Ẩn họa từ những “lãnh địa” của người nước ngoài

Muốn vào phải… đặt lịch

Trở lại lịch sử hình thành khu đô thị Our City, “đại bản doanh” của nhóm người Trung Quốc vận hành hệ thống đánh bạc công nghệ cao. Ban đầu chủ đầu tư là Công ty TNHH Hiệp Phong Việt Nam thuộc Tập đoàn Hiệp Phong Hồng Kông-Trung Quốc (Qia Feng Holdings Limited). Được cấp phép từ năm 2005, đây là dự án bất động sản đầu tiên của Việt Nam có 100% vốn đầu tư nước ngoài.

Dự án nằm sát bên đường Phạm Văn Đồng (phường Hải Thành, quận Dương Kinh), nối trung tâm Hải Phòng với khu du lịch Đồ Sơn. Theo quy hoạch tổng thể, diện tích của dự án là 43ha, bao gồm 5 khu nhà sinh thái với sản phẩm chủ đạo là các biệt thự đơn lập, biệt thự liền kề và 1 khu thương mại tổng hợp cỡ lớn, vốn đầu tư ban đầu dự kiến khoảng 85 triệu USD... 

Tuy nhiên, đó chỉ là thông tin ban đầu của chủ đầu tư, sau khi khởi công từ năm 2010, tháng 9-2014, Công ty TNHH Hiệp Phong Việt Nam bất ngờ lại công bố việc hợp tác chiến lược với Công ty CBRE Singapore, Chi nhánh Đông Nam Á và Công ty CBRE Việt Nam (thuộc Tập đoàn CBRE) cùng những nội dung điều chỉnh lớn về quy hoạch tổng thể của khu đô thị thương mại Our City.

Nhưng cho đến thời điểm hiện tại, dự án mới chỉ xây dựng được vài tòa nhà cao 2-3 tầng. Đáng chú ý, từ khi đưa vào sử dụng cách đây vài năm, khu đô thị Our City khá vắng vẻ, sinh sống tại đây chủ yếu là người Trung Quốc.

Theo ông Phạm Quang Đảo, Tổ trưởng Tổ dân phố số 2A, phường Hải Thành, tại khu đô thị này, dù hầu hết là người Trung Quốc sinh sống, nhưng bản thân ông và các cán bộ khác của khu dân cư không thể tiếp xúc được với những người quản lý cũng như những người sinh sống tại đây.

Còn ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch UBND phường Hải Thành cho biết, đến trước thời điểm cơ quan chức năng triệt phá đường dây vận hành hệ thống đánh bạc tại khu đô thị Our City, chính quyền địa phương mới nhận được thông tin tại đây có 27 người quốc tịch Trung Quốc đăng ký tạm trú tại 1 khách sạn trong khu đô thị này. Nhiều năm trước đó, công tác quản lý khu đô thị thuộc cơ quan chức năng của thành phố, chính quyền địa phương rất khó để tiếp cận thông tin.

Trong khi đó, lãnh đạo Công an phường Hải Thành thì cho biết, công tác quản lý cư trú đối với người nước ngoài tại khu đô thị Our City gặp nhiều khó khăn, phức tạp, do có nhiều đầu mối cùng tham gia, như Ban quản lý Khu kinh tế, Công an thành phố, Sở Ngoại vụ thực hiện.

Trong khi đó, người nước ngoài sinh sống trên địa bàn phường nhưng chính quyền, Cảnh sát khu vực, tổ dân phố không nắm rõ họ là ai, ở đến khi nào và đến để làm việc gì. Việc khai báo thông tin doanh nghiệp thực hiện trên mạng, trực tiếp với Phòng Quản lý xuất, nhập cảnh tạo nhiều thuận lợi đối với doanh nghiệp, nhưng gây khó đối với công tác đảm bảo an ninh trật tự ở cơ sở.

Lãnh đạo UBND quận Dương Kinh cho biết, ngay cả UBND quận muốn làm việc thì cũng phải đặt lịch. Cụ thể, trong lần đi kiểm tra công tác phòng chống bão, Ban quản lý khu đô thị Our City yêu cầu phải đặt lịch từ sáng, cho đến chiều mới bố trí người làm việc.

“Về danh nghĩa thì khu đô thị này chưa có dân định cư. Những người nước ngoài đến đây thì khai báo tạm trú với Công an thành phố và địa phương chỉ nhận được thông báo. Nói cách khác, việc quản lý, cấp phép các hoạt động của khu đô thị này quận không có thẩm quyền. Việc quản lý người xuất nhập cảnh là của cơ quan Công an. Chỉ khi xảy ra cháy nổ, mất an ninh trật tự, khiếu nại thì chính quyền địa phương mới vào cuộc” - lãnh đạo quận Dương Kinh nói.

