NSƯT Hồng Kỳ - tuổi Ất Mùi: Alibaba cưỡi Babetta vui đời hát ca

Bay bổng với “Điệu nhảy trên trống”

Vậy mà mọi sự không hề thuận lợi cho giọng hát đặc biệt này, khi anh thi đỗ với điểm cao nhất vào trường âm nhạc nhưng lại không được học, vào năm 1972. Bởi những chuyện xửa xưa không đâu trong gia đình anh. Kể cả khi anh xin đi bộ đội cũng không trúng tuyển, vì thấp bé nhẹ cân (40kg). Thế là Hồng Kỳ bắt đầu một cuộc viễn du trong đường đời ca hát.

Ban đầu, anh về Đoàn Ca nhạc Đài phát thanh và khởi nghiệp từ đây. Anh còn nhớ mình đã từng được nhạc sĩ Cao Việt Bách dàn dựng cho hát ca khúc “Tiếng hát  từ quảng trường Ba Đình”, một sáng tác của ông, nhân chào mừng lễ khánh thành Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (29-8-1975). Vậy rồi bốn năm trôi qua, anh học được nhiều thứ và làm được nhiều việc, nhất là giọng hát được phủ sóng liên tục.

Nhưng rồi nguyện vọng muốn được bay nhảy đi hát khắp mọi nơi, Hồng Kỳ đã chuyển sang Đoàn Văn công đường sắt, được một năm rồi sau đó lại xin về ban nhạc của Liên đoàn xiếc để hát và đánh trống. Thì ra trước đó, anh đã học đánh trống với sự say mê đến kỳ lạ, vừa đánh trống, vừa hát tạo nên một phong cách mới trẻ trung sôi động. Dường như anh tiếp cận với một hình ảnh nhạc trẻ đậm chất Nga ngày đó và gây được sự mới lạ và cuốn hút.

Trong thời gian này, anh còn đi chơi trống trong một ban nhạc chuyên phục vụ cho sàn khiêu vũ quốc tế vào mỗi thứ bảy hằng tuần. Chính từ đây, Hồng Kỳ gắn bó với hình ảnh sinh động qua ca khúc “Điệu nhảy trên trống”. Một hiệu ứng âm nhạc Hồng Kỳ xuất hiện như một làn gió mới.

Sau này, khi được tuyển về Nhà hát Tuổi trẻ, từ năm 1980, giọng hát Hồng Kỳ càng được phát huy nét tươi mới và tưng bừng với những ca khúc dành cho khán giả trẻ. Từ đó đoàn ca nhạc của Nhà hát Tuổi trẻ cùng với lứa ca sĩ ban đầu như Trọng Thủy, Kim Phúc, Thu Phương, Hoài Phương… Hồng Kỳ tạo được dấu ấn khác biệt với giọng hát bay bổng, sôi động với những nhịp điệu trên trống.

Liên tiếp ngay từ năm 1981 và những năm sau đó, Hồng Kỳ đoạt nhiều HCV và HCB, qua các kỳ Hội diễn ca nhạc chuyên nghiệp toàn quốc và quốc tế. Không những thế mà trong khoảng giữa thập niên này Hồng Kỳ còn thực hiện được ước mơ của mình là học Đại học tại chức khóa đầu tiên tại Nhạc viện Hà Nội (niên khóa 1985-1990).

Anh học được nhiều kỹ thuật biểu diễn từ các NSND Trung Kiên, Trần Hiếu và Quý Dương. Từ đó phong cách âm nhạc của Hồng Kỳ ngày càng rõ nét và có sức cuốn hút với khán giả trẻ. Hình ảnh tiêu biểu một thập kỷ đầu tiên của Hồng Kỳ, từ 1980 đến 1990 gắn bó với Nhà hát Tuổi Trẻ, chính là sự xuân sắc của một giọng hát trong trẻo, tươi sáng gắn với tiết điệu trống kỳ thú.

