Con kiến và củ khoai
Vừa rồi có một con kiến đi kiện củ khoai. Con kiến thì chơi quay phim bằng Flycam (máy bay không người lái tý hon, một phương tiện có thể quay được đại cảnh từ trên cao mà trước đây phải dùng trực thăng lớn. Nhờ đó rất nhiều hình ảnh đẹp của Tổ quốc đã được phương tiện này ghi lại). Còn củ khoai là đài truyền hình đã sử dụng các đoạn phim do con kiến thực hiện trong các sản phẩm của mình. Cả đàn kiến đều biết rằng: Kệ củ khoai đi. Kiện sao thắng được. Củ khoai thì chẳng bao giờ để ý xem đàn kiến có đáng giá không.
Xưa nay, mặc nhiên, củ khoai được thoải mái sử dụng phim từ các kho tư liệu của đồng nghiệp. Chẳng có con kiến nào thắc mắc. Chẳng riêng củ khoai truyền hình mà các củ khoai hãng phim cũng chẳng để ý con kiến buồn hay vui, cười hay khóc. Phận con ong cái kiến thì im đi. Thắc mắc gì.
 |
| Minh họa: Lê Tâm. |
Khi làm chương trình của mình, các thước phim của loài kiến được sử dụng không hạn chế. Cuối sản phẩm dùng chùa thường có một câu "Trong phim có sử dụng tư liệu của đồng nghiệp". Hết. Không có một lời cảm ơn. Các đồng nghiệp cũng quen bị dùng chùa nên cũng kệ các củ khoai muốn làm gì thì làm. Phim không chỉ là một sản phẩm lưu trữ. Để có được những thước phim quý giá, các kiến phải bỏ công sức lặn lội và thậm chí gặp nhiều nguy hiểm đến tính mạng. Thực tế thì nhiều cá thể kiến đã hy sinh. Nhưng các củ khoai chẳng coi trọng việc này. Đôi khi, con kiến thắc mắc thì củ khoai cũng chẳng thèm xin lỗi. Cái muốn nói là không phải chỉ một củ khoai mà cả thúng khoai, kho khoai, cánh đồng khoai đều ưa kiểu ứng xử một chiều này.
Thời có thói quen đính chính, mỗi lần báo sai thì đăng đính chính ngay với lời cuối là thành thật xin lỗi bạn đọc. Thời hoàng kim thì củ khoai báo không dùng từ đính chính mà dùng mẫu câu rất khệnh là "Nói lại cho rõ".
Số báo X, có bài, dòng… chưa chính xác. Nay chúng tôi nói lại cho rõ là…". Một thứ ngôn ngữ như nói với người lãng tai.
Thời nay, củ khoai chẳng còn nhớ gì đến trách nhiệm xin lỗi khi sai nữa. Nếu con kiến nào đòi được xin lỗi thì củ khoai sẽ cho đó là hành xử đi quá giới hạn.
Con kiến thì nhỏ bé. Nó buồn hay vui dường như chẳng có ý nghĩa gì. Nhưng dạo này nhiều con kiến đã không chấp nhận sự quên lãng nữa. Và con kiến đã kiện. Không chỉ kiện, con kiến còn có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu.
Khi củ khoai sử dụng kênh video nổi tiếng toàn cầu là Youtube thì con kiến đã nắm lấy vũ khí này để đòi công lý. Củ khoai cũng muốn dùng kênh Youtube để thể hiện hình ảnh của mình. Tử huyệt lộ rồi.
Youtube thì chẳng biết đâu là con kiến, đâu là củ khoai, đâu là bộ máy, đâu là con người. Nó chỉ biết đúng hay sai dựa trên bằng chứng. Kết quả là kênh Youtube của củ khoai phải đóng cửa. Kiến này phải gọi là kiến lửa.
Lẽ ra việc này có thể được ứng xử văn minh hơn, khi củ khoai biết trân trọng công sức của con kiến. Một lời xin lỗi khó lắm sao mà không thể nói ra được? Đây không hẳn là vấn đề pháp luật mà là ở gốc văn hóa.
Đây là vấn đề lớn của củ khoai, của ruộng khoai và của cánh đồng khoai. Còn bạn. Chắc hẳn bạn cũng muốn bảo vệ con kiến. Nhưng thực sự thì bạn muốn được là củ khoai hay con kiến?