Thúc giải ngân gói 350.000 tỷ đồng, tạo động lực cho kinh tế

Gói hỗ trợ “kích” tăng trưởng GDP

Trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19, gói hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế 350.000 tỷ đồng là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước đến nay cho tất cả các lĩnh vực như: Đầu tư kết cấu hạ tầng, hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp (DN), an sinh xã hội y tế và chuyển đổi số. Theo đó, đây giống như liều thuốc tăng lực giúp nền kinh tế phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, ngay sau khi Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, với gói ngân sách “chưa có tiền lệ” lên tới 350.000 tỷ đồng, được giải ngân trong 2 năm 2022 - 2023 đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 11/NQ-CP là kim chỉ nam hành động cho chương trình này. Điều này đã cơ bản đáp ứng được mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Quốc hội, Chính phủ trong việc đưa nền kinh tế của nước ta sớm vượt qua giai đoạn nhiều khó khăn, thử thách để vững bước đi lên.

Ông Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, trong kịch bản tích cực, gói hỗ trợ được giải ngân hết trong 2 năm, Việt Nam sẽ hoàn toàn đạt được tăng trưởng 6 - 6,5% trong năm 2022 và năm tiếp theo cao hơn, đạt khoảng 7%. Ở kịch bản tiêu cực hơn, tỷ lệ giải ngân đạt khoảng 70%, tăng trưởng kinh tế chỉ đạt 5 - 5,5% năm 2022 và đạt 6% năm 2023.

Theo ông Lực, vấn đề quan trọng hiện nay là Chính phủ cần sớm ban hành chương trình phòng, chống dịch một cách bài bản, nhất quán hơn. Trong đó, nâng cao chú trọng năng lực y tế. Hiện nhiều bệnh viện công - tư gặp vấn đề rất lớn về trang thiết bị y tế kể cả thuốc men. Cùng với đó, Việt Nam cũng cần quan tâm đến bối cảnh địa chính trị thế giới, giá hàng hóa như xăng, dầu đang tăng, phối hợp chính sách tài khoá và tiền tệ để kiểm soát lạm phát và những hệ lụy trong quá trình phục hồi. Ngoài ra, đây cũng là cơ hội vàng để đẩy nhanh cải cách thể chế, nhất là môi trường đầu tư, kinh doanh. Cơ hội rất tốt để thu hút đầu tư trong và ngoài nước, khi có nhiều nhà đầu tư nước ngoài quan tâm tới Việt Nam sau những năm qua.

 Bên cạnh đó, với gói cấp bù lãi suất 2% lần này, nên khuyến khích những khoản vay mới vì những khoản vay cũ về cơ bản đã được giãn hoãn và giảm một phần lãi theo các chương trình hỗ trợ trước đó. Vậy nên cần khuyến khích chương trình hỗ trợ lãi suất 2% này cho những khoản vay mới là những khoản vay có khả năng giúp DN phục hồi và trả nợ. Đặc biệt, cần có sự triển khai có trọng tâm, trọng điểm, không đại trà.

Áp lực giải ngân vốn đầu tư công rất lớn

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, với nhóm đầu tư công, bên cạnh 3 nhóm giải pháp đặc thù được Quốc hội cho phép thực hiện thì vẫn phải thực hiện theo các quy định hiện hành về đầu tư công. Do vậy, sẽ mất nhiều thời gian hơn so với nhóm tín dụng cũng như nhóm chính sách thuế, phí. Để khắc phục tình trạng này, Quốc hội đã cho phép thực hiện một cơ chế mang tính linh hoạt kết hợp hài hoà giữa chương trình phục hồi với kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025.

Theo đó, với khoản ngân sách được bổ sung từ chương trình phục hồi 113.000 tỷ đồng cho đầu tư công sẽ triển khai tăng thêm dự toán ngân sách Trung ương năm 2022 - 2023 chi cho đầu tư công. Trước mắt sẽ chi ngay cho các dự án của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã đủ điều kiện thực hiện và giải ngân. Đối với các dự án trong chương trình phục hồi nền kinh tế, có thể những dự án được hoàn thiện sớm thủ tục có thể giải ngân được ngay trong năm 2022 hoặc 2023. Còn với những dự án lớn thì phần giải ngân trong quá trình thực hiện sẽ rơi vào khoảng 2024, 2025.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã họp bàn để lấy ý kiến xây dựng Nghị định dự thảo hướng dẫn về quy trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm, tối đa 40.000 tỷ đồng và đặt mục tiêu sẽ trình dự thảo này ngay trong tháng 3. Theo đó, DN hợp tác xã, hộ kinh doanh, DN thuộc các ngành nghề chịu nhiều ảnh hưởng do đại dịch COVID-19 như hàng không, du lịch, sản xuất nông sản... có khả năng trả nợ cũng như phục hồi sẽ là đối tượng chính được hưởng chính sách cấp bù này. Ước tính sẽ có khoảng 1 triệu tỷ đồng vốn cho vay sẽ được bơm ra nền kinh tế. Và dự kiến gói cấp bù lãi suất sẽ được cho vay thông qua cả các ngân hàng thương mại tư nhân chứ không chỉ gói gọn ở 4 ngân hàng vốn nhà nước lớn.

Để triển khai có hiệu quả gói hỗ trợ này, TS.Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, các giải pháp trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế do Chính phủ ban hành sẽ hiệu quả hơn khi có những chính sách tài khóa cụ thể, kịp thời. GS. TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, không nên coi gói hỗ trợ là giải pháp thay thế, mà chỉ là vốn mồi để địa phương có thể huy động thêm các nguồn lực khác.

Trong khi đó, việc giải ngân gói hỗ trợ nền kinh tế với quy mô lớn trong năm nay và năm 2023 cũng dẫn tới những lo ngại về nguy cơ tác động tới lạm phát trong năm 2022 và cả năm 2023. Đánh giá về vấn đề này, chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Bích Lâm cho rằng, gói hỗ trợ phục hồi kinh tế có nhiều gói hỗ trợ cụ thể, nhìn qua tưởng là sẽ tạo ra cung tiền ào ạt vào nền kinh tế, nhưng không phải như vậy. Ông Lâm khẳng định, việc thực hiện gói hỗ trợ phục hồi và phát triển nền kinh tế là rất cần thiết, áp lực lạm phát từ gói hỗ trợ là không đáng ngại.