Hạ Nhất Thành: Tân Đặc khu trưởng Macau

• Vụ kiện của "Vua cờ bạc" Macau
• Chuyển giao chủ quyền của Macau
• Tranh cãi về bản án 4 năm tù của tỷ phú Macau

Sau khi kết quả được công bố, ông Hạ đã cam kết bảo vệ sự thịnh vượng và ổn định xã hội của thành phố. Trong một cuộc họp báo sau bỏ phiếu, Đặc khu trưởng tương lai nói rằng các quyền tự do và quyền lợi ở Macau được bảo vệ về mặt pháp lý, bác bỏ những chỉ trích mới.

Bảo đảm tất cả quyền tự do?

Macau là một trong 2 đặc khu của Trung Quốc. Thành phố này cho đến nay đã tránh được tình trạng hỗn loạn như Hồng Kông, nơi các cuộc biểu tình chống chính phủ nổ ra kể từ tháng 6. 

Nhưng những sự kiện gần đây, bao gồm một cuộc biểu tình ủng hộ người Hồng Kông không được cảnh sát cho phép, dường như cho thấy giới hạn đối với quyền tự do ngôn luận ở Macau. 

Ban tổ chức cuối cùng đã hủy bỏ cuộc biểu tình ở Macau, nhưng vào ngày nó được lên kế hoạch, hàng chục người đã đến địa điểm dự định biểu tình và một số được đưa đến đồn cảnh sát.

Ông Hạ nói rằng các nhà tổ chức biểu tình có thể thách thức quyết định của cảnh sát tại tòa án. "Tôi nói rằng luật pháp bảo đảm các quyền hội họp và diễu hành. Không có hạn chế các quyền", ông nói. "Trên thực tế, sau khi bàn giao, chúng ta có nhiều quyền tự do hơn", ông Hạ nói, so sánh với chính quyền Bồ Đào Nha. Macau đã ở dưới gần 450 năm cai trị thuộc địa của Bồ Đào Nha. 

"Chúng ta phải công nhận rằng dưới cơ chế một quốc gia, hai chế độ chúng ta có tất cả các quyền tự do. Và tự do ngôn luận cũng là một quyền tự do tối đa mà chúng ta đã được trao cho dân chúng. Ở đây không có bất kỳ hạn chế nào", ông Hạ nói.

Ông Hạ sẽ tuyên thệ nhậm chức Trưởng đặc khu Macau vào ngày 20-12 tới, một dịp mang tính biểu tượng cũng sẽ đánh dấu 20 năm bàn giao thành phố từ Bồ Đào Nha sang Trung Quốc. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự kiến sẽ tham dự buổi lễ tại Macau. 

Yang Guang, người phát ngôn của Hội đồng Nhà nước Trung Quốc về Hồng Kông và Macau, nói rằng ông Hạ "đã đạt được tiêu chuẩn của chính quyền trung ương đối với vị trí này, vì ông yêu đất nước và Macau, và được chính quyền trung ương tin tưởng".

Trong khi đó, một cuộc bỏ phiếu trực tuyến không chính thức, được nhóm ủng hộ dân chủ New Macau Association triển khai từ ngày 11-8, đã hỏi người dân rằng liệu Đặc khu trưởng của thành phố có nên được bầu bằng quyền bầu cử phổ thông hay không, cũng được dự kiến sẽ được công bố vào Chủ nhật 25-8. 

Tuy nhiên, vào tối thứ Sáu (23-8), nhóm thông báo trang web đã gặp phải sự cố bất thường và các vấn đề kỹ thuật. Trước đây, nền tảng này đã bị tấn công bởi các cuộc tấn công mạng nghiêm trọng, Jason Chao Teng-hei, cựu Chủ tịch của nhóm và là người đang điều hành trang web, cho biết. Nhưng ông nói hệ thống đã không bị xâm phạm. 

Đến ngày 26-8, thông tin về cuộc bỏ phiếu online được công bố. Khoảng 94% cư dân Macau trong cuộc thăm dò trực tuyến không chính thức nói rằng đặc khu trưởng của thành phố này nên được bầu theo quyền bầu cử phổ thông.

Theo Hiệp hội New Macau, 5.698 người - trong một thành phố có khoảng 670.000 cư dân - đã bỏ phiếu. Trong số đó, 5.351 ủng hộ quyền bầu cử phổ thông. Hiệp hội New Macau đã tiến hành một cuộc trưng cầu dân ý không chính thức tương tự khoảng 5 năm trước trên đường phố Macau. 

Cuộc bỏ phiếu kết luận sau đó 95% trong số 8.688 cư dân bỏ phiếu ủng hộ quyền bầu cử phổ thông. Nhưng sáng kiến năm 2014 cũng được đánh dấu bằng tranh cãi, kết thúc bằng việc bắt giữ 5 nhà hoạt động khi cảnh sát đóng cửa các trạm bỏ phiếu.

Trong một cuộc họp báo hồi đầu tháng này, ông Hạ lưu ý rằng quyền bầu cử phổ thông cho Hội đồng Lập pháp không được đưa vào Luật cơ bản - hiến pháp dành riêng cho cựu thuộc địa Bồ Đào Nha. "Nói về quyền bầu cử phổ thông cho Đặc khu trưởng của Macau, nó không phải là không thể", ông nói. "Nhưng tôi không thể hứa với bạn bất cứ điều gì ở đây", ông Ho nói thêm, lưu ý rằng vấn đề phải được đưa đến chính quyền trung ương.

