay đổi về quy cách làm cho người sản xuất khoai lang không thể nắm được thị trường tiêu thụ, thiếu thông tin về giá cả và đầy rủi ro.