Cựu Phó Tổng Giám đốc có đơn xin vắng mặt vì liệt nửa người

• Kết thúc phiên xử vụ lừa đảo hơn 136 tỷ đồng từ dự án giãn dân phố cổ ở Hà Nội: Nguyên Tổng Giám đốc Công ty Hồng Hà lĩnh án chung thân
• Xét xử vụ lừa đảo hơn 136 tỷ đồng từ dự án giãn dân phố cổ ở Hà Nội
• Hơn 4.900 tỷ đồng xây khu giãn dân phố cổ

Ba bị cáo trong vụ án này gồm: Nguyễn Quốc Xương (60 tuổi, cựu Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng và xuất nhập khẩu Hồng Hà, viết tắt là Công ty Hồng Hà); Nguyễn Đức Lợi (63 tuổi, cựu Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Phát triển kinh tế Hà Nội, viết tắt là Công ty Hà Nội) và Nguyễn Đức Thắng (68 tuổi, trú tại phường Giảng Võ, quận Ba Đình, Hà Nội) cùng bị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (quy định tại tại điểm b, khoản 4, Điều 139 BLHS năm 1999).

Tại phiên xử, HĐXX đã triệu tập 152 bị hại và một số tổ chức, cá nhân có liên quan, nguyên đơn dân sự. Bị cáo Nguyễn Quốc Xương được HĐXX có đơn xin vắng mặt do bị cáo mắc bệnh-liệt nửa người.

Theo cáo trạng, Dự án đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ tại Khu đô thị mới Việt Hưng thuộc “Đề án giãn dân phố cổ” do UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cùng các đơn vị chức năng tư vấn soạn thảo. 

Ngày 14-6-2000, UBND TP Hà Nội có Công văn số 1375/UB-XDĐT giao cho UBND quận Hoàn Kiếm làm chủ đầu tư dự án giãn dân phố cổ tại Khu đô thị Việt Hưng. Nguồn vốn thực hiện dự án, UBND TP Hà Nội chủ trương huy động từ các nguồn vốn ứng trước để thực hiện, doanh nghiệp sẽ thu hồi vốn sau khi bố trí bán nhà cho người dân trong khu phố cổ.

Theo dự tính, tổng số vốn để thực hiện dự án giai đoạn 1 khoảng 4.000 tỷ đồng. Biết chủ trương trên, thông qua các mối quan hệ xã hội, Thắng đã tiếp thị và môi giới cho Công ty Hà Nội do Nguyễn Đức Lợi (em trai Thắng) làm Tổng Giám đốc và Công ty Hồng Hà do Trần Ứng Thanh là Tổng Giám đốc với UBND quận Hoàn Kiếm để được thực hiện dự án trên. 

Ngày 23-8-2010, UBND quận Hoàn Kiếm ban hành Quyết định số 1917 giao cho Công ty Hồng Hà thu xếp nguồn vốn và chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ tại Khu đô thị mới Việt Hưng. 

Công ty Hồng Hà thực hiện dự án theo đúng các bước quy định của UBND TP Hà Nội, đồng thời có trách nhiệm liên hệ với các cấp, các ngành của thành phố và quận Hoàn Kiếm để làm thủ tục, hoàn thiện hồ sơ, lập dự án, thiết kế kiến trúc quy hoạch và các bước khác để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. 

Cùng ngày 23-8-2010, UBND quận Hoàn Kiếm ra Công văn số 592 chấp thuận đề nghị của Công ty Hồng Hà xin được hưởng một số ưu đãi trong dự án, trong đó nêu rõ: Công ty Hồng Hà được mua 50 căn hộ chung cư cao tầng để cải thiện điều kiện ăn, ở của cán bộ công nhân viên; đồng ý về mặt nguyên tắc cho công ty được sử dụng kinh doanh với tỷ lệ 15% căn hộ, trên tổng dự án mà công ty đầu tư toàn bộ vốn để xây dựng nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ.

Viện kiểm sát xác định, Quyết định số 1917 và Công văn số 592 của UBND quận Hoàn Kiếm mới chỉ là chủ trương xác định trách nhiệm công việc và những quyền lợi mà Công ty Hồng Hà sẽ được hưởng trong tương lai. Dự án chưa được UBND TP phê duyệt quy hoạch chi tiết, UBND quận Hoàn Kiếm chưa triển khai thiết kế xây dựng và cũng chưa ký kết hợp đồng thực hiện dự án với Công ty Hồng Hà. 

Công ty Hồng Hà cũng chưa nhận khu đất trên thực tế, chưa triển khai thực hiện dự án theo các bước quy định nhưng đã ký hợp đồng bán căn hộ, ký hợp đồng góp vốn, nhận đặt cọc với khách hàng (thực chất là bán căn hộ). UBND quận Hoàn Kiếm đã yêu cầu Công ty Hồng Hà chấm dứt ngay việc mua bán căn hộ nói trên.

