Phó tổng thống Guinea Xích đạo: Dân chơi xa xỉ khoác áo chính khách

• Xét xử Phó Tổng thống Guinea Xích đạo

Ngày 29-9, tại một câu lạc bộ đánh golf ở Thụy Sĩ, nhà chức trách Thụy Sĩ đã thu được gần 18,7 triệu USD sau khi bán đấu giá lô siêu xe tịch thu của ông Teodorin Obiang Nguema, Phó tổng thống Guinea Xích đạo. 

Đây là số xe do Tòa án Thụy Sĩ cho tịch thu năm 2016 vì liên quan đến một vụ án sai phạm tài chính của ông Teodorin. "Vụ bán đấu giá này vô cùng đặc biệt. Bộ sưu tập gồm nhiều siêu xe với quãng đường đã di chuyển rất nhỏ", Philip Kantor, một chuyên gia điều hành bán đấu giá tại Bonhams cho biết. 

Toàn bộ 7 chiếc Ferrari, 3 chiếc Lamborghini, 5 chiếc Bentley, 1 siêu xe Maserati và 1 chiếc McLaren sẽ có chủ mới. Trong số này, chiếc đắt giá nhất là Lamborghini Veneno Roadster, trị giá từ 5,2-6,2 triệu USD và chiếc Ferrari dòng hybrid trị giá 2,6-2,8 triệu USD.

Dân chơi khét tiếng

Cộng hoà Guinea Xích đạo là một nước nhỏ ở Tây Phi, nằm ở phía Bắc đường xích đạo, Bắc giáp Cameron, Đông Nam giáp Gabong. Guinea Xích đạo là nước nông nghiệp, đất đai mầu mỡ, sản phẩm chủ yếu là cacao, cà phê, gỗ, khoáng sản có dầu lửa, cao su, vàng, manggan, uranium. Đặc biệt, từ năm 1994, khi Tập đoàn Exxon Mobil phát hiện ra mỏ dầu ở Vịnh Guinea thì quốc gia này trở thành nước xuất khẩu dầu mỏ lớn thứ 3 của châu Phi Nam Sahara.

Các mỏ dầu ở Vịnh Guinea do nhiều nước sở hữu có trữ lượng hơn một tỷ thùng, chiếm khoảng 10% trữ lượng toàn thế giới. Nhờ nhiều dầu và khí đốt, Guinea Xích đạo đã trở thành nước nhận được đầu tư trực tiếp từ Mỹ nhiều thứ ba ở khu vực cận Sahara, sau hai nước lớn là Nam Phi và Nigeria. 

Hầu hết các tập đoàn dầu lớn nhất thế giới đều làm ăn với Guinea Xích đạo. Đầu tư nước ngoài đã đẩy mức thu nhập bình quân đầu người của nước này từ 370 USD năm 1995 lên gần 26.000 USD năm 2012. Tuy vậy, 60% dân số chỉ có thu nhập vừa đủ sống. 

Trong báo cáo của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền năm 2018, nhóm này cho biết: "Quỹ thu nhập khổng lồ dầu mỏ được phân chia cho một số ít người quanh Tổng thống, trong khi ít cải thiện về quyền lợi của đa số người dân như chăm sóc sức khỏe hay giáo dục tiểu học"; "Quản lý công quỹ kém, nạn tham nhũng cùng sự bất công vẫn tồn tại", báo cáo nhận định.

Phó Tổng thống Teodorin luôn xuất hiện với những bộ quần áo hàng hiệu và siêu xe.

Trong khi đó, con trai Tổng thống đồng thời là Phó Tổng thống nước này lại nổi tiếng bởi thú chơi xa hoa và những bê bối. Teodorin Nguema Obiang sinh năm 1969, là con trai độc nhất của Tổng thống Teodoro Nguema Obiang. Xét trên toàn châu Phi, độ ăn chơi và "đốt tiền" không ai có thể bì được với Teodorin. 

Trước khi là Phó Tổng thống, Teodorin là Bộ trưởng Nông nghiệp. Năm 2006, một nhà báo của tờ Sunday Times of London, cho biết đại gia này trong chuyến thăm cuối tuần tới Nam Phi đã chi 1,5 triệu USD cho 2 chiếc Bentley và một chiếc Lamborghini Murcielago. Ngoài ra, ông cũng "tiện thể" mua hai ngôi nhà sang trọng khác. 