Nhanh chóng bịt “lỗ hổng”

Theo báo cáo của Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng, tỷ lệ lao động là người nước ngoài đang làm việc trong các khu công nghiệp và khu kinh tế trên địa bàn tăng nhanh qua các năm. Nếu như năm 2015 có khoảng 700 trường hợp, thì đến giữa năm 2019 đến lên đến 3.035 trường hợp. Hiện tại, Hải Phòng có 261 doanh nghiệp, nhà thầu trong các khu công nghiệp, khu kinh tế có sử dụng lao động là người nước ngoài, trong đó người Trung Quốc chiếm 50%, còn lại là Hàn Quốc và Nhật Bản…

Mới đây, tại cuộc giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng lao động là người nước ngoài tại Hải Phòng, giai đoạn từ năm 2015 đến nay, Ban quản lý Khu kinh tế Hải Phòng cho biết, việc khai báo thông tin về người nước ngoài của các doanh nghiệp chưa kịp thời. Đặc biệt là trạng người nước ngoài lao động “chui” dưới hình thức đi du lịch, sau đó ở lại làm việc không phép diễn ra phổ biến.

Trong khi đó, việc tiếp cận, kiểm tra trường hợp này không hề đơn giản, chưa kể việc bất đồng ngôn ngữ gây khó khăn cho việc quản lý lao động nước ngoài. Cùng với đó là Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh và cư trú của người nước ngoài và Bộ Luật Lao động chưa thống nhất về thời gian lao động gây nhiều khó khăn trong giải quyết thẻ tạm trú.

Chính từ kẽ hở, rào cản này, các đối tượng người nước ngoài lợi dụng hoạt động vi phạm pháp luật. Thời gian qua, các cơ quan chức năng Hải Phòng đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc người nước ngoài thực hiện hành vi phạm tội trên địa bàn.

Cụ thể, theo báo cáo của Công an TP Hải Phòng, trong thời gian từ năm 2013 đến nay, cơ quan Công an đã kiểm tra, phát hiện và xử lý khoảng 400 vụ việc người nước ngoài vi phạm pháp luật Việt Nam. Trước khi phát hiện nhóm đối tượng người Trung Quốc vận hành hệ thống đánh bạc công nghệ cao trong khu đô thị Our City, cơ quan chức năng của Hải Phòng đã phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc khác.

Điển hình như vào năm 2013, các đơn vị nghiệp vụ Công an TP Hải Phòng đã bắt giữ 4 đối tượng người Trung Quốc thuê khách sạn Lạc Long (đường Bạch Đằng, quận Hồng Bàng) để thực hiện hành vi sử dụng thẻ tín dụng giả rút tiền tại các ngân hàng thương mại trên địa bàn với số tiền gần 4 tỷ đồng.

Năm 2014, cơ quan Công an kiểm tra Công ty TNHH Huge Gain-holdings Việt Nam, chủ đầu tư là Trung Quốc, có trụ sở tại Khu công nghiệp Đồ Sơn (phường Ngọc xuyên, quận Đồ Sơn), bắt giữ 5 đối tượng liên quan đến hành vi sản xuất và nhập lậu CD, VCD, DVD có nội dung đồi trụy. Cách đây không lâu cũng có một nhóm người Trung Quốc thuê lại riêng một căn biệt thự ở phường Anh Dũng, quận Dương Kinh để hoạt động phạm tội theo hình thức gọi điện thoại giả danh cơ quan tư pháp tống tiền.

Khi phát hiện vi phạm, việc xử lý người nước ngoài cũng gặp rất nhiều khó khăn, đại diện lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự (Công an TP Hải Phòng) cho biết, do một số trường hợp thường có thái độ bất hợp tác.

Đối tượng vi phạm cố tình không xuất trình giấy tờ tùy thân hoặc lợi dụng khác biệt ngôn ngữ để né tránh cơ quan chức năng. Cùng với đó, các chế tài về xử lý hành chính người nước ngoài trong thời gian qua như lập biên bản vi phạm, buộc xuất cảnh… chỉ mang tính tạm thời, không xử lý triệt để vấn đề.

Vì vậy, để chủ động phòng ngừa tội phạm nói chung, tội phạm người nước ngoài nói riêng, Công an các đơn vị, địa phương cần phải tăng cường kiểm tra các cơ sở lưu trú, cơ sở kinh doanh có điều kiện, nhạy cảm về an ninh trật tự trên địa bàn.

Thông qua đó sẽ chủ động nắm bắt, phát hiện các đối tượng người nước ngoài đang ẩn náu, trốn truy nã hoặc chờ cơ hội thực hiện hành vi phạm tội. Đồng thời, khuyến cáo người dân và các cơ quan, doanh nghiệp nâng cao cảnh giác, tránh để các đối tượng người nước ngoài lợi dụng, lôi kéo tham gia hoạt động phạm tội.