Ngày 9-9-2010, Công ty Hồng Hà đã có Công văn số 97 gửi UBND quận Hoàn Kiếm nêu rõ cam kết chưa bán căn hộ nào cho các cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp cũng bên ngoài, cam kết không bán những căn hộ nói trên cho ai khi chưa được UBND TP phê duyệt. 

Tuy nhiên sau đó Công ty Hồng Hà vẫn tiếp tục bán căn hộ nên UBND quận Hoàn Kiếm có Công văn số 295 gửi Công ty Hồng Hà với nội dung UBND quận Hoàn Kiếm hủy bỏ Công văn số 592. Nhưng Công ty Hồng Hà vẫn tiếp tục huy động vốn của khách hàng với 104 hợp đồng và phụ lục góp vốn, nhận đặt cọc thu số tiền hơn 90 tỷ đồng.

Mở rộng điều tra, CQĐT xác định: Trần Ứng Thanh, Nguyễn Đức Thắng, Nguyễn Thắng Lợi và Nguyễn Quốc Xương đã có hành vi gian dối ngay từ đầu để được thực hiện dự án.

Bốn người này đã lợi dụng và lấy danh nghĩa công ty lừa dối khách hàng có nhu cầu mua căn hộ, hợp đồng góp vốn, đặt cọc với 146 lượt người thu số tiền gần 170 tỷ đồng rồi chiếm đoạt và sử dụng trái pháp luật. Khi hành vi phạm tội bị phát hiện, bốn đối tượng mới trả được hơn 32 tỷ đồng, số còn lại không có khả năng thanh toán nên đã bỏ trốn.

Trước đó, phiên toà xét xử sơ thẩm vụ án này đã được mở vào tháng 6-2014. Tại phiên toà sơ thẩm, TAND TP Hà Nội đã xử phạt các bị cáo: Trần Ứng Thanh và Nguyễn Đức Thắng tù chung thân; Nguyễn Đức Lợi 18 năm tù và Nguyễn Quốc Xương 13 năm tù cùng về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. 

Ngoài hình phạt tù, HĐXX còn buộc bốn bị cáo Thanh, Thắng, Lợi và Xương phải liên đới bồi thường cho những người bị hại và Công ty Hồng Hà phải hoàn trả lại khoản tiền hơn 13 tỷ đồng để bồi thường cho những người bị hại tổng cộng gần 137 tỷ đồng; trong đó Thắng bồi thường hơn 87 tỷ đồng, Thanh bồi thường hơn 26 tỷ đồng, Lợi bồi thường 8,5 tỷ đồng và Xương bồi thường gần 1,5 đồng.

Sau phiên toà sơ thẩm, 90 bị hại đã kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm, đề nghị tăng hình thức phạt đối với hai bị cáo Lợi và Thanh, đề nghị Công ty Hồng Hà bội thường toàn bộ giá trị hợp đồng và lãi suất. Các bị hại cũng kháng cáo yêu cầu Công ty Hồng Hà là bị đơn nên phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo hợp đồng góp vốn. 

Ngày 27-1-2015, Tòa phúc thẩm TAND cấp cao tại Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử phúc thẩm và tuyên giữ nguyên bản án hình sự sơ thẩm nêu trên. Do Trần Ứng Thanh bị chết khi đang chấp hành hình phạt tù nên TAND tối cao đã quyết định đình chỉ trách nhiệm hình sự đối với Thanh.

Sau khi xét xử phúc thẩm, một số người bị hại có đơn đề nghị xem xét theo thủ tục Giám đốc thẩm về phần bồi thường thiệt hại. Chánh án TAND tối cao cũng kháng nghị bản án hình sự phúc thẩm, đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao xét xử theo trình tự Giám đốc thẩm, hủy bản án hình sự phúc thẩm và bản án hình sự sơ thẩm.

Tại phiên xử Giám đốc thẩm, Hội đồng Giám đốc thẩm nhận thấy, khi giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm không đưa Công ty Hà Nội vào tham gia tố tụng là vi phạm tố tụng.

Do phải xác định lại trách nhiệm bồi thường thiệt hại, nên khi giải quyết lại vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm cần phải xác định lại tư cách tham gia tố tụng của Công ty Hồng Hà, các khách hàng đã nộp tiền góp vốn, đặt cọc cho Công ty Hồng Hà và Công ty Hà Nội; xác định tư cách tham gia tố tụng của Công ty Hà Nội và có biện pháp bảo đảm thi hành án theo đúng quy định của pháp luật.

Trên cơ sở đó, Hội đồng Giám đốc thẩm đã quyết định hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 31/2015/HSPT ngày 27-1-2015 của Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội và Bản án hình sự sơ thẩm số 232/2014/HSST ngày 12-6-2014 của TAND TP Hà Nội. 

Đồng thời đình chỉ vụ án về phần trách nhiệm hình sự đối với Trần Ứng Thanh; chuyển hồ sơ vụ án cho TAND TP  Hà Nội để xét xử sơ thẩm theo quy định của pháp luật.

Phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án này diễn ra trong 3 ngày, từ 14 đến 16-3.