Triển vọng của Việt Nam khi vào top 10 thị trường logistics mới nổi

• Logistics chưa theo kịp thương mại điện tử
• Nỗ lực giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn về chi phí logistics

Với tổng số điểm 5,67 trên 10, Việt Nam đã thăng 3 bậc trong bảng xếp hạng này. Cộng với việc cải thiện đáng kể trong cơ sở hạ tầng, chi phí vận hành thấp và những khoản miễn thuế doanh nghiệp (DN), Việt Nam đang thu hút rất nhiều DN nước ngoài đầu tư, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất công nghiệp.

Những năm gần đây, khi hội nhập quốc tế của Việt Nam ngày càng sâu rộng, nhu cầu xuất nhập khẩu (XNK) tăng cao đòi hỏi sự đáp ứng từ cơ sở hạ tầng trong nước. Theo Tổng cục Thống kê, năm ngoái tổng giá trị XNK của cả nước đã đạt 543,9 tỷ USD, tăng 5,1%. Tuy bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19, song khả năng tăng trưởng trong giao thương hàng hóa của cả nước vẫn được đánh giá khả quan dựa trên những hiệp định thương mại được ký gần đây.

Công ty CP Chứng khoán SSI nhận định, giá trị XNK thông qua đường biển dự đoán sẽ tăng 10% trong năm nay do được thúc đẩy bởi sự phục hồi của kinh tế toàn cầu cùng như từ các hiệp định thương mại và dịch chuyển chuỗi sản xuất khỏi Trung Quốc. Với đà phát triển nhanh như hiện nay, tiềm năng phát triển của lĩnh vực kinh doanh cảng biển và logistics được dự đoán sẽ tăng trưởng mạnh ngay trong năm 2021. Theo dự đoán của SSI, ngành này sẽ tiếp tục đà tăng trưởng từ 12-14% như các năm vừa qua.

“Chính phủ đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng và quảng bá các cụm DN nhằm thu hút các DN có giá trị cao trong chuỗi cung ứng. Những khoản miễn thuế cao cho các DN đang góp phần đảm bảo tính cạnh tranh lành mạnh trong khu vực”, ông Troy Griffith, quản lý cấp cao của Savills Việt Nam nhận định.

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng trong lĩnh vực XNK, năng lực của các cảng biển và ngành logistics trong nước đang được nâng cấp và cải thiện. Với việc mở rộng quy mô các cảng biển như Cái Mép - Thị Vải và Lạch Huyện, Việt Nam sẽ thu hút được những tàu hàng có tải trọng lớn thay cho việc phải trung chuyển đến các cảng tại Singapore hoặc Hồng Kông (Trung Quốc) như trước đây. Trong năm nay, cảng Gemalink - cảng nước sâu lớn nhất cả nước và top 19 cảng nước sâu lớn nhất thế giới, được dự báo sẽ đạt mức vận hành lên tới 80% công suất và đạt mức 100% công suất, tương đương với 1,5 triệu TEU trong năm tới.

Đồng thời, theo khảo sát của Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), cả nước hiện  có khoảng 30.000 DN hoạt động trong lĩnh vực logistics, trong đó có 4.000 DN nước ngoài. Theo VLA, ngành logistics được dự đoán sẽ tăng trưởng trong năm 2021 khi kinh tế toàn cầu được hồi phục.

Cùng với nhu cầu ngày càng tăng của DN về sử dụng cảng biển và logistics, nhu cầu thuê kho bãi hiện nay cũng đang tăng nhanh. Với kỳ vọng tăng trưởng trong XNK và sản xuất trong nước, nhu cầu cho cơ sở hạ tầng logistics đang được thúc đẩy. Trong những năm gần đây, tổng diện tích kho bãi đã tăng đáng kể với mức tăng từ 5-10% diện tích mỗi năm.

Khảo sát của Savills Việt Nam cho thấy, giá thuê trung bình với nhà kho tại các vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và phía Nam trong năm 2020 đạt mức là 4,1 USD và 4,4 USD/m2/tháng. Tại các tỉnh như Long An, Bình Dương, dự án kho bãi và cơ sở phân phối mới đang được mở ra ở nhiều nơi khi khu vực TP Hồ Chí Minh và Bình Dương đang đối diện với sự thiếu hụt kho bãi trầm trọng.

Ông John Campbell cho biết, tại Long An, JD.com đã đầu tư vào dự án kho bãi mới lên đến 10ha ở huyện Đức Hòa, và Cianiao - một đơn vị cung cấp logistic cho Alibaba cũng đã đầu tư vào dự án kho bãi tại huyện Bến Lức. Năm ngoái, thị trường cũng đã chứng kiến nhà đầu tư LOGOS Property tham gia vào liên doanh kho bãi với mức đầu tư 350 triệu USD. Nhà đầu tư đến từ Úc này cũng đã đầu tư xây kho bãi riêng tại huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An.

Từ báo cáo chi phí thuê kho bãi toàn cầu, các chuyên gia của Savills cũng nhận định, ngoài giá thuê kho bãi, chi phí nhân công cũng hết sức quan trọng khi chiếm tỉ lệ cao trong tổng chi phí vận hành kho bãi. Ngoài ra còn là chi phí điện, dầu diesel để vận hành các tòa nhà và phương tiện vận tải.

“Báo cáo từ 54 thị trường tại 21 quốc gia cho thấy, Việt Nam đang là nơi có chi phí vận hành thấp nhất trong bảng xếp hạng. Dẫn đầu là Hà Nội khi chi phí nhân công cộng với chi phí năng lượng đều ở mức thấp. Việt Nam đang trở thành một điểm đến rất thu hút với các DN đa quốc gia khi mức chi phí hấp dẫn. Tuy nhiên, Chính phủ đang nhắm đến những DN có giá trị cao”, ông John Campbell chia sẻ.

Các chuyên gia cũng cho rằng, tăng trưởng trong lĩnh vực này không phải không có rủi ro. Việc kênh đào Suez tắc nghẽn mới đây do tàu Ever Given gây ra đã cho thấy những rủi ro tiềm ẩn với các DN Việt Nam. Sự cố này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc XNK của Việt Nam với những khách hàng lớn tại châu Âu và Hoa Kỳ, dẫn đến đình trệ giao thương hàng loạt. Nếu sự việc tương tự diễn ra, các DN xuất khẩu hải sản sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi họ sẽ phải chịu trách nhiệm về những đơn hàng bị giao chậm trễ.

Để giảm thiểu những rủi ro kinh tế, Bộ Công Thương đã khuyến nghị các nhà xuất khẩu nên có những biện pháp cụ thể để đối phó với những sự cố tương tự. Hiện Phòng Thương vụ tại Ai Cập đã phối hợp chặt chẽ với các công ty vận chuyển để nắm bắt những diễn biến mới nhất.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng khuyến nghị, các DN nên có bảo hiểm cho hàng hóa xuất khẩu để giảm thiểu các rủi ro về vấn đề chậm trễ hoặc hàng hóa hư hỏng, đặc biệt là đối với những mặt hàng như thủy, hải sản. Các DN cũng nên chủ động liên lạc với các văn phòng giao thương và làm việc với đối tác để xử lý vấn đề chậm trễ nhằm tránh việc tranh chấp.