Hoãn xử phiên phúc thẩm đại án Đông Á vì vắng mặt hàng loạt luật sư

• Các bị cáo Phan Văn Anh Vũ, Trần Phương Bình sắp hầu tòa phúc thẩm

Ngày 22-4, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh mở phiên phúc thẩm, xét xử vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”, “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Á (viết tắt là DAB).

Tuy nhiên, hàng loạt bị cáo tại ngoại và luật sư vắng mặt mà không có lí do. VKS và luật sư bào chữa cho Phan Văn Anh Vũ (44 tuổi, Chủ tịch HĐQT công ty cổ phần xây dựng Bắc Nam 79) sau đó đề nghị xin hoãn phiên xử.

Sau khi hội ý, HĐXX xét thấy việc vắng mặt hàng loạt bị cáo cũng như luật sư sẽ ảnh hưởng đến quá trình xét xử nên quyết định tạm hoàn; thời gian mở lại phiên tòa sẽ được thông báo sau.

Trước đó, bị cáo Phan Văn Anh Vũ và đồng phạm đã có đơn kháng cáo. Trong đơn kháng cáo toàn bộ bản án, Vũ nói mình hoàn toàn không ăn chia, hưởng lợi trong việc Công ty Bắc Nam 79 vay 200 tỷ đồng của cá nhân ông Bình. Vì thế, bị cáo cho rằng tòa án buộc tội mình là không có căn cứ.

Liên quan vụ án, ông Trần Phương Bình (60 tuổi, nguyên Tổng giám đốc (TGĐ), phó Chủ tịch DAB) cùng 16 đồng phạm kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. 8 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng kháng cáo.

Theo bản án sơ thẩm, quá trình giám sát, NHNN phát hiện DAB có nhiều sai phạm nên tiến hành thanh tra. Cơ quan thanh tra Nhà nước xác định tổng dư nợ tại DAB là 20.233 tỷ đồng. Trong đó, 7.960 tỷ đồng là nợ khó thu hồi, hơn 5.600 tỷ là nợ không có khả năng thu hồi. Đến tháng 8-2015, DAB bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, buộc tiến hành kiểm tra kho quỹ trên hệ thống. Kết quả xác định kho quỹ hội sở DAB thiếu hụt 2.089 tỷ đồng, 62.154 lượng vàng, kho quỹ Sở giao dịch thiếu hụt 416 tỷ đồng.

Theo đó, cơ quan điều tra xác định trong quá trình điều hành DAB, Trần Phương Bình đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, cố ý làm trái Luật Kế toán, Luật Các tổ chức tín dụng và Điều lệ ngân hàng... cùng các nhân viên trong DAB và những người liên quan thực hiện hành vi phạm tội, gây thiệt hại cho DAB 3.608 tỷ đồng. 

Cụ thể, từ năm 2007 đến năm 2014, để có tiền mua cổ phần DAB, Trần Phương Bình chỉ đạo Nguyễn Thị Kim Xuyến và các nhân viên thực hiện 9 hành vi phạm tội trong việc lập phiếu thu tiền khống đứng tên Trần Phương Bình và người thân mua cổ phần DAB. Để bù đắp số tiền thu khống, Bình chỉ đạo cấp dưới thực hiện các hành vi trái pháp luật bằng cách xuất quỹ bán vàng, lập hồ sơ cho vay khống để tất toán số tiền mua cổ phần. Từ việc làm trái pháp luật trên, Trần Phương Bình đã chiếm đoạt DAB 1.160 tỷ đồng trong việc mua 74.279.236 cổ phần của chính DAB.

Bản án sơ thẩm còn xác định, năm 2013 DAB bị thua lỗ kéo dài, thiếu hụt số lượng lớn tiền, vàng trong kho quỹ. Trần Phương Bình ra chủ trương tăng vốn điều lệ từ 5.000 lên 6.000 tỷ đồng để thu hút đầu tư, có tiền xử lý khó khăn, nâng cao vị thế. Do quen biết với Phan Văn Anh Vũ từ trước, Bình bàn bạc và thống nhất cho Vũ mua 60 triệu cổ phần DAB với giá 600 tỷ đồng, mục đích để Vũ trở thành cổ đông lớn, có quyền chi phối tại DAB.

Để có tiền mua lại số cổ phần trên, Vũ thế chấp 220 lô đất tại TP Đà Nẵng vay 400 tỷ đồng của DAB. Còn thiếu 200 tỷ đồng, Vũ được Bình chỉ đạo nhân viên xuất quỹ để Vũ ký khống chứng từ nộp tiền vào. Sau khi DAB tăng vốn điều lệ không thành công, ngân hàng này chuyển trả tiền cho các tổ chức, cá nhân đăng ký mua. Trong đó, Công ty Bắc Nam 79 nhận được số tiền 600 tỷ đồng và hơn 9 tỷ đồng tiền lãi.

Bình và Vũ sau đó thống nhất: Bình bán 50 triệu cổ phần DAB của 4 cổ đông hiện hữu cho Công ty cổ phần Bắc Nam 79 với giá 500 tỷ đồng, đồng thời Bình yêu cầu Vũ thanh toán số tiền 200 tỷ đồng. Vũ hứa sẽ bán đất ở Đà Nẵng để trả nợ cho Bình nhưng đến nay chưa thực hiện. Đến tháng 8-2015, Bình biết DAB sẽ bị kiểm soát đặc biệt, hơn 13,6 triệu cổ phần đứng tên công ty vốn An Bình sẽ bị cấm chuyển nhượng nên ông này bán toàn bộ cổ phần trên cho Vũ với giá 136 tỷ đồng. Tuy nhiên, Vũ mới thanh toán cho công ty vốn An Bình 46 tỷ đồng và vẫn còn nợ trên 90 tỷ đồng.

Ngoài ra, cơ quan điều tra còn thu được 5 tờ giấy viết tay của Đỗ Thanh Hùng (nguyên thủ quỹ Hội sở DAB) các khoản thu chi sai nguyên tắc. Theo lệnh ông Bình, từ tháng 10-2012 đến 3-2015, Hùng đã xuất quỹ chi 293 tỷ đồng để mua 13,9 triệu USD. Trong đó có 13,4 triệu USD được cho là mua giúp Vũ nhưng ông này chưa trả lại cho DAB.

Ngoài ra, Trần Phương Bình còn chỉ đạo cho Nguyễn Thị Kim Xuyến và các cán bộ cấp dưới xuất quỹ chi sai nguyên tắc 467 tỷ đồng cho 219 đơn vị kinh doanh để chi lãi ngoài huy động vốn; thiệt hại cho DAB 336 tỷ đồng trong việc kinh doanh ngoại hối với Ngân hàng UOB Singapore; thiệt hại 48 tỷ đồng trong việc kinh doanh ngoại hối với Ngân hàng Banca Adamas Thuỵ Sỹ.

Ngày 20-12-2018, TAND TP Hồ Chí Minh xử sơ thẩm đã tuyên phạt Trần Phương Bình mức án chung thân về hai tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”. 

Cùng 2 tội này, bị cáo Nguyễn Thị Kim Xuyến (nguyên Phó tổng giám đốc DAB) lãnh 30 năm tù. Phan Văn Anh Vũ bị tuyên phạt 17 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”; tổng hợp với bản án 8 năm tù trước đó, bị cáo phải chấp hành hình phạt chung là 25 năm tù. Các bị cáo còn lại lãnh từ 2 năm tù (nhưng cho hưởng án treo) đến 16 năm tù.