Trao đổi: Xuất bản tự truyện như một thương vụ siêu lợi nhuận?

• Nghệ sĩ trẻ viết tự truyện: Cần sự trải nghiệm
• Tự truyện của Hoàng Thùy Linh - Trải lòng của một người trẻ
• Ca sĩ dùng tự truyện để tỏ bày tình cũ
• Talkshow “Từ truyện đến phim”

Sau những cuốn tự truyện của những nhân vật có thành tựu trong làng giải trí như Lê Vân, Thương Tín, Kim Cương, Ái Vân… thì các nghệ sĩ trẻ cũng hào hứng bày tỏ nỗi lòng trước trang giấy. Ngay trong tháng 3-2018, hai cuốn tự truyện được ấn hành hàng vạn bản là "Vàng Anh & Phượng Hoàng" của ca sĩ Hoàng Thùy Linh và "Tôi tin mình có thể bay" của ca sĩ Đức Phúc. Phải chăng đó là xu hướng rao bán quá khứ như một thương vụ siêu lợi nhuận?

Cuốn sách "Vàng Anh và Phượng Hoàng" dày 252 trang, kể về thời điểm năm 2007, lúc Hoàng Thùy Linh bị lộ video "nóng" với bạn trai cũ trên mạng. Tên sách được lấy cảm hứng từ câu nói "phượng hoàng tái sinh từ đống tro tàn".

Tự truyện của ca sĩ Hoàng Thùy Linh do Trần Minh chấp bút, khẳng định rằng không tô hồng sự thật, cũng như đảm bảo độ chân thực các chi tiết từng diễn ra trong cuộc đời ca sĩ này. Tuy nhiên, trong cuốn sách lại không hiếm những lời phân bua, kiểu như: "Trong những giờ phút gần gũi nhau trước đó, chúng tôi vẫn lấy điện thoại ra chụp hình hoặc quay lại. Tôi vẫn cho đấy là việc hết sức bình thường giữa những người trẻ với nhau. Nhưng tôi ý thức mình là người của công chúng, lại đang là hình mẫu của giới trẻ. Nên sau những lần quay phim, tôi đều chủ động xóa đi…".

Người chấp bút "Vàng Anh & Phượng Hoàng" chia sẻ: "Tôi không tiếc nuối gì cho cô ấy. Chuyện xảy ra là đã xảy ra rồi. Mỗi người đều phải cố gắng để thích nghi với hoàn cảnh. Nếu không có biến cố đó thì biết đâu cuộc đời cô ấy sẽ có biến cố khác. Biến cố cũng có ích là đặt ra thử thách cho mỗi người. Và như tất cả mọi người thấy, Linh đã vượt qua được thử thách đó rồi. Tôi nghĩ là tôi thích con người hiện nay của Linh, giống như không còn gì có thể đánh bại cô ấy. Nếu không có biến cố đó thì Linh sẽ trở thành một con người khác, biết đâu tôi lại không thích!".

Thực tế, không hiếm dòng tỉ tê của Hoàng Thuỳ Linh dễ gây cảm giác bới móc dĩ vãng để vuốt ve bản thân hôm nay: "Trong tâm bão ngày ấy, tôi rất cần bạn trai hiện tại để nương tựa. Chỉ cần có anh, tôi tin mình sẽ có thừa dũng khí để vượt qua nó không mấy khó khăn. Đêm 11/10, anh ở lại nhà tôi, trấn an tôi mọi thứ sẽ ổn. Nhờ có anh đêm đó, tôi cảm thấy mình thêm can đảm. Mình còn trẻ, mọi người sẽ tha cho mình. Huống chi mình chỉ là nạn nhân trong vụ này. Những kẻ tung đoạn clip này lên mạng mới phải hứng chịu sự trừng phạt. Mình sẽ xấu hổ, nhưng rồi sẽ ổn thôi.

Sáng hôm ấy, anh chào tạm biệt tôi để về nhà. Anh hứa về đến nhà sẽ gọi, còn dặn dò tôi phải suy nghĩ tích cực. Nhưng buồn thay đó lại là lần cuối tôi gặp anh cho đến nhiều năm sau đó. Không có cuộc gọi nào như đã hứa, tin nhắn cũng không.

Người bạn trai của tôi khi ấy đơn giản là bỏ đi, để tôi phải đối chọi với tất cả những mũi dao ác hại của truyền thông, dư luận, xã hội… một mình. Chuyện gì đã xảy ra với những người đàn ông của đời mình thế này? Người cũ thì hả hê khi thấy clip "nóng" của hai đứa đang bị lan truyền với tốc độ chóng mặt, người mới thì bỏ chạy mất dép".

Cuốn sách "Tôi tin mình có thể bay" do Đào Trung Uyên và Võ Thu Hương chấp bút, lại có kiểu cao giọng không phù hợp với một chàng ca sĩ 22 tuổi: "Người Do Thái có câu: "Trên đời có ba thứ mà không ai có thể cướp mất của bạn: một là thức ăn đã vào dạ dày, hai là mơ ước ở trong lòng, ba là kiến thức đã học ở trong đầu".

Không ai có thể đánh cắp ước mơ của chúng ta, chỉ có chúng ta tự đánh rơi ước mơ của mình. Nếu trái tim bạn đang bị thiêu đốt bởi những ước mơ nào đó, hãy ngày ngày nhích thêm một chút về phía chúng. Phúc đã và sẽ luôn tin rằng, chỉ cần chúng ta không ngừng khao khát và can đảm đi đến cùng con đường dẫn đến ước mơ thì sẽ có lúc được toại nguyện".