Dù mức lương Bộ trưởng tại Guinea Xích đạo chỉ là 6.500 USD/tháng nhưng Teodorin vẫn đủ tiền mua hai căn hộ hạng sang ở Cape Town (Nam Phi), nhiều nhà ở Buenos Aires, London hoặc Paris. Ngoài ra, Teodorin sở hữu một căn nhà ở bãi biển Malibu trị giá 35 triệu USD. 

Căn nhà ở Malibu có diện tích 1.400 m², đặt trong khuôn viên 65.000 m², hướng ra biển Thái Bình Dương; trong khuôn viên này ngoài sân golf 4 lỗ, còn có bể bơi, sân tennis. Ngoài ra, ông có một bộ sưu tập xe gồm Bugatti Veryon, Lamborghini Murcielago, 2 chiếc Bentley và một Aston Martin Vanquish. 

Ngoài siêu xe, Teodorin "chỉ có" đúng một chiếc chuyên cơ Gulfstream V Jet trị giá 35 triệu USD. Chưa hết, Teodorin còn chi 30 triệu USD để mua những bộ sưu tập thời trang của Yves Saint Laurent nhằm thỏa mãn đời sống tinh thần. 

Khi danh ca Michael Jackson qua đời, Teodorin từng bỏ 3 triệu USD mua lại chiếc găng tay trắng gắn liền với giọng ca này. Dân chơi này còn sở hữu một bộ sưu tập các bức tranh đắt giá của danh họa Degas, Renoir, Gauguin và Matisse với giá trị khoảng 30 triệu USD.

Năm 2006, Teodorin chi tiền tổ chức tiệc Giáng sinh cho bạn gái là nữ ca sĩ Eve. Ông thuê lại siêu du thuyền dài 90m của tỉ phú Paul Allen từ Tập đoàn Microsoft với giá 700.000 USD để thể hiện với bạn gái. Khi Teodorin cảm thấy việc thuê du thuyền là không đẳng cấp, ông tự bỏ tiền mua du thuyền riêng. 

Tháng 12- 2015, Teodorin đặt mua một du thuyền mang tên Kush của Đức, trong đó nội thất của con thuyền được thửa riêng với "option" xa xỉ bậc nhất thế giới với một rạp chiếu phim, nhà hàng, quầy bar, bể bơi và hệ thống an ninh với cảm biến lắp trên sàn và cửa mở bằng vân tay. Sau khi hoàn thành, chiếc du thuyền có giá 380 triệu USD.

Ngoài sở thích sưu tầm siêu xe, chơi du thuyền, Teodorin cũng là tín đồ của các hãng thời trang danh tiếng khi chỉ dùng đồ của những thương hiệu nổi tiếng như Versace, Gucci hay Dolce&Gabbana; vì thế, trong một chuyến shopping ở Pháp, Teodorin đã mua một lúc 30 bộ trang phục hàng hiệu.

Liên tục bị tòa án nước ngoài "sờ gáy"

Năm 2010, 2 thẩm phán chống tham nhũng người Paris (Pháp) là Roger Le Loire và René Grouman đã thực hiện những cuộc điều tra về khối tài sản bất minh của nhiều lãnh đạo cấp cao các nước thuộc châu Phi, được cất giấu tại Pháp dưới nhiều hình thức. 

Theo kết quả điều tra, các tác phẩm nghệ thuật thuộc sở hữu của Phó Tổng thống Guinea Xích đạo Teodorin đều là những kiệt tác của các danh họa trên thế giới sống ở cuối thế kỷ 19. Những kiệt tác này, dù rất đẹp, giá trị của nó rất cao, nhưng tất cả đều được mua bằng tiền tham nhũng.

Tháng 9-2011, Cảnh sát Pháp đã tịch thu tổng cộng 11 chiếc xe đắt tiền của Teodorin, trong đó, có 2 chiếc Bugatti Veyron, 1 Rolls-Royce Phantom Drophead Coupe, 1 Ferrari Enzo, 599 GTO màu vàng, 1 Maserati MC12 hiếm, 1 Porsche Carrera GT, 1 Aston Martin V8 V600 LM, 1 One-77 và 1 Bentley Brooklands. 

Theo Cảnh sát Pháp, họ tịch thu những chiếc xe đắt tiền kể trên vì nghi ngờ Tổng thống Guinea Xích Đạo sử dụng tiền của chính phủ để sống xa hoa trong nhiều năm qua. Sau 21 tháng tịch thu, tháng 7- 2013, tại nhà đấu giá Drouot của thủ đô Paris (Pháp), Cảnh sát Pháp đã mang bán đấu giá 9 trong 11 chiếc xe đã tịch thu của Teorodin và thu về 3,2 triệu euro. 

