Rao điêu
Thí dụ: Thuốc lào chồng hút vợ say đây; Rượu này ông uống bà khen. Chú nào vợ tếch sang tây/ Bôi dầu Con Hổ vợ quay trở về. Cô nào chồng bỏ chồng chê/ Bôi dầu Con Hổ chồng mê suốt đời. Bánh chín tầng mây già ăn trẻ lại, gái ăn đắt chồng; "Kem cốm nhân que, mua hai tặng một lại được cả hai. Quạt giấy đặc biệt đây quạt mỏi tay có quyền nghỉ nào!...
Do bao cấp kinh tế nhiều chục năm nên vai trò bán hàng trở nên bị coi nhẹ, chẳng ai chịu rao và sáng tạo trong rao cả. Việc đó hoàn toàn ở ngoài luồng do những người tiểu thương đảm nhiệm. Tính trách nhiệm đương nhiên không cao và cũng may là chưa gây hậu quả gì đáng ngại.
Thời mở cửa có công nghệ số nên tiểu thương đã thu tiếng rao của mình vào băng ghi âm hoặc ổ USB và phát trên xe bán hàng, đỡ phải căng họng ra gào rát cổ. May cho người bán hàng và buồn cho người nghe không được nghe thấy sự sáng tạo của rao nữa. Tiếng rao số hóa không bao giờ thay đổi ngữ điệu hoặc nội dung. Rao triệu lần như một.
| Minh họa: Lê Tâm. |
Công việc sáng tạo ra những câu rao mới được các chuyên gia quảng cáo nặn ra. Có ăn học bằng cấp Tây Tầu để sáng tạo mà quá nhiều câu lục bát bị trái vần như cắn phải sạn. Đôi khi cách nói có thiếu tế nhị khi coi thuốc của mình sánh ngang với sự sinh dưỡng của cha mẹ người mua. Truyền rằng Khổng Tử dạy: Thân hình của mẹ cha cho. Trí khôn đời dạy, đói no tự mình. Thì hãng thuốc chế lại thành:
Thân hình của mẹ cha cho
Hết ho, khỏi sốt là do tinh dầu… Muốn điền thay chữ tinh dầu tên hãng nào tùy thích.
Thời của mẹ bỉm sữa, các nhà quảng cáo nắm được "thóp" mẹ nào cũng khát khao con mình vượt trội từ thân hình thì không kém lực sĩ Hecule, trí não thì ít ra phải bằng Einstein nên họ ra sức đánh vào hai hướng này. Việc đầu tiên là sữa của hãng có dưỡng chất tăng nhanh chiều cao. Uống ly sữa thần mỗi ngày cho chiều cao kỳ diệu với tinh thần, tôi cao, tôi tự tin.
Không ai kiểm chứng được nhưng trẻ em béo phì thì tăng nhanh. Thuận đà, họ rao uống sữa này trẻ em sẽ có trí thông minh vượt trội thì điều này khiến chính con bò cũng phải giật mình. Đó là chưa kể họ gia tăng các giá trị ảo vào sản phẩm như người nổi tiếng này đã dùng, quan chức lớn kia đã ăn. Khi mạng lưới bán hàng đa cấp vươn vòi bạch tuộc thì giá một sản phẩm có thể tăng lên đến hàng trăm lần nhờ rao điêu.
Bên Tây có hãng sản xuất bộ DVD phát triển trí não tên là Einstein. Sản phẩm bán rộng rãi mọi châu lục cho đến khi người ta thực nghiệm và phát hiện rằng những đứa trẻ học theo bộ DVD kia đều phản ứng nhận biết chậm hơn đứa trẻ tự do thì hãng sản xuất thua kiện và phải đền bù.
Trong lĩnh vực chữ nghĩa thì treo đầu dê bán thịt chó cũng diễn ra. Cuốn sách "10 vạn câu hỏi vì sao" viết rằng lạc đà là loài chim không biết bay. Chữ lạc đà được dùng đi dùng lại có vẻ như không phải sự nhầm lẫn của nhà in. Đến đà điểu nói riêng và các chim không bay nói chung cũng phải giật mình.
Truyền hình tấn công thực phẩm bẩn. Vậy rao điêu được mặc nhiên ủng hộ từ dưỡng chất cơ bắp cho đến dưỡng chất trí não? Thì ai chịu trách nhiệm.
Còn bạn. Bạn có tin uống sữa bò hằng ngày, con của bạn sẽ thành vĩ nhân không?