Nhà văn Nguyễn Thị Như Hiền: Hiện tượng mới của làng văn trẻ

Vướng vào duyên nợ văn chương

Tuy nhiên, vướng vào duyên nợ văn chương rồi thì khó lòng “chạy trốn”. Những kí ức tuổi thơ, những trải nghiệm cuộc sống thôi thúc chị cầm bút trở lại, nhất là trong đợt cách ly do dịch COVID-19 bùng phát. Vài năm nay, với vốn kiến văn vững chắc, sự nỗ lực, quyết tâm vượt trội và niềm khát khao khẳng định bản thân, nhà văn Nguyễn Thị Như Hiền đã trở thành gương mặt ấn tượng của làng văn trẻ. Truyện ngắn, tản văn của chị liên tục xuất hiện trên các tờ báo, tạp chí uy tín: Nhân dân, Văn nghệ, Văn nghệ Công an, Văn nghệ Quân đội, Thanh niên...

Cây bút 9x này tạo dấu ấn bằng những câu chuyện trầm buồn, day dứt về số phận con người, dù ở nông thôn hay thành thị. Đó là Út trong “Những cơn gió băng đồng” bao nhiêu năm sống trong sự chở che, yêu thương của má và chị Hai mà đâu biết rằng chị Hai mới là mẹ ruột của Út. Đó là chị Hậu chất phác, thật thà trong “Sông chảy về đâu”, làm giúp việc cho một gia đình giàu có, luôn bị bà chủ coi thường, nhưng chị vẫn hết mực động viên, chăm sóc mẹ chồng của bà chủ - người bị bà chủ đối xử thua cả con chó phốc. Đó là Lỡ trong “Một giọt nước mắt”, từ khi sinh ra đã là một đứa trẻ lạc loài bị chối bỏ, chìm đắm trong nỗi đắng cay, bất lực, chán chường...

Nguyễn Thị Như Hiền cũng có những trang viết sâu sắc, cảm động về hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân, tiêu biểu là truyện ngắn “Ngồi xuống uống một ly trà”. Truyện kể về anh Công an xã tên Tuấn luôn tất bật với các nhiệm vụ thầm lặng được đơn vị giao phó, đồng thời phải hoàn thành vai trò của một người chồng mẫu mực trong gia đình. Tuấn bận rộn đến mức chẳng đủ thời gian nhâm nhi một ly trà nhỏ với ông cụ tên Sáu như đã hứa.

Vợ Tuấn từng khuyên anh xin nghỉ việc cho đỡ vất vả. Nhưng hơn ai hết, Tuấn hiểu rằng: “Sự bình yên cũng cần có người canh giữ chứ không phải tự nhiên mà có được”. Anh vẫn cố gắng theo đuổi lý tưởng của mình, nhưng cũng không quên chu toàn cho tổ ấm. Tác phẩm nhẹ nhàng mà thấm thía này đã đoạt giải A cuộc vận động sáng tác truyện ngắn và kí về đề tài “Người chiến sĩ Công an cơ sở vì bản làng bình yên” do Bộ Công an tổ chức.

Chị đã chọn lọc các tác phẩm khá nhất của mình để in thành hai cuốn sách: tập truyện ngắn “Mưa qua Triền Rang” (Nhà xuất bản Thế giới) và tập tản văn “Ngồi bên hiên nhìn nắng” (Nhà xuất bản Văn học), được đánh giá cao. Truyện ngắn là thế mạnh của Nguyễn Thị Như Hiền, nhưng tản văn cũng góp phần khẳng định ngòi bút của chị với những dòng tâm tình đầy dịu dàng, êm ái, chầm chậm đưa độc giả trở về miền hoài niệm mộc mạc chốn quê nghèo, như nhà văn Trương Anh Quốc nhận xét: “Phải gắn bó và yêu quê nhà dữ lắm, Nguyễn Thị Như Hiền mới có những trang văn tha thiết đến vậy”.

Từ cảm xúc đến kỹ thuật

Đề tài trong văn Nguyễn Thị Như Hiền rất phong phú, đa dạng. Bởi lẽ, chị được sinh ra và lớn lên ở Nông Sơn, Quảng Nam. Tuổi mười tám, đôi mươi, chị chọn thành phố Hồ Chí Minh để học tập và lập nghiệp. Từ vùng quê miền Trung yên bình đến phố thị hoa lệ sầm uất, hẳn nhiên, Nguyễn Thị Như Hiền đã phải mạnh mẽ tự lập để bươn chải với guồng quay lo toan cơm, áo, gạo, tiền. Chính sự va đập cuộc sống và những kí ức thổn thức đã tạo nên chất xúc tác, nguồn chất liệu đáng quý cho các sáng tác của chị.

Phải chăng, đây là lí do khiến chị viết khỏe và sâu. Mỗi tác phẩm mở ra một cảnh đời sống động, như thể chị đang hóa thân vào nhân vật hoặc có những sự kiện, chị đã từng trải qua. Vì thế, văn chị giản dị về câu chữ, chân thật về góc nhìn. Với khả năng phân tích tâm lí nhân vật nhuần nhuyễn, chị khéo léo dẫn dắt bạn đọc đi qua nhiều cung bậc cảm xúc, chạm đến những cái kết bất ngờ.

