Sữa đắt có phải do doanh nghiệp chuyển giá?

Sau khi làm mưa làm gió trên thị trường, tăng giá vô tội vạ suốt gần 1 năm trời với lý do không thuộc danh mục hàng bình ổn giá, các sản phẩm sữa ngoại cuối cùng cũng đã được đưa vào vòng kiềm tỏa vào ngày 20/11/2013. Sự quyết tâm của cơ quan chức năng cùng nhiều văn bản được ban hành yêu cầu các DN kê khai các chi phí để xác định giá, với lời hứa sẽ xử lý DN này tăng giá bất hợp lý đã khiến cho thị trường cũng như người tiêu dùng khấp khởi hy vọng sẽ sớm được mua sữa giá rẻ. Tuy nhiên, đến thời điểm này là đã gần 2 tháng sau khi được “thiết quân luật”, giá sữa không những không giảm mà còn tăng.

Mặt bằng giá sữa vẫn được các cửa hàng niêm yết cao gấp 5, 7 lần giá nhập khẩu theo số liệu từ Hải quan. Ví dụ sữa Similac Advance có giá nhập khẩu là 105.500 đồng, nhưng được bán ra thị trường với giá 560.000 đồng. Đồng giá nhập khẩu ở mức 105.500 đồng, sữa Similac Go&Grow lại có giá 670.000 đồng, trong khi đó, sữa Nestle Kinder, dù nhập khẩu cũng chỉ có mức giá 105.500 đồng, nhưng lại được bán với mức giá 950.000 đồng, cao gấp 9 lần giá gốc.

Giá sữa đắt đỏ khiến người dân lo âu. Ảnh minh họa.

Chưa dừng lại ở đó, sau khi lệnh quản lý giá có hiệu lực, ngay trong tháng 12/2013 và đầu tháng 1/2014, đã có đến 3 hãng sữa tăng giá, với mức tăng 7-15%. Phát pháo mở màn tăng giá là thương hiệu sữa lớn là Mead Johnson tăng giá thêm 7%, tương đương mức tăng từ 30.000-60.000 đồng/hộp cho mỗi sản phẩm.

Cụ thể, sữa Enfa Grow 3A+ tăng 54.000 đồng từ 781.000 đồng lên 835.000 đồng/hộp 900g; sữa EnfaMamaA+ Vanilla DHA power plus từ 192.000 đồng tăng lên 205.000 đồng/hộp 400g; sữa EnfaMil A+ tăng 35.000 đồng, đẩy giá bán lẻ lên 534.000 đồng/hộp…

Vậy câu hỏi đặt ra là giá sữa có thực sự được bình ổn khi mà việc tăng giá vẫn diễn ra theo kiểu “đến hẹn lại lên”? Phản ứng tăng giá của các hãng sữa phải chăng cho thấy sự bất lực trong quản lý giá, hay việc tăng giá được chấp nhận là hợp lý?

Trao đổi với PV Báo CAND, ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính cho biết, hầu hết các hãng sữa ngoại đều kêu lỗ để tăng giá. Việc kê khai lỗ này được các DN nước ngoài báo cáo với Sở và Bộ Kế hoạch Đầu tư. Bởi vậy, bài toán đặt ra là tại sao lại có hiện tượng kêu lỗ? Hay giá tại tờ khai hải quan không trung thực? “Vì sự bất hợp lý này, chúng tôi đang đặt ra nghi vấn chuyển giá của các DN sữa. Chuyển giá có 2 góc độ: chuyển giá cao và chuyển giá thấp. Chuyển giá cao tạo ra lỗ giả để tránh thuế thu nhập doanh nghiệp, còn đẩy giá xuống là để tránh thuế nhập khẩu. Hai cái này đều là hành vi chuyển giá, có thể lên hoặc xuống, tùy từng mục đích để DN có lợi nhất. Đa phần các DN bị “điểm danh” thời gian qua đều là chuyển giá lên: báo lỗ triền miên nhưng thị phần thì liên tục tăng. Với DN sữa, chúng tôi cho rằng, hướng chuyển giá ở đây là đẩy giá lên cao, vì qua nắm tình hình, DN luôn báo lỗ và cái lỗ đấy là cớ vin vào để tiếp tục điều chỉnh giá".

"Nhưng theo chúng tôi, so sánh với giá nước ngoài thì giá bán sữa chắc chắn đã đủ lãi rồi, không thể nói là lỗ được. Chính thế nên phải có đánh giá, phối hợp chặt chẽ và xác định trách nhiệm của từng cơ quan. Giá chỉ là biểu hiện ra bên ngoài thôi. Còn theo quy định luật giá, nếu DN làm đúng thì không thể bắt bẻ được, sẽ vi phạm các yếu tố thị trường, nên không thể hành chính hóa được. Mà muốn hành chính hóa phải có văn bản luật và quy định của luật”, ông Tuấn cho biết.

Hiện nay, theo Cục Quản lý giá, cái khó trong việc xác định giá gốc của DN nhập khẩu sữa là do độ tương thích để so sánh cực kỳ khó khăn, vì các dòng sữa ở các quốc gia khác nhau, hàm lượng khác nhau, đặc biệt là thị hiếu khách hàng cũng khác nhau. Hơn nữa, việc khai thác các dữ liệu từ công ty mẹ này là rất khó. “Bởi vậy, ngành Giá chúng tôi rất hy vọng vào quyết tâm của Bộ Tài chính về công tác chống chuyển giá trong năm 2014. Năm nay, nếu làm tốt công tác chống chuyển giá thì sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề”, ông Tuấn nhận định.

Về kế hoạch chống chuyển giá năm 2014, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, cơ quan này đang lên kế hoạch quyết liệt để chống chuyển giá. Theo Bộ trưởng Dũng, trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, kêu gọi đầu tư nước ngoài với sự khác biệt về thuế suất và chế độ ưu đãi thuế giữa các quốc gia thì vấn đề chuyển giá, tránh thuế không chỉ xảy ra tại Việt Nam, mà còn xảy ra tại nhiều quốc gia trên thế giới. “Vấn đề là chúng ta tiếp cận để quản lý tốt, vừa thu hút được nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài, vừa đảm bảo được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước và phù hợp với luật pháp quốc tế, đây là nguyên tắc chung.

Giá đầu vào, đầu ra phải được xác định đúng theo thị trường. “Như vậy mới đảm bảo được chống chuyển giá, từ đó đảm bảo được sự công bằng, đảm bảo được sự thực thi pháp luật và đảm bảo được nguồn thu ngân sách Nhà nước”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chia sẻ