Phúc muốn mình sẽ lao động hết mình và mở tiệc ăn mừng tưng bừng thời khắc những ước mơ thành hiện thực chứ không phải làm lễ tưởng niệm khi chúng chết dở… Có lẽ Phúc lớn lên hơi chậm so với bạn bè cùng trang lứa, nhưng chắc chắn không phải là cậu bé không bao giờ lớn Peter Pan, bởi Phúc đang không ngừng dang rộng đôi cánh niềm tin-đam mê của mình với tinh thần "No pain, no gain" ("Không đau đớn, không gặt thành tựu").

Máy bay có thể đưa ta đi từ thành phố này đến thành phố khác, nhưng đôi cánh niềm tin-đam mê có thể đưa ta bay đến mọi chân trời mơ ước. Phúc tin rằng ai cũng có một đôi cánh kỳ diệu như thế. Vì đời rất ngắn nên lúc nào cũng phải sẵn sàng cất cánh thật nhanh và chinh phục bầu trời…". Nghe thật buồn cười, một ca sĩ không đủ tự tin chinh phục khán giả bằng giọng hát, thì lại muốn chinh phục bầu trời của các… bác sĩ dao kéo!

Nếu ca sĩ Hoàng Thùy Linh không có sự cố video "nóng" và ca sĩ Đức Phúc không phẫu thuật thẩm mỹ thay đổi toàn bộ khuôn mặt, thì hai cuốn tự truyện ấy có cơ hội ra đời không? Chắc chắn không! Vì thành tựu cả hai vẫn còn rất mỏng, và họ cũng chẳng có suy tư sâu sắc gì trước cuộc sống bề bộn hôm nay.

Tương tự, trước đó tự truyện "Lột xác" của ca sĩ Lâm Chí Khanh, do Nguyễn Thị Việt Hà chấp bút, cũng chỉ dựa vào việc khai thác bí mật riêng tư: "Tiết lộ những bí mật, cay đắng, nỗi đau mình từng trải qua nhưng là đại diện cho nỗi đau chung của những người chuyển giới phải chịu đựng. 100% là sự thật và không có hư cấu gì hết.

Tuy nhiên, có những chuyện, tôi kể "phớt lờ", có những chuyện tôi giữ lại cho riêng mình và có cả những chuyện mà tôi không nhớ hết". Nghĩa là, thay vì rao bán quá khứ trên mạng, như nhiều nghệ sĩ nước mắt ngắn dài tố cáo người thân thế nọ thế kia trong các chương trình truyền hình kiểu "Sau ánh hào quang", thì các ca sĩ trẻ dùng… tự truyện.

Ra sách vừa chứng tỏ mình gần gũi với tri thức, vừa phát hành được như album, vừa được hâm nóng tên tuổi trên truyền thông, vừa có sự kiện lôi kéo người hâm mộ… Nói chung, ca sĩ xuất bản tự truyện có lợi cả trăm đường, chỉ có những người tin vào giá trị tự truyện mà họ gửi gắm thì thua lỗ hoàn toàn về sự chờ đợi và hy vọng!

Trong những cuốn tự truyện mà công chúng luôn đặt câu hỏi "Rao bán quá khứ giá bao nhiêu?" thì cuốn "Lột xác" có nhiều lắng đọng đáng nhớ nhất. Từ tên thật Huỳnh Phương Khanh, chàng trai cảm thấy mình mang một trái tim bất thường đã đi hát bằng nghệ danh Lâm Chí Khanh và cũng khá thành công với những ca khúc như "Sầu thiên thu", "Chia xa"… Năm 2012, Lâm Chí Khanh quyết định sang Thái Lan để phẫu thuật chuyển giới và trở thành nữ ca sĩ Lâm Khánh Chi với bộc bạch của một số phận trắc trở: "Ở tuổi 40, tôi sống điềm tĩnh hơn sau nhiều trải nghiệm, vấp ngã.

Mỗi người đều có một giấc mơ và đều có những cách khác nhau để đi đến tận cùng giấc mơ của mình. Giấc mơ ấy sẽ luôn ở bên cạnh chúng ta, giúp chúng ta nhìn cuộc đời nhân hậu, bao dung hơn, giúp chúng ta bớt oán trách tạo hóa vì không cho chúng ta có một số phận bình thường như những người khác, âm thầm dựng xây một thế giới lạc quan sống động. Giấc mơ công chúa vẫn luôn theo tôi, không ngừng thôi thúc tôi hãy dốc toàn tâm toàn lực biến giấc mơ ấy thành hiện thực bởi tôi chỉ được sống một lần trong đời".

Hồi ký và tự truyện đều thuộc dòng văn học tự sự. Về mặt phạm vi phản ánh, hồi ký có biên độ đối tượng rộng hơn, còn tự truyện lấy một đối tượng làm trung tâm. Tuy nhiên, dù là hồi ký hay tự truyện, những nghệ sĩ trẻ cũng khó lòng đáp ứng đòi hỏi cần thiết của một cuốn sách.

Bởi lẽ, sự trải nghiệm của nhân vật chưa đủ đầy đặn để có được những câu chuyện thuyết phục người đọc, đồng thời khi kể lại những va vấp bản thân cũng không đủ dũng cảm bày tỏ chân thành và thấu đáo. Cho nên, phần lớn các cuốn sách của nghệ sĩ trẻ chủ yếu mang tính giải trí cho người hâm mộ.Tự truyện giải trí chứng tỏ ca sĩ trẻ đang hợp tác với thị trường sách ráo riết chạy theo thị hiếu nhất thời!.