Xuất khẩu bứt phá những tháng cuối năm
Lũy kế từ đầu năm đến hết 15/10, tổng kim ngạch xuất khẩu (XK) của Việt Nam đạt 315,91 tỷ USD, tăng 15,3% (tương ứng tăng 41,89 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2023. Với những tín hiệu tích cực từ các đơn hàng XK của các ngành nghề chủ lực, thì tổng kim ngạch XK năm 2024 có khả năng ước đạt mốc lịch sử khoảng 400 tỷ USD.
Tổng cục Hải quan cho biết, từ đầu năm đến 15/10, cả nước có 7 nhóm hàng XK đạt kim ngạch từ 10 tỷ USD trở lên, gồm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; dệt may; giày dép; gỗ và sản phẩm gỗ; phương tiện vận tải và phụ tùng. So với cùng kỳ, kim ngạch các nhóm đều có tăng trưởng khá như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 11,67 tỷ USD; máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng tăng 7,34 tỷ USD; dệt may tăng 2,61 tỷ USD; điện thoại các loại và linh kiện tăng 2,31 tỷ USD; gỗ và sản phẩm gỗ tăng 2,2 tỷ USD…Ngoài ra, nhóm nông sản, đặc biệt là gạo, cà phê, trái cây, trong đó trái sầu riêng đang có mức tăng trưởng rất cao.
Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) nhận định, sản xuất ngành dệt và trang phục của Việt Nam tiếp tục phục hồi tốt và đang bước vào giai đoạn đẩy nhanh tốc độ trên các lĩnh vực từ sản xuất, XK và nhập khẩu để hoàn thành kế hoạch XK cả năm 44 tỷ USD. XK hàng dệt và may mặc của Việt Nam tiếp tục cải thiện trong những tháng cuối năm và đầu năm 2025, nhờ yếu tố chu kỳ, đơn hàng dồi dào. Trong đó, XK sang các thị trường XK chủ lực của Việt Nam như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đang hồi phục tốt, riêng EU vẫn còn yếu.
Bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Da giày và Túi xách Việt Nam cho biết, đơn hàng hiện đang hồi phục trở lại, nhiều DN da giày đã có đơn hàng đến cuối năm 2024, một số DN có đơn hàng hết quý I năm 2025. XK da giầy 9 tháng qua ước đạt 20 tỷ USD, nếu duy trì được tốc độ phục hồi như hiện nay là 10% thì dự kiến XK ngành da giày sẽ đạt khoảng 27 tỷ USD trong năm 2024.
Bên cạnh sự phục hồi tốt của đơn hàng, bà Phan Thị Thanh Xuân còn cho rằng, đơn hàng phục hồi tốt nhưng DN rất khó tuyển dụng lao động. Tình trạng thiếu lao động cũng đang là bài toán đối với ngành dệt may, hiện nhiều DN dệt may đang chật vật xoay xở tuyển dụng thêm lao động. Trước đây do đơn hàng sụt giảm, nhiều công nhân về quê hoặc chuyển sang công việc khác, bây giờ DN có đơn hàng tăng trở lại nhưng khó tuyển, áp lực vấn đề thiếu lao động. Nếu DN không tìm được lao động làm việc lâu dài sẽ tuyển thời vụ để đào tạo nhanh nhằm đáp ứng nhu cầu trước mắt cho sản xuất. Do đó, các DN cần đầu tư máy móc thiết bị, nâng cao năng lực sản xuất là rất cần thiết.
DN cũng cần gia tăng các chính sách trợ cấp nhằm giữ chân người lao động. Bên cạnh đó, thách thức lớn nhất với ngành da giày lúc này là đáp ứng các quy tiêu chuẩn mới mà nhiều quốc gia nhập khẩu giày dép lớn đưa ra, đó là tính bền vững trong sản xuất, yêu cầu về trách nhiệm xã hội... Theo đó, DN cần nhanh chóng cải thiện và minh bạch thông tin chuỗi cung ứng sản phẩm của mình bắt đầu từ khâu nguyên liệu, sản xuất bền vững hướng đến kinh tế tuần hoàn, đảm bảo trách nhiệm với xã hội và môi trường.
TS Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê đánh giá, bức tranh XK hàng hoá của nước ta trong 9 tháng ghi dấu ấn đậm nét với kim ngạch XK bình quân những tháng sau cao hơn những tháng trước. Nếu duy trì được mức XK tháng sau cao hơn tháng trước trong quý IV/2024 thì tổng kim ngạch XK hàng hóa năm 2024 ước lập mốc lịch sử khoảng 400 tỷ USD, vượt mốc 371,82 tỷ USD của năm 2022.
TS. Nguyễn Bích Lâm kiến nghị, Chính phủ cần thực hiện chính sách tài khóa và tiền tệ, chính sách tỷ giá để hỗ trợ DN gia tăng nguồn cung, tiết giảm chi phí nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hoá Việt. Bộ Công Thương cần tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, đa dạng hoá thị trường xuất nhập khẩu; nâng cao hiệu quả công tác thông tin thị trường; hỗ trợ DN tận dụng hiệu quả cơ hội và thực hiện đầy đủ cam kết từ các FTA để đẩy mạnh XK. Đồng thời tăng cường tuyên truyền về quy tắc xuất xứ và cấp giấy chứng nhận xuất xứ; tập trung xây dựng hình ảnh DN XK Việt Nam uy tín.