Thanh niên khởi nghiệp sáng tạo: Còn nhiều rào cản trong tiếp cận vốn
Nhiều star-up Việt phải mở công ty ở nước ngoài để kêu gọi vốn
Mở đầu buổi đối thoại, anh Nguyễn Đức Trung, quỹ đầu tư VinaVenture dẫn ra những điểm hạn chế của Nghị định 38, như quy định Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo không có tư cách pháp nhân, do tối đa 30 nhà đầu tư góp vốn thành lập trên cơ sở điều lệ quỹ, đầu tư không quá 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp nhỏ và vừa khởi nghiệp sáng tạo sau khi nhận đầu tư. Đây là những điểm chưa phù hợp với đặc thù gọi vốn của các start-up.
Anh Trung đặt câu hỏi, liệu Chính phủ trong thời gian tới có chỉ đạo, định hướng gì khai thông vấn đề này hay không? Tiếp lời, anh Phan Bá Mạnh, sáng lập Công ty Công nghệ vận tải An Vui, chia sẻ câu chuyện, cách đây 2 năm anh gọi vốn đầu tư, rất may mắn gọi vốn thành công. Nhưng nhiều start-up phải mở công ty ở nước ngoài dẫn đến tình trạng "chảy máu" start-up. Anh Mạnh đặt câu hỏi là môi trường đầu tư đã cải thiện đủ hấp dẫn để người khởi nghiệp sẵn sàng đầu tư tại Việt Nam chưa, hay phải mở doanh nghiệp tại nước ngoài mới tạo được vốn?
| Đại biểu đặt câu hỏi với các nhà lãnh đạo chủ trì diễn đàn. |
Tương tự, Anh Phạm Ngọc Anh Tùng, Giám đốc điều hành (CEO) của sàn giao dịch nông sản Foodmap đặt vấn đề, trong quá trình chuyển đổi số ở Việt Nam, doanh nghiệp nằm ở vị trí nào trong chính sách của Chính phủ? Còn anh Lưu Thế Lợi, CEO của Kyber Network mong muốn được biết, Chính phủ có cơ chế, chính sách hoặc hỗ trợ gì để thúc đẩy các bộ ngành, doanh nghiệp lớn sẵn sàng tham gia vào liên kết start-up để phát triển những sản phẩm công nghệ và thực hiện mục tiêu chuyển đổi số?
Sớm bãi bỏ điều kiện, quy định không cần thiết
Lắng nghe các câu hỏi trên, Thủ tướng Chính phủ nhận định, hệ sinh thái khởi nghiệp chưa hoàn thiện, và còn nhiều khó khăn. Mặc dù số lượng và chất lượng khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam tăng lên, nhưng so với các nước trong ASEAN, Việt Nam còn nhiều trở ngại về cơ chế, thiếu nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn, đặt ra vấn đề quan trọng để làm sao mở các đổi mới sáng tạo này ở trong nước chứ không để "chảy máu" ra nước ngoài.
Thủ tướng cho rằng, các thành viên Chính phủ phải có trách nhiệm trả lời, với tinh thần "mở ra chứ không trói vào", cần phải chỉ rõ nguyên nhân còn vướng mắc hiện nay.
Từ sự chỉ đạo của Thủ tướng, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng thừa nhận, Nghị định 38 hướng dẫn Luật Đầu tư cho phép hình thành quỹ đầu tư giúp doanh nghiệp khởi nghiệp. Tuy vậy, sau thời gian thực hiện nhiều quy định như không được hình thành pháp nhân, phải có 30 thành viên trong quỹ, tăng vốn phải tăng thêm dưới 50% vốn điều lệ,… không phù hợp.
Những lần tăng vốn lần sau không phải vượt 50% mà hàng mấy trăm %, phụ thuộc vào nhà đầu tư. "Quy định này khá cứng, áp dụng cho doanh nghiệp nhà nước và khi thực hiện tạo ra rào cản" - ông Tùng thừa nhận, đồng thời cho biết sẽ nghiêm túc tiếp thu và bàn với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để lấy ý kiến sửa đổi Nghị định này trong thời gian tới, giải quyết vướng mắc. Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cũng cho biết, sẽ chủ trì sửa đổi quy định này, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động khởi nghiệp sáng tạo.
Về vấn đề chuyển đổi số, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: “Doanh nghiệp cần nhất đầu ra. Đâu là đầu ra lớn nhất của một quốc gia, đó là Chính phủ. Chính phủ là một hộ tiêu dùng lớn của một quốc gia”. Chính phủ sẽ ưu tiên mua sắm các sản phẩm công nghệ và mua sắm những giải pháp mang tính đổi mới sáng tạo, có tính đổi mới sáng tạo và ưu tiên dùng hàng Việt Nam, hàng Make in Việt Nam.
Mỏ tài nguyên lớn nhất là dữ liệu, chúng ta phải mở dữ liệu này ra. Bộ trưởng cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành một nghị định về vấn đề mở dữ liệu. Bộ Thông tin và Truyền thông cách đây một tháng đã khai trương một cổng quốc gia về mở dữ liệu (data.gov.vn) với 10.000 bộ dữ liệu.
“Đây là tài nguyên, một lượng “dầu mỏ” rất lớn cho các bạn đổi mới sáng tạo”, Bộ trưởng nói. Doanh nghiệp start-up làm ra sản phẩm nhưng chưa được tin tưởng, phải có một tổ chức đứng ra. Bộ sẽ đứng ra đánh giá, công bố, tạo ra niềm tin cho doanh nghiệp, quảng bá sản phẩm trên trang web của mình.
Tại buổi đối thoại đó, Thủ tướng yêu cầu các Bộ phải sửa đổi quy định sớm và bãi bỏ điều kiện, quy định không cần thiết. Công dân có thể kinh doanh bất cứ lĩnh vực nào mà pháp luật không cấm, nên cần phải có quy định rõ ràng.
Thủ tướng khẳng định, “Chính phủ cam kết sẽ bảo hộ cao nhất quyền sở hữu trí tuệ, sáng kiến, ý tưởng khởi nghiệp của các bạn vì đây là tài sản vô cùng lớn, thậm chí là vô giá hoặc duy nhất của các bạn”. Các Bộ, các địa phương thường xuyên đối thoại, chủ động thiết lập các kênh chia sẻ thông tin, cung cấp các định hướng, quy hoạch cho doanh nghiệp khởi nghiệp tiếp cận.