Cần làm rõ những vụ “làm xiếc” đất công cho doanh nghiệp tư nhân

• Minh bạch, cởi mở với doanh nghiệp tư nhân

Trước những dấu hiệu bất thường của vụ chuyển nhượng khu đất này, Văn phòng UBND TP Hồ Chí Minh mới đây đã chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an xem xét, làm rõ vụ việc. Điều đáng nói, doanh nghiệp này trước đó cũng được cho là đã từng thực hiện một số vụ mua bán, chuyển nhượng đất khá “lạ lùng” tại TP Hồ Chí Minh được dư luận quan tâm…

Xung quanh vụ chuyển hóa đất công

Vụ việc này trở nên “nóng sốt” khi mới đây Văn phòng UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Văn bản số 7059/VP-TH gửi Công an thành phố, Thanh tra thành phố, các sở, ngành liên quan, đề nghị làm rõ thông tin Công ty cổ phần Kim khí TP Hồ Chí Minh (gọi tắt là Công ty CPKK) chuyển nhượng dự án khu đất 9.125m2 (có nguồn gốc đất công) nằm tại phường Phú Thuận, quận 7, TP Hồ Chí Minh cho Công ty cổ phần Dịch vụ và Xây dựng địa ốc (Công ty ĐX).

Tại văn bản này, Văn phòng UBND TP Hồ Chí Minh nêu rõ: Một số vụ việc được báo chí quan tâm, trong đó có việc: Công ty CPKK TP Hồ Chí Minh chuyển nhượng dự án khu đất 9.125m2 tại phường Phú Thuận, quận 7 cho Công ty ĐX. Công ty CPKK là doanh nghiệp Nhà nước nắm 55,6% vốn nhưng việc chuyển nhượng tài sản đất đai thuộc đất công không thông qua đấu giá là có dấu hiệu bán đất của Nhà nước với giá rẻ.

Theo ông Hứa Văn Hải (SN 1958, làm việc tại Công ty CPKK) cho biết, dự án bất động sản trên khu đất 9.125m2, tại đường Nguyễn Văn Quỳ, phường Phú Thuận, quận 7, trước khi Công ty CPKK cổ phần hóa vào năm 2005, khu đất này của Nhà nước giao cho doanh nghiệp thuê đất. 

Và khi cổ phần hóa, khu đất này được xem là tài sản của Nhà nước góp vốn vào doanh nghiệp để tham gia cổ phần hóa (nhắc lại là hiện tại Công ty CPKK vẫn là công ty do Nhà nước nắm 55,6% vốn điều lệ).

Đến năm 2009, UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận chủ trương cho Công ty CPKK được chuyển sang hình thức giao đất có nộp tiền sử dụng đất theo giá thị trường để lập dự án đầu tư phù hợp quy hoạch. Năm sau, UBND TP Hồ Chí Minh đã duyệt giá trị quyền sử dụng đất để Công ty CPKK được chuyển hình thức từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất để đầu tư xây dựng công trình.

Trên cơ sở đó, năm 2011, Sở Tài nguyên Môi trường TP Hồ Chí Minh đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Công ty CPKK trên khu đất trên. Mục đích sử dụng là đất ở đô thị (nhà chung cư kết hợp thương mại dịch vụ) với thời gian sử dụng lâu dài.

Năm 2013, Công ty CPKK có chủ trương xin thực hiện dự án chung cư trên khu đất này và đã đóng 87 tỷ đồng tiền sử dụng đất. Giai đoạn 2013 - 2015, Công ty CPKK đã hoàn tất nhiều thủ tục để được chấp thuận xây dựng chung cư Kim khí. 

Trên cơ sở đó, UBND TP Hồ Chí Minh đồng ý với quy hoạch mặt bằng, phương án kiến trúc của dự án. Tổng mức đầu tư dự án tạm tính là 974 tỷ đồng, bao gồm hai tòa nhà có khối đế và tháp 27 tầng, 500 căn hộ. Dự án không có nghĩa vụ điều tiết quỹ nhà ở xã hội, thực hiện từ năm 2016 đến 2020.