Chiếc xe đắt nhất tại phiên đấu giá là Bugatti Veyron Grand Sport với giá 915.000 euro chỉ mới chạy hơn 1.000km. Trong khi đó, chiếc Maserati MC được bán với giá 730.000 euro.

Năm 2014, Teodorin lại phải từ bỏ số tài sản trị giá hơn 30 triệu USD, bao gồm một biệt thự ở Malibu, California và các loại xe đắt tiền để dàn xếp sau những cáo buộc về sử dụng tiền công quỹ để tích lũy tài sản tại Mỹ. Trong số tài sản này, đáng chú ý có bộ sưu tập hiện vật của ông vua nhạc pop Michael Jackson, bao gồm cả đôi găng tay của cố ca sĩ được trang trí bằng những viên pha lê Swarovski. 

Khi vụ việc khép lại, Phó Tổng chưởng lý lúc bấy giờ Leslie R. Caldwell tuyên bố rằng, ông Obiang đã "rút ruột tài sản Nhà nước trong khi nhiều người dân vẫn sống trong nghèo đói cùng cực".

Tiếp đó, tháng 1-2017, Tòa án Paris (Pháp) đã mở phiên toà xét xử của ông Teodorin với cáo buộc phạm tội rửa tiền thu nhập bất chính, lạm dụng tín nhiệm, biển thủ công quỹ và tham nhũng. Khi đó, ông Teodorin bị Hiệp hội Sherpa và Tổ chức Minh bạch quốc tế đệ đơn kiện lên tòa án Pháp bởi ông này sở hữu một khối tài sản quá lớn và bất minh. 

Tại Pháp, ông bị cáo buộc dùng tiền tham nhũng để sở hữu một căn biệt thự sang trọng trị giá khoảng 106 triệu USD, một chiếc du thuyền và bộ sưu tập siêu xe. Ngoài ra, công tố viên Pháp còn cáo buộc ông Teodorin còn biển thủ khoảng 115 triệu USD khi đảm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Nông nghiệp Guinea Xích đạo. 

Tháng 10- 2017, Tòa án Paris tuyên ông Teodorin mức án 3 năm tù treo vì tội dùng tiền công mua tài sản tại Pháp; ông đã đóng gần 38,2 triệu USD để hoãn án. Tòa án cáo buộc ông đã sử dụng tiền đánh cắp từ công quỹ để phục vụ lối sống xa hoa ở châu Âu. Tổng số tiền ông chi ra cho việc mua sắm gấp 1.000 lần lương chính thức hàng năm mà nhà nước Guinea Xích đạo quy định. 

Tòa án Paris đã ra lệnh tịch thu tài sản trị giá khoảng 115 triệu USD của ông Teodorin. Cơ quan thi hành án đã điều 2 xe kéo trong quá trình tịch thu một số xe hạng sang của quan chức cấp cao này, trong đó có siêu xe Porsche Carrera, cũng như một số đồ đạc đắt tiền khác.

Tháng 9- 2018, Chính quyền Brazil đã thu giữ 1,5  triệu USD tiền mặt và số đồng hồ đắt tiền trị giá 15 triệu USD khi phái đoàn 11 thành viên của nhà lãnh đạo này xuống sân bay gần Sao Paulo ngày 15-9-2018.

Trở lại với số siêu xe vừa bị Thụy Sĩ bán đấu giá, chiếc đắt giá nhất là Lamborghini Veneno Roadster, trị giá từ 5,2-6,2 triệu USD, và chiếc Ferrari dòng hybrid trị giá 2,6-2,8 triệu USD. Trước đó, vào tháng 2-2019, các công tố viên Thụy Sĩ cho biết họ rút cáo buộc về sai phạm tài chính nhắm đến Phó Tổng thống Guinea Xích đạo nhưng vẫn tịch thu số siêu xe. 

Theo luật hình sự Thụy Sĩ, công tố viên có quyền rút cáo buộc nếu bị cáo đưa ra hình thức bồi thường thích đáng và phù hợp pháp luật. Guinea Xích đạo cũng đồng ý gửi Thụy Sĩ số tiền gần 1,3 triệu USD để bồi thường chi phí vụ điều tra và khởi kiện.