Làm gì để ngăn khủng hoảng di dân Trung Mỹ

• Vì sao Hạ viện Mỹ cho phép di dân phi pháp được bầu cử?
• Những hình ảnh tái hiện con đường di dân chết chóc trên Địa Trung Hải

Nếu Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador không thể đưa ra kết quả, Nhà Trắng nói họ sẽ đưa ra những yêu cầu mới để thay đổi chính sách nhập cư của Mexico và việc xuất khẩu của Mexico sang Mỹ sẽ lại phải đối mặt với mối đe dọa về thuế quan 5%.

Tuy nhiên, vẫn luôn có một ý tưởng kỳ lạ, và ý tưởng mới nhất đến từ ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ Julián Castro. Cựu Bộ trưởng Phát triển Đô thị và Nhà ở của Obama muốn có một Kế hoạch Marshall cho Trung Mỹ. Và rất nhiều "thiên tài chính trị" khác, ở cả hai đảng, đang đề xuất những điều tương tự. Giảm di cư ra khỏi Trung Mỹ đòi hỏi phải tăng trưởng kinh tế. Nhưng người ta phải hoài nghi hoặc ngây thơ để quy định một sự chuyển giao tài sản khổng lồ thành một lỗ đen của tham nhũng, hệ tư tưởng chống phát triển và chủ nghĩa dân túy cánh tả.

Đoàn người di cư tại Tapachula, Mexico ngày 11-6.

Trong ngắn hạn, giải pháp đàm phán của ông Trump có thể giúp giảm bớt sự hỗn loạn biên giới của Mỹ. Ông López Obrador đã phái Vệ binh Quốc gia mới của mình tới biên giới Mexico với Guatemala. 

Ông cũng đồng ý mở rộng chương trình "ở lại Mexico". Nhiều người xin tị nạn Mỹ đã đến biên giới Mỹ sẽ phải đợi ở Mexico cho đến khi họ được mời sát hạch. Những thay đổi này có thể làm chậm dòng người qua Mexico. 

Nhưng người Trung Mỹ với ước mơ đổi đời đã vượt qua những nỗi sợ từ việc bị răn đe. Có một niềm tin rộng rãi giữa các tầng lớp lao động trong khu vực rằng đi lên phía bắc là cách để hiện thực hóa giấc mơ, và tỷ lệ thất nghiệp thấp lịch sử ở Mỹ hiện nay là một điểm thu hút hơn nữa. 

Với gần 600 dặm sông hoang vắng và biên giới là những khu rừng nhiệt đới giữa Mexico và Guatemala, và một mạng lưới những người điều hướng, giới trẻ vẫn tiếp tục tiến tới. Chẳng hạn, nhiều con đường trở lại ở Guatemala về phía tây bắc của Huehuetenango là dẫn vào Mexico.

Về lâu dài, chỉ có sự phát triển ở quê nhà mới giữ được người di cư ở nước họ. Nhưng điều đó xảy ra khi vốn được chào đón và đối xử tốt, một thực tế là chính sách của Mỹ quá thường xuyên bỏ qua. 

Hãy xem xét mỏ bạc Escobal ở đô thị San Rafael Las Flores của Guatemala. Nó đã hỗ trợ hơn 850 việc làm và hàng ngàn việc làm gián tiếp cho đến khi nó bị Tòa án Guatemala buộc đóng cửa vào tháng 7-2017. Trong khi đó, chủ sở hữu tài nguyên đã đầu tư 1,7 tỷ đô la vào việc phát triển và vận hành mỏ. 

Một phát ngôn viên của Tahoe cho biết khoản này bao gồm cả hơn 136 triệu đô la đã trả cho Chính phủ Guatemala về thuế, tiền bản quyền và các khoản thanh toán tự nguyện, cũng như trả 66 triệu đô la tiền lương cho các nhà cung cấp địa phương. 

Công ty cũng đã đầu tư hơn 10 triệu đô la vào các chương trình phát triển kinh tế và đầu tư xã hội, bao gồm giáo dục cộng đồng, sức khỏe và dinh dưỡng, cơ sở hạ tầng, phát triển năng lực, khởi nghiệp và quản trị địa phương. Hơn 1 triệu đô đã đi vào một trung tâm dạy nghề.

Tahoe đã vận hành một loại Kế hoạch Marshall nhỏ ở Guatemala mà không phải trả tiền cho người nộp thuế. Nhưng một nhóm chống khai khoáng đã ra tòa để khiếu nại rằng chính phủ không tham khảo ý kiến với người bản địa địa phương, và các hoạt động đã bị đình chỉ. Công ty khai thác nói rằng họ đã được yêu cầu hối lộ và bị đe dọa bằng bạo lực. Mỏ vẫn đóng cửa.

Môi trường đầu tư rộng lớn hơn của Guatemala cũng giống như vậy. Quyền tài sản chỉ là những gợi ý cho các thẩm phán, những người hiếm khi kêu gọi nhà nước thực thi luật chống lại các nhà hoạt động bạo lực. Sự không chắc chắn về pháp lý ức chế sự hình thành vốn. 

Việc thực thi quyền lực tùy tiện của Ủy ban Quốc tế Mỹ chống lại sự bất lực của Mỹ tại Guatemala, được biết đến bởi tên viết tắt tiếng Tây Ban Nha là CICIG, đã làm tăng sự bất an về pháp lý trong suốt 11 năm. Đại sứ quán Mỹ đã cổ vũ CICIG, nhưng chính phủ đã trục xuất nó vào tháng 1.

Công ty Millennium Challenge Corp. của Chính phủ Mỹ là một nỗ lực để gắn kết viện trợ với quản trị tốt, nhưng trong thực tế nó không bao giờ xảy ra. El Salvador đã được phép phá hỏng khoản đầu tư 77 triệu đô la của Pacific Rim Mining Corp có trụ sở tại Vancouver. 

Năm 2015, chính phủ của nhóm du kích FMLN trước đây đã cố gắng tống giam 2 công dân Mỹ vì đưa đầu tư tư nhân vào ngành năng lượng. Ngay cả sau khi bản chất chính trị của cuộc đàn áp là rõ ràng, tập đoàn đã nhét thêm hàng triệu vào túi của chính phủ tham nhũng khét tiếng đó.

Trung Mỹ không cần một kế hoạch Marshall. Nó cần trí tuệ và sự trung thực từ các quan chức và chính trị gia.