Các cuộc biểu tình ở Hồng Kông đã truyền cảm hứng cho thanh niên Macau, khiến chính quyền cảnh giác. Ông Hạ đã cam kết thực hiện nghiêm túc "Một quốc gia, hai chế độ" tại Macau và tăng cường lòng yêu nước trong giới trẻ. Trước đây, ông từng nói rằng Hồng Kông đã trải qua một sự lệch lạc, từ công thức mà cả hai vùng lãnh thổ được hứa hẹn sẽ có quyền tự trị cao trong 50 năm, đề cập đến một loạt các cuộc biểu tình chống chính phủ đang làm rung chuyển thành phố láng giềng.

Kết nối giữa Macau và Bắc Kinh

Sonny Lo Shiu-Hing, nhà bình luận chính trị và quan sát viên về chính trị của Hồng Kông và Macau, cho biết sự lãnh đạo của ông Hạ dự kiến sẽ khác với người tiền nhiệm Fernando Chui Sai-on (Thôi Thế An), người nắm quyền lực trong khoảng một thập kỷ qua. 

"Tôi mong ông ta sẽ chủ động và hướng tới tương lai, dân chúng lo ngại về một số vấn đề sinh kế, như nhà ở và giao thông", ông Lo nói. "Hạ Nhất Thành cần phải đổi mới và quyết tâm hơn".

Vị học giả lưu ý ông Hạ sẽ lãnh đạo trong một môi trường đầy thách thức hơn ông Thôi, với cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đang diễn ra và suy thoái kinh tế ở Hồng Kông sau 11 tuần liên tiếp diễn ra các cuộc biểu tình phản đối chính phủ. 

"Ngành công nghiệp sòng bạc có thể phải đối mặt với sự suy giảm, do đó, rất quan trọng để đặt cược vào sự đa dạng hóa nền kinh tế", ông Lo nói, đề cập đến một nhu cầu đã được Bắc Kinh nhấn mạnh trong những năm gần đây. 

Ông nói thêm rằng Macau có thể sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh nhiều hơn trong tương lai từ Khu vực Vịnh Lớn, đây là một kế hoạch của chính phủ trung ương để kết nối Hồng Kông, Macau và 9 thành phố lân cận ở tỉnh Quảng Đông thành một cỗ máy kinh tế. 

"Các chính sách cho thanh niên sẽ rất quan trọng, như tạo ra nhiều cơ hội việc làm và cải thiện hệ thống giáo dục", ông Lo nói. "100% Macau cần thay đổi tâm lý phụ thuộc vào Trung Quốc và mọi người cần các công cụ để trở nên cạnh tranh hơn".

Chính quyền ông Hạ cũng sẽ quyết định với 6 nhà điều hành sòng bạc của thành phố khi giấy phép của họ sẽ hết hạn trong vài năm tới. Glenn McCartney, Phó trưởng khoa Quản trị kinh doanh Đại học Macau, cho biết đó là một trong những vấn đề "lớn nhất và phức tạp nhất" tân Đặc khu trưởng sẽ phải giải quyết.

Giống như các nhà lãnh đạo trước đây của thành phố, ông Hạ xuất thân từ một gia đình nổi tiếng với mối quan hệ kinh doanh và công nghiệp rộng lớn. Người cha quá cố của ông là một nhà công nghiệp được đánh giá cao, ban đầu đến từ tỉnh Chiết Giang và thành lập một công ty ở Macau vào năm 1956. Ông Hạ sau đó trở thành giám đốc điều hành của công ty gia đình của mình, Ho Tin Industries, chuyên sản xuất một số sản phẩm, bao gồm cả đồ gia dụng và điện tử.

Mặc dù được sinh ra ở Macau, nhưng mối nối với đất liền không bị mất đối với ông. Ông Hạ học ngành kỹ thuật điện tử và kinh tế tại Đại học Chiết Giang và là thành viên của Hội Nghị tư vấn chính trị nhân dân Trung Quốc tại tỉnh Chiết Giang trong khoảng 2 thập kỷ. Ông cũng giữ chức Phó Chủ tịch Đại hội Đại biểu Nhân dân Trung Quốc (NPC) và là thành viên của Ủy ban Thường vụ NPC. 

Tại Macau, ông Hạ là thành viên của Hội đồng điều hành Đặc khu Hành chính Macau. Tháng 10-2013, ông được bầu làm Chủ tịch Hội đồng lập pháp của đặc khu này và tiếp tục tái đắc cử vào tháng 10-2017.

Luật sư Vong Hin-fai, người phục vụ trong cơ quan lập pháp khi ông Hạ là chủ tịch, đã mô tả ông là một người có năng lực, trách nhiệm và thông minh. "Tôi có rất nhiều sự tôn trọng với anh ấy và tôi nghĩ anh ấy có tất cả các kỹ năng để làm tốt công việc của mình", ông Vong nói. 

Nhưng một số người lưu ý ông Hạ thiếu kinh nghiệm trong các dịch vụ hành chính và công cộng, nền tảng chuyên môn của ông chủ yếu tập trung vào các công việc kinh doanh và lập pháp. 

Tuy nhiên, Larry So Man-yum, một nhà bình luận chính trị tại Macau, nói rằng điều này có thể tích cực đối với cộng đồng vì các doanh nhân có xu hướng nhìn vào kết quả nhiều hơn và ít hơn về quy trình.

Hầu hết đều đồng ý rằng nền tảng gia đình và mối quan hệ với Bắc Kinh khiến ông trở thành lựa chọn hàng đầu cho công việc. 

"Đây là một lựa chọn làm hài lòng những gia đình quyền lực nhất của Macau, cũng như Bắc Kinh, đây là những khía cạnh quan trọng", theo ông Le Leung, nhà bình luận về các vấn đề xã hội. "100% Macau là một nơi nhỏ, vì vậy các kết nối cá nhân rất quan trọng. Nhưng bạn chắc chắn cũng cần có sự tin tưởng của Bắc Kinh".