Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong quản trị nước sông Mê Kông
- Nhật Bản trong chiến lược tiểu vùng sông Mekong
- Tham vấn biện pháp giảm thiểu tác động bất lợi do thủy điện trên sông Mê Kông
Theo Tiến sỹ Lê Đức Trung, Chánh Văn phòng thường trực Ủy ban sông Mê Kông Việt Nam, hội thảo nhằm cập nhật các kết quả hợp tác trong khuôn khổ của Ủy hội sông Mê Kông quốc tế và Ủy ban sông Mê Kông Việt Nam; tăng cường sự tham gia của các tổ chức xã hội, phi chính phủ, cộng đồng trong quản trị nước sông Mê Kông trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội ở thượng lưu và biến đổi khí hậu.
Hội thảo góp phần đưa ra quyết định trong quá trình quản trị nước sông Mê Kông để phát triển sử dụng bảo vệ tài nguyên nước, các tài nguyên khác liên quan trên toàn lưu vực sông Mê Kông nói chung, vùng đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên nói riêng.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Anh Tuấn, Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu - Đại học Cần Thơ cho biết: Vùng đồng bằng sông Cửu Long có 4 triệu ha đất tự nhiên, nằm ở cuối nguồn của sông Mê Kông và nhận hơn 85% khối lượng nước từ sông Mê Kông trước khi đổ ra biển Đông và Vịnh Thái Lan.
Hiện các thách thức trong quản trị nước ở vùng đồng bằng sông Cửu Long thiếu rất nhiều nguồn, trong đó có nguồn nhân lực có kỹ năng; các dữ liệu cơ bản; khả năng tiếp tục theo đuổi, tính mềm dẻo và khả năng thích ứng; kinh phí và thời gian…
Chính vì vậy, phát triển và quản lý nước phải dựa trên cơ sở tiếp cận với sự tham gia của các bên có liên quan, từ người sử dụng đến người lập kế hoạch, người lập chính sách ở mọi cấp độ. Hơn nữa, khuyến khích gia tăng đối thoại giữa các cơ quan quản trị và dịch vụ nước với cộng đồng địa phương, cụ thể, cần tăng cường chiến lược sử dụng nguồn nước; bảo vệ tài nguyên nước; giám sát chất lượng nước; thông tin tình trạng hệ thống thủy lợi; chống thất thoát nước; các giải pháp giúp giảm chi phí sử dụng nước…
Đặc biệt, công tác truyền thông cho cộng đồng và phụ nữ cần được đẩy mạnh nhằm tăng cường nhận thức trong bảo vệ nguồn nước.
Bàn về thực trạng, đề xuất quản trị tài nguyên nước ở lưu vực 3S - Tây Nguyên (gồm 6 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và một phần của Lâm Đồng, Thừa Thiên - Huế), kỹ sư Phạm Hữu Hào, nguyên Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông cho rằng: Thực tế vai trò của các Sở Tài nguyên và Môi trường các tỉnh lưu vực 3S còn rất hạn chế bởi chưa có tổ chức nào thực sự đóng vai trò chủ đạo; chưa có các diễn đàn cho các bên liên quan và các cộng đồng tổ chức tọa đàm, làm việc với nhau để tham gia đưa ra các quyết định phù hợp trong quản trị tài nguyên nước. Những đối tượng tham gia sản xuất nông nghiệp, phát điện hầu như không có tiếng nói trong các quyết định về quản trị tài nguyên nước.
Do vậy, cần sớm thành lập tổ chức làm nhiệm vụ quản trị nước trên các lưu vực 3S Sê Kông, Sê San và Srepok; tổ chức lưu vực sông nên theo hình thức hội đồng với sự tham gia của tất cả các tổ chức chính trị, xã hội trong lưu vực, các thành viên đều bình đẳng và ý kiến được tôn trọng như nhau; tăng cường công tác giáo dục, truyền thông nâng cao nhận thức của toàn cộng đồng về tài nguyên nước.
Đồng thời, xây dựng quy chế hoạt động được toàn bộ các cộng đồng trong lĩnh vực tham gia góp ý, biểu quyết thông qua và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, ban hành; định kỳ tổ chức tọa đàm các bên liên quan trong việc quản lý, khai thác nguồn nước…