Phỏng vấn một con cá

PV: Nước ra sao ạ?

Cá: Đủ loại. Nước ngọt, nước mặn, nước lợ… tôi đều cần hết, đều có thể sống tung tăng.

PV: Chắc không?

Cá: Chắc chứ. Nhưng phải trừ một thứ: Đó là nước miễn phí.

PV: Nước miễn phí là thế nào ạ?

Cá: Là nước trong bể kính. Chẳng những nước, mà thức ăn trong ấy đều miễn phí nốt. Nhưng không một con cá nào ham.

PV: Do đâu? Thưa anh.

Cá: Do bơi lội trong ấy không đẹp, không tự do. Cá bơi miễn phí là cá cảnh, bơi để người ta nhìn.

PV: Khi người ta nhìn, mình ra sao ạ?

Cá: Mình sẽ có hai thái độ, hoặc là giữ gìn, hoặc là kệ xác, cứ bơi lội thản nhiên.

PV: Thản nhiên kiểu gì?

Cá: A, kiểu của những chàng trai và cô gái vừa qua ở khu công viên nước Hà Nội.

PV: Anh thấy sao về vụ đó.

Cá: Nói thực nhé, với tư cách là cá, tôi thấy nhục. Thứ nhất, tôi thấy các chàng trai và cô gái ấy rất đẹp đẽ, mặt mày đa số sáng sủa chứ đâu có u tối gì. Thứ hai, sự miễn phí giá nước, 150 ngàn đồng suy cho tới cùng đâu phải là cao.

PV: Không, anh ạ. Với một số người, như vậy cũng cao.

Cá: Nhưng có cao đến mức cần mặc váy, cần bế trẻ con leo qua rào không? Có  cao đến mức phải chen nhau không một chỗ hở khi xuống nước không?

PV: Đúng là không cao tới thế.

Cá: Vậy mà họ đã làm. Và có gì bảo đảm từ nay họ sẽ không làm nữa.

PV: Với tư cách cá, anh giải thích hiện tượng này thế nào?

Cá: Chỉ có một cách giải thích thôi, nhà báo ạ. Đó là tư tưởng thực dụng đã làm mờ tư cách rất nhiều người.

PV: Vâng.

Cá: Theo suy nghĩ của tôi, đó là thứ chủ nghĩa nguy hiểm nhất trong thế kỷ 21 này.

Những người mắc bệnh thực dụng chỉ thấy cái lợi vật chất, hành động theo lợi ích vật chất bất kể ở đâu, bất kể trong trường hợp nào và bất kể khi nó to hay bé.

PV: Tôi cũng nghĩ thế.

Cá: Chủ nghĩa thực dụng sẽ dẫn tới lối sống thực dụng, dẫn tới hành động và suy nghĩ thực dụng.

PV: Anh cá à, suy cho cùng thì ai chả muốn được hưởng lợi về vật chất nhiều nhất.

Cá: Đúng. Nhưng một con người được giáo dục cẩn thận lúc nào cũng phải giằng xé giữa hai tư tưởng: giành nhiều giá trị vật chất và giành nhiều giá trị tinh thần.

PV: Tôi biết. Nhưng nói thẳng ra, anh cá ạ, trong hoàn cảnh hiện nay, giá trị tinh thần hơi thua.

Cá: Tôi cũng hiểu là hơi thua. Vì tôi cũng không sống lơ lửng trên đời.

Tôi không phải Cá vàng. Nhưng thua đến mức tận cùng như ở công viên nước vừa rồi thì tôi kinh hoàng. Bởi thua về tiền bạc, thua cả về nhân cách như thế là thua trắng.

Là một bằng chứng không thể phủ nhận về sự xuống cấp của đạo đức.

PV: Buồn thay.

Cá: Toàn bộ của cải trong cuộc sống phỏng có nghĩa lý gì nếu như không giúp chúng ta sống đẹp hơn? Nếu tất cả mọi người đều đi xe hơi, đều ở trong căn hộ cao cấp, đều mặc quần áo đẹp nhưng lại cư xử như mãnh thú thì một lối sống như thế có phải là mục đích chúng ta cần hướng tới hay không?

PV: Không.

Cá: Xã hội này không có gì miễn phí, và con người chân chính cũng không cần gì miễn phí. Ngay cả không khí chúng ta hít thở hàng ngày, để nó trong lành chúng ta cũng phải trả bằng công sức. Và có rất nhiều thứ miễn phí, nếu không trả bằng công sức thì người ta phải trả bằng danh dự hoặc ít hoặc nhiều.

PV: Vâng.

Cá: Khi thực dụng người ta chỉ chứng tỏ duy nhất một khả năng: chả rào cản nào ngăn được sự tham lam, nếu nó không có sẵn trong tim mình.

PV: Khủng khiếp.

Cá: Người xưa nay không bơi như cá. Nhưng tất cả các bộ phim về “người cá” đều mô tả họ ở dưới nước tuyệt đẹp, trai gái mềm mại uyển chuyển dắt tay nhau qua các sóng san hô. Chưa có một tác phẩm nào miêu tả người mặc quần đùi cởi trần trùng trục và quay tròn áp sát, té nước vào các cô thiếu nữ. Như vậy, người đã trở thành cá mập mất rồi!