Là người theo dõi sát sao dòng chảy của văn trẻ Việt Nam nhiều năm qua, nhà văn Uông Triều nhận định: “Nguyễn Thị Như Hiền mạnh ở cốt truyện và cách kể. Hiền thường viết về những thân phận dưới đáy, những cảnh đời cơ cực, bi ai nhưng ở cuối con đường ấy vẫn sáng lên ánh sáng của thiện lương và niềm hy vọng. Về kỹ thuật, Hiền giỏi ém câu chuyện đến những dòng cuối cùng, độc giả mới biết toàn bộ nội dung và bật ra sự ngỡ ngàng. Cách viết ấy không hề dễ vì nó đòi hỏi sự dồn nén, tiết chế cũng như phải “thiết kế” sao cho vừa có sự hấp dẫn xuyên suốt, vừa đảm bảo toàn cấu trúc. Với cách khai thác và cách viết này, tôi tin rằng Nguyễn Thị Như Hiền sẽ đi được xa, dài trên con đường văn chương của mình...”.

Niềm hy vọng của văn học thiếu nhi

Độc giả đã quen với những trang viết giằng xé bi kịch của Nguyễn Thị Như Hiền, hẳn sẽ ngạc nhiên khi chị thử sức với văn học thiếu nhi. Truyện dài đầu tay “Đi bắt nỗi buồn” (Nhà xuất bản Kim Đồng) của chị đã đoạt giải Ba cuộc vận động sáng tác về đề tài thiếu nhi của Hội Nhà văn, khi còn là một bản thảo. Xuất phát từ mong ước viết một cuốn sách nhỏ cho con trai của mình, Nguyễn Thị Như Hiền đã hoàn thành nên câu chuyện đầy trong trẻo, ngộ nghĩnh và bay bổng về hành trình nhận thức vẻ đẹp cuộc sống và hơi ấm yêu thương của cậu bé lớp 2 tên Ken.

Tiếp nối thành công đó, ngay lập tức, chị đặt bút viết truyện dài thiếu nhi thứ hai với tựa đề rất thuần mộc “Chuyện ở làng Mênh Mông”. Lấy bối cảnh một ngôi làng bán sơn địa thanh bình đẹp như bức tranh có đủ dòng sông, ngọn núi, cánh đồng, nội dung truyện xoay quanh nhân vật chính tên Khang, một cậu bé sinh ra trong hoàn cảnh bình thường như bao đứa trẻ khác nhưng làm được rất nhiều việc có ý nghĩa nhân văn.

Khang với hai người bạn thân là Nghi và Mẫn luôn kề vai, sát bước bên nhau khi đi học hay lúc trèo cây, hái quả, tắm sông... Cả ba đã hóa thành những “chàng Tấm” giúp ông Sáu Sầu Đời - một người đàn ông cô độc và Minh Sứt - một thằng bé mồ côi mẹ - những người vốn bị bỏ quên bên lề xã hội tìm thấy động lực, niềm tin vào cuộc sống.

Với văn phong điềm đạm, giàu chất thơ, “Chuyện ở làng Mênh Mông” mở cánh cửa dẫn đến một thế giới tuổi thơ vừa quen thuộc, vừa mới lạ. Hẳn sẽ nhiều độc giả tìm thấy những kỉ niệm ngọt ngào thời niên thiếu của mình ở đây. Để tạo nên chiều sâu tác phẩm, Nguyễn Thị Như Hiền dày công xây dựng hệ nhân vật bình dị nhưng lấp lánh vẻ đẹp tình người thông qua những chi tiết đặc biệt.

Mẹ Khang dù phải chạy ăn từng bữa, nhưng luôn niềm nở đón tiếp, mời cơm bạn của con trai. Thím Tám đèo bòng cả bầy con lít nhít vẫn dang vòng tay cưu mang đứa cháu họ hàng xa côi cút. Ông Sáu Sầu Đời vờ ngủ dưới gốc cây, biết tụi nhỏ hái trộm xoài nhà mình nhưng không dám bật dậy vì sợ chúng giật mình té ngã. Thằng Minh Sứt cưng chiều hai con bò như hai người bạn. Và bộ ba siêu đẳng Khang - Mẫn - Nghi luôn nảy ra những ý tưởng tuyệt vời để giúp đỡ mọi người.

Truyện dài này giúp nhà văn Nguyễn Thị Như Hiền giành được giải Nhì - Giải thưởng Văn học Kim Đồng trong buổi lễ trao giải diễn ra ngày 13/6 vừa qua. Chị chân thành chia sẻ: “Tôi bắt đầu viết bản thảo này khi Sóc, con trai tôi hơn hai tháng tuổi. Thời gian đó, tôi rất mệt mỏi bởi những đêm dài thức chăm con nhỏ, nhưng trong lòng luôn thôi thúc phải viết truyện này ra. Vậy là mỗi chiều cơm nước, dọn dẹp, cho con no sữa xong là “bàn giao” Sóc cho chồng để ngồi viết. Mỗi ngày viết hơn một tiếng, có ngày, chẳng viết được từ nào vì con quấy, chồng đi làm về trễ... Viết túc tắc hơn hai tháng là xong. Tôi nhận ra rằng, viết văn, nhất là viết những trang trong trẻo, hồn nhiên cho con nít có thể chữa lành trầm cảm sau sinh”.

Với những tác phẩm đã công bố, những cuốn sách đã xuất bản và những giải thưởng danh giá đã đạt được gần đây, nhà văn Nguyễn Thị Như Hiền đang trở thành hiện tượng mới trong làng văn trẻ. Tin rằng, cây bút tài năng này sẽ tiếp tục tỏa sáng trên hành trình văn chương hứa hẹn nhiều bứt phá!