Cần cú hích để "kích" tín dụng cho vay nhà ở xã hội

Trao đổi về tốc độ giải ngân gói tín dụng cho vay nhà ở xã hội, ông Nguyễn Xuân Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước - NHNN) cho biết, xác định Chương trình cho vay nhà ở xã hội theo Nghị quyết 33/NQ-CP có ý nghĩa rất quan trọng, NHNN đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và chỉ đạo các chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố quyết liệt vào cuộc, bám sát thực tế từng dự án.

Theo đó, NHNN đã thiết lập đường dây nóng, trực tiếp làm việc với các chủ đầu tư, chính quyền địa phương để tháo gỡ các vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ triển khai. Đến nay, đã có 9 ngân hàng thương mại đăng ký tham gia chương trình với tổng hạn mức tín dụng cam kết lên tới 145.000 tỷ đồng, vượt quy mô dự kiến ban đầu là 120.000 tỷ đồng.

Để hỗ trợ tối đa cho người mua nhà và chủ đầu tư, NHNN đã liên tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng điều chỉnh giảm lãi suất cho vay, kể từ khi chương trình bắt đầu triển khai, NHNN đã 6 lần thông báo giảm lãi suất. Hiện lãi suất cho vay đã được điều chỉnh xuống còn 6,4%/năm đối với chủ đầu tư và 5,9%/năm đối với người mua nhà - giảm đáng kể so với mức 8,7% và 8,2% ban đầu.

Tính đến cuối tháng 5/2025 đã có 38 tỉnh, thành phố công bố danh mục 103 dự án nhà ở xã hội tham gia chương trình. Trong đó, 28 dự án có chủ đầu tư đăng ký vay vốn từ gói tín dụng ưu đãi. Các ngân hàng thương mại đã cam kết cấp tín dụng 8.200 tỷ đồng và đã giải ngân 4.094 tỷ đồng, gồm 3.464 tỷ đồng cho chủ đầu tư và 630 tỷ đồng cho người mua nhà.

Từ phía các ngân hàng cho vay, ông Nguyễn Thanh Tùng, Chủ tịch HĐQT Vietcombank cho biết, ngân hàng luôn xác định phát triển nhà ở xã hội là nhiệm vụ chính trị gắn với phát triển kinh tế bền vững. Bởi vậy, Vietcombank đã dành một phần vốn lớn để triển khai cho vay ưu đãi đối với các dự án nhà ở xã hội và người mua nhà theo đúng cam kết của NHNN. Các dự án được Vietcombank tài trợ đều được đánh giá kỹ lưỡng, triển khai đúng tiến độ và đảm bảo an toàn tín dụng.

"Trong thời gian tới, Vietcombank sẽ tiếp tục tuân thủ các điều kiện tín dụng, triển khai gói vay ưu đãi đúng đối tượng, đúng quy định và đảm bảo an toàn, hiệu quả", ông Tùng chia sẻ. Tương tự, tại Agribank, tiên phong triển khai chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và NHNN về triển khai các giải pháp hỗ trợ người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà ở xã hội, đồng thời tiếp cận vốn vay với chi phí hợp lý để có cơ hội an cư, Agribank triển khai chương trình cho vay ưu đãi mua nhà ở xã hội dành cho khách hàng cá nhân là người trẻ dưới 35 tuổi với quy mô lên tới 10.000 tỷ đồng…

Dù phía ngân hàng đã cố gắng giải ngân, song tín dụng cho vay nhà ở xã hội vẫn đang gặp một số khó khăn. Bên cạnh nguyên nhân thiếu nguồn cung, các ngân hàng gặp khó khăn trong việc thẩm định và phê duyệt do các vướng mắc về pháp lý của dự án, thủ tục giải phóng mặt bằng, và tính tiền sử dụng đất. Trong khi đó, về phía cầu, người có nhu cầu về nhà ở xã hội năng lực tài chính còn hạn chế, khả năng trả nợ chưa cao do thu nhập thấp. Bên cạnh đó, tình hình kinh tế khó khăn, người dân ưu tiên các nhu cầu cấp bách, trang trải cuộc sống hơn là dành nguồn lực cho mua nhà. Chưa kể, một số dự án nhà ở xã hội ở xa trung tâm, chất lượng chưa đảm bảo nên không thu hút được khách hàng, người mua không có nhiều lựa chọn đối với nhà ở xã hội phù hợp với nhu cầu của mình…

Các chuyên gia cho rằng với thực tế hiện nay, cần một cú hích để tăng tốc giải ngân nguồn vốn cho vay nhà ở xã hội với 3 trọng điểm. Thứ nhất, là cần tăng nguồn cung nhà ở xã hội bằng cách tháo gỡ các vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ các dự án; mở rộng đối tượng dự án, cho phép các dự án nhà ở thương mại được chuyển đổi một phần thành nhà ở xã hội, đặc biệt là ở các khu vực có nhu cầu lớn; đồng thời xây dựng Quỹ phát triển nhà ở xã hội để tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định cho phát triển nhà ở xã hội, giảm sự phụ thuộc vào nguồn vốn vay từ ngân hàng. Thứ hai là đơn giản hóa thủ tục cho vay bằng cách rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ, tăng cường phối hợp giữa các bên ngân hàng, chủ đầu tư và các cơ quan liên quan để giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong quá trình cho vay. Và thứ ba là mở rộng đối tượng vay vốn, đồng thời tiếp tục duy trì các chính sách ưu đãi về lãi suất, thời gian vay phù hợp với khả năng chi trả của người dân, đặc biệt là đối tượng chính sách.

"Việc tháo gỡ khó khăn trong cho vay nhà ở xã hội đòi hỏi sự chung tay, nỗ lực của các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương và các ngân hàng thương mại. Cần có những giải pháp đồng bộ, toàn diện để đảm bảo nguồn cung nhà ở xã hội, đơn giản hóa thủ tục, mở rộng đối tượng vay vốn, và cung cấp các chính sách hỗ trợ phù hợp, giúp người dân có cơ hội tiếp cận nhà ở xã hội một cách dễ dàng và thuận lợi hơn", chuyên gia khuyến nghị.

Phía cơ quan quản lý, NHNN cho biết đã đề nghị các bộ, cơ quan khẩn trương triển khai các giải pháp đã được đề ra tại Nghị quyết 201/2025/QH15, đặc biệt là nội dung giải pháp thành lập Quỹ nhà ở quốc gia và các giải pháp để tăng nguồn cung. "NHNN kiến nghị Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương rà soát đánh giá, nhu cầu của người dân tại các địa phương để có định hướng phát triển nhà ở phù hợp; rà soát các vướng mắc tại các dự án để có giải pháp tháo gỡ khó khăn nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội tại địa bàn. Cùng với đó, phối hợp với các cơ quan xây dựng kế hoạch nhu cầu vốn tín dụng cụ thể đối với từng dự án nhà ở xã hội theo từng năm để các ngân hàng thương mại chủ động cân đối nguồn vốn để cho vay tránh lãng phí nguồn lực. Ngoài ra, các địa phương cần tiếp tục rà soát, khẩn trương công bố danh mục các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư để các ngân hàng thương mại có cơ sở xem xét, cho vay", Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà thông tin.