“Phủ sóng” rộng giám sát tàu cá bằng công nghệ vệ tinh

• Nỗ lực gỡ “thẻ vàng” EC trước thời hạn
• VASEP đề xuất 5 biện pháp khắc phục “thẻ vàng” IUU
• Nhiều giải pháp khẩn trương để EU thu thẻ vàng
• Gấp rút triển khai các biện pháp xoá “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu

Theo thống kê của Tổng cục Thủy sản, đến nay, Việt Nam đã triển khai lắp đặt được 3.000 thiết bị giám sát hành trình Movimar cho các tàu đánh bắt xa bờ (đây là hệ thống hiện đại, sử dụng toàn bộ thiết bị cũng như dịch vụ vệ tinh của Pháp, sản phẩm của Trung tâm Thu phát và định vị vệ tinh (CLS) do cơ quan Hàng không vũ trụ quốc gia Pháp chế tạo). 

Tổng cục Thuỷ sản cũng đang tiếp tục rà soát lại để lắp đúng đối tượng, đồng thời hướng dẫn chi tiết người dân, bổ sung các tính năng như dự báo ngư trường, thông tin gắn với lợi ích của ngư dân… để người dân được hưởng lợi và yên tâm ủng hộ. Ngoài hệ thống Movimar, hiện còn 2 hệ thống giám sát hành trình tàu cá khác là hệ thống VX-1700 đã lắp đặt trên 10.664 tàu cá đánh bắt xa bờ; 25.000 tàu đánh bắt ven bờ lắp đặt máy liên lạc sóng HF (chủ yếu là máy ICOM) và 7000 tàu đánh bắt gần bờ lắp đặt máy thu trực canh (chỉ thu nhận).

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám khẳng định, đây là hệ thống quan sát hiện đại trên thế giới. Ngoài việc giúp cơ quan quản lý nhà nước giám sát được hoạt động tàu cá trên biển còn hỗ trợ ngư dân về các bản tin dự báo thời tiết, cảnh báo bão... Ông Tám cho rằng, đây là hệ thống duy nhất có đầy đủ các tiêu chí để đáp ứng các khuyến nghị của Liên minh châu Âu về tình trạng đánh bắt bất hợp pháp, từ đó hỗ trợ Việt Nam phát triển nghề cá một cách bền vững và có trách nhiệm. Do đó, cần phải tiếp tục duy trì và nâng cấp hệ thống này trong giai đoạn tới. 

“Theo quy định của EC thì các tàu đánh bắt xa bờ đều phải lắp thiết bị giám sát hành trình, đặc biệt các tàu cá dài từ 24 m trở lên phải lắp thiết bị giám sát hành trình, nhằm minh bạch và chống đánh bắt bất hợp pháp. Điều này đã được tiếp thu và đưa vào Luật Thủy sản. Vì vậy, đây là công việc bắt buộc”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám khẳng định. 

Còn theo ông Nguyễn Quang Hùng, Phó Phó tổng Cục trưởng Tổng cục Thuỷ sản Movimar là một trong những hệ thống quản lý, giám sát hành trình hiện đại nhất hiện nay. Việt Nam là một trong những nước đi đầu trong việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, đặc biệt là khu vực Thái Bình dương. Hệ thống Movimar quản lý qua vệ tinh nên việc giám sát các tàu cá là rất hiệu quả; có thể biết được tàu cá đánh bắt ở đâu, di chuyển như nào... 

Bên cạnh đó, ngư dân sẽ được cung cấp các bản tin dự báo thời tiết cũng như cảnh báo sớm về bão trên biển, để có thể tránh, trú. Hiện nay, Tổng cục Thuỷ sản cũng cung cấp các bản tin dự báo ngư trường giúp ngư dân khai thác hiệu quả trên các vùng biển Việt Nam, giảm thiểu hành trình, nhiên liệu, đánh bắt hiệu quả hơn. Ngoài ra, đối với việc tìm kiếm cứu nạn, hiện nay hệ thống Movimar là hệ thống tốt nhất trong việc thông tin, liên lạc cho các đơn vị chức năng trên biển (hải quân, kiểm ngư, biên phòng) khi có sự cố xảy ra.

Theo đánh giá của Cục Kiểm ngư, trong giai đoạn 2016-2017, hệ thống Movimar đã phát huy nhiều tác dụng hiệu quả. Cụ thể, việc quản lý tàu cá được mở rộng và sát sao hơn với sự tham gia của địa phương trực tiếp có đội tàu Movimar. Qua hệ thống, ngư dân có thể thông báo thông tin tàu cá nước ngoài xâm nhập trái phép vùng biển Việt Nam để đánh bắt hải sản... Từ đó, cho phép cơ quan quản lý của Việt Nam chủ động kiểm tra và giám sát được hành trình của các tàu cá trên biển thông qua thiết bị kết nối vệ tinh VMS; đồng thời quản lý được nhật trình khai thác của các tàu.

 Ông Hùng cũng khuyến cáo, ngư dân không nên tắt thiết bị giám sát hành trình, bởi nó mang lại lợi ích nhiều hơn cho ngư dân, đảm bảo an toàn hoạt động khai thác trên biển...

Bộ NN&PTNT cũng vừa có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, TP ven biển chỉ đạo Sở NN&PTNT yêu cầu các chủ tàu, thuyền trưởng bật thiết bị giám sát hành trình 24/24 giờ khi đi khai thác hải sản trên các vùng biển. Trường hợp chủ tàu, thuyền trưởng cố tình vi phạm không bật thiết bị kết nối về bờ thì xử lý nghiêm theo quy định. Đây là một trong những giải pháp nhằm tăng cường quản lý tàu cá hoạt động khai thác trên biển và khắc phục "thẻ vàng" của Uỷ ban Châu Âu (EC).

 Bộ NN&PTNT cũng đề nghị các tỉnh, TP ven biển kiểm tra, rà soát, thống kê thiết bị Movimar đang sử dụng, hư hỏng, bị mất, thu hồi theo hướng dẫn của Bộ để thu hồi bảo dưỡng, sửa chữa, phân bổ, lắp lại cho tàu cá các tỉnh có nhu cầu. Đồng thời, tiến hành nâng cấp trạm bờ tại các Chi cục Thủy sản và thiết bị đầu cuối lắp đặt trên tàu cá để đồng bộ và tương thích với trạm bờ đáp ứng yêu cầu cập nhật vị trí tự động từ tàu cá về trạm bờ với tần suất 2 giờ/lần.