Tuy nhiên, đến năm 2016, ông Đặng Huy Hiệp, Tổng giám đốc Công ty HMC, đại diện lãnh đạo công ty, đã bất ngờ chuyển nhượng toàn bộ dự án này cho Công ty ĐX với giá hơn 102 tỷ đồng (việc này được UBND TP Hồ Chí Minh có văn bản đồng ý cho Công ty CPKK chuyển nhượng dự án cho Công ty ĐX. 

Người ký văn bản là ông Lê Văn Khoa, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh). Ngoài ra, liên quan đến vụ chuyển nhượng này, Công ty CPKK còn thanh lý tài sản trên đất, thu hồi 1,21 tỷ đồng. Các chi phí liên quan đến chuyển nhượng dự án là 85,3 tỷ đồng, do đó lãi chuyển nhượng dự án là 16,8 tỷ đồng...

Hiện trạng dự án tại thời điểm quyết định chuyển nhượng là đất trống và nhà kho (đã ngưng hoạt động). Sau khi nhận chuyển nhượng, Công ty ĐX đã tiếp tục thực hiện dự án và đặt lên là LuxGarden.

Tuy nhiên, theo ông Hứa Văn Hải, việc chuyển nhượng tài sản có vốn Nhà nước như thế là “trái quy định của luật pháp”, gây thiệt hại cho ngân sách hàng trăm tỷ đồng. Bởi tính ra, với hơn 102 tỷ đồng thu về từ thương vụ chuyển nhượng này, Công ty CPKK chỉ lãi khoảng 15 tỷ đồng, và Công ty ĐX chỉ phải bỏ ra số tiền 13,1 triệu đồng cho một mét vuông đất. Mức giá này được cho là quá “bèo” so với mức giá thị trường khu vực. Theo nhiều nhà đầu tư định giá, nếu bán đấu giá công khai khu đất này thì có thể thu về gần 500 tỷ đồng.

Điều đáng nói là dù phía đơn vị mua dự kiến tổng mức đầu tư của dự án khoảng 734 tỷ đồng, nhưng trước và sau khi chuyển nhượng dự án thì Công ty CPKK đã hoàn tất nhiều thủ tục để được chấp thuận xây dựng dự án chung cư này. 

Cụ thể, dự án chung cư đã được chấp thuận đầu tư, có quy hoạch 1/500, đã bồi thường giải phóng mặt bằng, không tranh chấp quyền sử dụng đất, không có quyết định thu hồi dự án và thu hồi đất, đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CT 07738 do Sở Tài nguyên Môi trường TP Hồ Chí Minh cấp ngày 28-7-2011 như kể trên.

Như vậy, điều dễ hiểu và cũng gây thắc mắc cho dư luận là sau khi đã làm hầu hết các công đoạn của một dự án, lý do gì Công ty CPKK lại chuyển nhượng cho một doanh nghiệp tư nhân với mức giá “rẻ mạt” một cách khó hiểu như vậy?

Công an và Thanh tra TP Hồ Chí Minh làm rõ mọi khúc mắc

Trước đó, sau khi có đơn tố cáo, kiến nghị nhiều lần liên quan đến dự án này, Tổng công ty Thép Việt Nam (nắm giữ 55,6% vốn Nhà nước trong tổng số 210 tỷ đồng vốn điều lệ tại Công ty CPKK) vào cuộc xác minh và dựa trên cơ sở nhiều văn bản, thông tin đã trả lời rằng việc chuyển nhượng được UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận. 

Dự án đã hoàn thành việc bồi thường, giải phóng mặt bằng, không có tranh chấp về quyền sử dụng đất, không có quyết định thu hồi dự án, thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bảo đảm đủ điều kiện để thực hiện chuyển nhượng toàn bộ dự án. 