Cho đến nay khán giả vẫn khó có thể quên một hình ảnh Hồng Kỳ với đôi tay chuyển động như múa trên dàn trống với ca khúc Nga. Và ai cũng nhớ khi anh với nụ cười tươi và say mê cất lên lời ca: “Ôi tình yêu! Tình yêu bay khắp nơi trên thế gian. Tình yêu trong cặp mắt mơ màng. Tình yêu như biển sóng dâng tràn. Lai lai lai…”.

Alibaba - Hồng Kỳ

Trong lòng khán giả hiện nói đến Hồng Kỳ là gắn liền với cái tên Alibaba, cho dù không ít ca sĩ cũng đã từng biểu diễn ca khúc này cho thiếu nhi. Tính cho đến nay đã chừng 25 năm, kể từ khi lần đầu tiên dựng bài hát này cho đến nay đi đến đâu, bất cứ chương trình nào, khán giả nhí cũng đòi Hồng Kỳ phải hát Alibaba. Lại một hiệu ứng Hồng Kỳ lần thứ hai sau “Điệu nhảy trên trống”. Tính tới duyên tình với ca khúc cũng đậm chất Nga này qua câu chuyện cổ “Alibaba và 40 tên cướp”, Hông Kỳ tâm sự, những ngày lận đận đi tìm bài hát phục vụ cho thiếu nhi không dễ dàng gì.

Anh đi khắp nơi sưu tầm bài hát thiếu nhi vào những năm đầu của thập niên 90. Gặp gỡ các nhạc sĩ. Đến các nhà xuất bản. Thậm chí cả đặt hàng cho nhạc sĩ để sáng tác cho thiếu nhi. Nhưng mọi chuyện không dễ dàng gì. Tình cờ trong một chuyến đi miền Nam để dò tìm thêm những bài hát thiếu nhi, Hồng Kỳ đã mua được một băng cát xét, ghi những bài hát do ca sĩ Nhã Phương hát, ở một cửa hàng. Trong đó có bài hát Alibaba do nhạc sĩ Lê Hựu Hà viết lời, trên nền nhạc và giai điệu Nga trong phim “Alibaba và 40 tên cướp”. Và đây là một sự bắt gặp “trời cho” Hồng Kỳ.

Không chần chừ một giây phút Hồng Kỳ vừa nhảy vừa hát ngay trong khi nghe giai điệu đầu tiên bật lên. Từ đó Hồng Kỳ là người đâu tiên của nhà hát trình diễn những ca khúc cho thiếu nhi. Mở đầu bằng Alibaba và gắn cùng với đó là những ca khúc anh hát từ khi còn nhỏ tuổi như “Lời tâm sự của chú gà trống”, say này còn là “Tây du ký”, “Thằng Tý sún”, hay “Làm anh”…

Tâm sự chung quanh những bài hát về thiếu nhi anh có nhiều kỷ niệm thú vị. Khi được hỏi về bộ trang phục khi hát Alibaba, anh kể đó là bộ quần áo mà anh đã từng đóng một vai ông già trong vở nhạc kịch “Chuyện tình” của Nhà hát Tuổi trẻ dàn dựng. Khi tính tới chuyện phải ăn mặc ra sao để hát mang tính kể chuyện cho sinh động, anh sực nhớ đến bộ quần áo của nhân vật ông già vẫn cất trong kho. Anh hỏi mượn và thấy rất hợp với nhân vật Alibaba. Thế là từ đó, cho đến nay đã 25 năm anh vẫn mặc bộ đó mỗi khi hát ca khúc này. Có thể nói đây là bộ trang phục có kỷ lục diễn trên sân khấu lâu năm nhất của Nhà hát Tuổi trẻ.

