Người mua nhà lũ lượt tẩy chay, bất động sản Trung Quốc "ngồi trên đống lửa"

Hơn một thập kỷ trôi qua, bất động sản Trung Quốc một lần nữa thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư toàn cầu, nhưng không theo hướng tích cực. Đã có những dấu hiệu khủng hoảng gia tăng trong lĩnh vực bất động sản Trung Quốc, làm chao đảo thị trường tín dụng, kéo tụt cổ phiếu ngân hàng, Bloomberg nhận định.

Theo một báo cáo từ các nhà phân tích của Citigroup, người mua nhà tại 35 dự án trên khắp 22 thành phố ở Trung Quốc đã quyết định ngừng thanh toán các khoản vay thế chấp kể từ ngày 12/6 do các dự án chậm tiến độ và giá bất động sản lao dốc, giảm mạnh.

Theo Nomura Holdings, làn sóng từ chối thanh toán các khoản vay thế chấp bắt nguồn từ việc người Trung Quốc thường mua những dự án nhà ở chưa hoàn thành. Khách hàng có thể đặt cọc trước, và các công ty dùng số tiền này để hoàn thiện dự án, trước khi bàn giao nhà cho người mua.

Tuy nhiên, niềm tin của người mua đã suy yếu khi các tập đoàn địa ốc rơi vào khủng hoảng tiền mặt. Nhiều dự án nhà bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng nợ của tập đoàn Evergrande. Evergrande - tập đoàn bất động sản hàng đầu Trung Quốc - từng bị tổ chức xếp hạng tín dụng Fitch (Mỹ) xếp hạng "vỡ nợ hạn chế" vào năm ngoái.

Trong khi đó, các nhà kinh tế của Nomura ước tính rằng các tập đoàn địa ốc Trung Quốc mới chỉ giao được khoảng 60% số nhà mà họ đã bán từ năm 2013 đến năm 2020. Cũng trong những năm đó, các khoản vay thế chấp của Trung Quốc đã tăng 26,3 nghìn tỷ nhân dân tệ.

“Bất động sản ngày càng trở nên tồi tệ", Craig Botham, chuyên gia nghiên cứu kinh tế Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics, cho biết. “Sự suy thoái kinh niên giờ đã trầm trọng hơn một bước. Cuối cùng vẫn là lĩnh vực tài chính bị tấn công, bởi bất động sản -tài sản vay thế chấp, luôn chiếm tỉ trọng lớn trong dư nợ ngân hàng", ông nói.

Trong diễn biến mới nhất, theo China Real Estate Information Corp, người mua nhà đã ngừng thanh toán thế chấp tại ít nhất 100 dự án tại hơn 50 thành phố kể từ hôm qua, 14/7.

Các nhà đầu tư lo sợ khi chứng kiến làn sóng tẩy chay quá nhanh chóng của người mua nhà. Nỗi lo lớn hơn là một khi người mua mất niềm tin vào ngành bất động sản, nền kinh tế và hệ thống tài chính của Trung Quốc sẽ chịu thêm sức ép lớn. Trong khi đó, Trung Quốc cũng đang đối diện 46.000 tỷ nhân dân tệ nợ thế chấp.

Các chính sách nghiêm ngặt nhằm phòng chống COVID-19 cũng khiến tình hình nhà đất trầm trọng hơn, do nhu cầu về bất động sản giảm, kéo theo sự suy giảm hoạt động kinh tế. Citigroup cho biết giá bán của các dự án bất động sản năm 2022 ở Trung Quốc thấp hơn trung bình khoảng 15% so với 3 năm qua. Như vậy, nhiều người mua nhà sẽ chịu lỗ, khi giá nhà hiện tại thấp hơn giá mà họ từng đồng ý mua.

Chỉ số đo lường giá cổ phiếu của các ngân hàng Trung Quốc cũng lao dốc xuống mức thấp nhất kể từ tháng 3/2020. Các nhà chức trách Trung Quốc đã tổ chức các cuộc họp khẩn cấp với các ngân hàng lớn trong tuần này để thảo luận về làn sóng ngừng thanh toán khoản vay của người mua nhà.

Các ngân hàng đang gấp rút trấn an các nhà đầu tư rằng rủi ro từ các khoản cho vay đối với người mua nhà là có thể kiểm soát được, với ít nhất 10 công ty đưa ra tuyên bố, trong đó có Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc hay Ngân hàng Thương mại và Công nghiệp.

Song, Betty Wang, nhà kinh tế cấp cao của Australia & New Zealand Banking Group, nhận định: “Nếu càng nhiều người mua nhà ngừng thanh toán, xu hướng này sẽ lan rộng và không chỉ đe dọa sức khỏe của hệ thống tài chính mà còn tạo ra các vấn đề xã hội trong bối cảnh kinh tế suy thoái hiện nay”.

Trên thực tế, ngành bất động sản có tác động quá lớn đến nền kinh tế Trung Quốc, Bloomberg đánh giá. Theo một số ước tính, khi bao gồm các lĩnh vực liên quan như xây dựng và dịch vụ bất động sản, bất động sản chiếm hơn 1/4 GDP Trung Quốc. Chuyên gia Craig Botham nhấn mạnh, khoảng 70% tài sản của các hộ gia đình Trung Quốc là bất động sản, 30-40% là dư nợ ngân hàng.

Từ một khoản đầu tư dễ sinh lời của thập kỷ trước, giờ đây, bất động sản trở thành một khoản chi với rủi ro ngày càng tăng, nhất là khi giá nhà lao dốc trong 9 tháng liên tiếp.