Cùng với bài hát, anh còn kể hiệu ứng tương tác khi biểu diễn phục vụ thiếu nhi, hết sức kỳ lạ. Hầu như đến đâu các em, các cháu đều hát cùng với sự cuốn hút của tiết mục mà anh biểu diễn. Anh nhớ lần mới đây ra đảo Trường Sa biểu diễn, cho chương trình chỉ phục vụ có 8 em nhỏ, nhưng vẫn yêu cầu anh hát Alibaba, và cũng hát đệm cho anh như ai, với những nụ cười ròn tan sau những câu “Alibaba”.

Cùng với đó là kỷ niệm khó quên với anh, khi một em bé ở Quảng Nam, bị khiếm thị và kèm theo khuyết tật chân tay đã nhờ người viết cho anh một bức thư và xin anh gửi cho em hai bài hát “Alibaba” và “Tây du ký”. Em muốn được hằng ngày nghe anh hát, bởi em thấy một nguồn vui dâng tràn, tha thiết sống và đấu tranh với nỗi tuyệt vọng để sống và sống một cách hữu ích cho mọi người. Nhắc đến kỷ niệm này thường Hồng Kỳ ứa nước mắt. Anh xúc động bởi tình yêu âm nhạc và những tương tác của âm nhạc hết sức có tác  dụng giáo dục về lẽ sống và đạo lý làm người.

Cách đây không lâu, anh có dịp gặp trực tiếp và biểu diễn cùng với nghệ sĩ Lục Tiểu Linh Đồng, người nổi tiếng trong vai Tôn Ngộ Không của Trung Quốc. Nghệ sĩ Lục Tiểu Linh Đồng đã từng được nghe Hồng Kỳ hát ca khúc “Tây du ký” qua MTV vào thời gian Trung Quốc tổ chức Olympic năm 2008. Ông hết sức ngạc nhiên và khen Hồng Kỳ, người sắm vai "Tôn Ngộ Không Việt Nam" không phải là cậu bé như trong ấn tượng của ông, mà là một nghệ sĩ đã có độ tuổi gần sáu mươi của Nhà hát Tuổi trẻ. Nghệ sĩ đã hết lời ca ngợi tiết mục ca hát "Tây Du Ký" do Hồng Kỳ biểu diễn rất phù hợp với tinh thần của cốt truyện…

Đó là những ký ức khó phai mờ trong một thời đoạn 25 năm của một đời nghệ sĩ chuyên hát phục vụ thiếu nhi như Hồng Kỳ. Anh bồi hồi mỗi khi được mặc chiếc áo Alibaba, hay Tôn Ngộ Không để hát và kể chuyện cho các em. Anh tràn trề niềm vui mỗi khi các em trả lời trong mỗi câu hỏi và cùng ca vang với anh theo điệu nhạc. Sự tương tác ấy là sự tận hưởng hạnh phúc cho bất kể người nghệ sĩ nào.

Danh hiệu còn lại

Vậy mà giờ đây Hồng Kỳ đã bước vào tuổi “Lục thập giáp hoa”. Nụ cười vẫn thế như cái hồi tôi mới nghe anh hát “Lời tâm sự của chú gà trống”, ngày còn bé. Ánh mắt vẫn lung linh và giàu cảm xúc cùng với những đam mê khác. Anh chơi xe Vespa cổ, đồng hồ cổ và chim quý. Nhưng có lẽ một đời anh trọn vẹn cho sự nghiệp âm nhạc.

Cách đây hơn 14 năm anh được phong danh Nghệ sĩ ưu tú, rồi cách đây hai năm anh được trao Huân chương Lao động hạng ba. Nhưng có lẽ tấm huân chương ca hát mà các em thiếu nhi vinh danh cho anh là thú vị hơn cả, đó là danh hiệu “Alibaba”. Bởi qua chuyện kể bằng giọng hát Hồng Kỳ, các em đã học được điều nhân nghĩa, sự chính trực và những nỗi niềm chia sẻ với cộng đồng. Và tôi nghe như âm vang ấy trong tình yêu của các em dành cho anh đang vang lên trong không trung A.. li…ba…ba…