Theo phía Công ty CPKK, do chủ trương thoái vốn đầu tư ngoài ngành và thực hiện nghị quyết của đại hội đồng cổ đông năm 2015 về tái cấu trúc danh mục đầu tư, Công ty CPKK đã chuyển nhượng dự án cho đối tác có năng lực để tiếp tục triển khai theo hồ sơ pháp lý được phê duyệt. Công ty đã trình cấp có thẩm quyền của TP Hồ Chí Minh về việc xin chuyển nhượng toàn bộ dự án.

Theo Tổng công ty Thép Việt Nam, do Luật Đấu giá được ban hành ngày 27-11-2016 và tới ngày 1-7-2017 mới có hiệu lực thi hành, trong khi việc chuyển nhượng dự án của Công ty CPKK thực hiện năm 2015-2016, nên theo hình thức “chào giá cạnh tranh”. Việc này tuân thủ theo quy định của pháp luật hiện hành. Ngoài ra, các đơn vị tham gia chào giá cạnh tranh đều có năng lực để nhận chuyển nhượng.

Phía đơn vị nhận chuyển nhượng cũng đưa ra nhiều bằng chứng pháp lý và khẳng định rằng công ty nhận chuyển nhượng dự án đã thực hiện các quyền, nghĩa vụ của chủ đầu tư theo quy định pháp luật; kế thừa và thực hiện quyền, nghĩa vụ của chủ đầu tư đã chuyển giao; tiếp tục triển khai dự án theo đúng nội dung đã phê duyệt. Công ty cũng đã hoàn tất các thủ tục đất đai và thực hiện các nghĩa vụ tài chính bổ sung theo quy định; đồng thời thực hiện các nghĩa vụ tài chính với Nhà nước. Hiện nay dự án LuxGarden với hai tòa nhà cao 27 tầng, 500 căn hộ đang hoàn thành cơ bản cho việc nghiệm thu và tiến hành hoạt động bàn giao cho khách (dự án có giá trên dưới 26 triệu đồng/m2). 

Có thể thấy, xung quanh dự án này còn khá nhiều điều “chưa thống nhất” giữa các bên. Và sau những “ồn ào” như đề cập trên, dư luận đang chờ kết quả kết luận của các cơ quan chức năng, trong đó có Công an TP Hồ Chí Minh và Thanh tra TP Hồ Chí Minh, làm rõ mọi khúc mắc trong thương vụ chuyển nhượng đặc biệt này.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngoài việc chuyển nhượng khu đất hơn 9.000m2 ở quận 7 kể trên, Công ty CPKK còn liên quan đến 2 thương vụ chuyển nhượng đất có nguồn gốc của Nhà nước tại TP Hồ Chí Minh. Trong đó, vụ “đất vàng” số 8 - 12 Lê Duẩn, quận 1, Công ty CPKK là một trong bốn doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương đã bị Thanh tra Chính phủ “tuýt còi” vi phạm, kiến nghị thu hồi, do chuyển nhượng vốn góp cho doanh nghiệp tư nhân, lấy tiền chênh lệch 50 tỷ đồng bất hợp pháp.

Theo giải trình của Công ty CPKK trong thương vụ này, vì tình hình kinh doanh khó khăn trong những năm 2009-2010, đứng trước nguy cơ phá sản hoặc giải thể, doanh nghiệp buộc phải tìm hướng đi riêng để tồn tại. Trong khi tiến độ triển khai dự án 8-12 Lê Duẩn không đáp ứng được trong ngắn hạn so với nhu cầu của doanh nghiệp, nên Công ty CPKK phải tìm đối tác chuyển nhượng. 

Cụ thể, báo cáo giải trình nêu rõ: “Ban lãnh đạo quyết định bán phần vốn góp của mình cho Kinh Đô. Lợi nhuận của thương vụ này là 50 tỷ đồng, được sử dụng để tăng vốn đầu tư xây dựng tòa nhà văn phòng 193 Đinh Tiên Hoàng, quận 1 và chia cổ tức cho cổ đông”.

Ngoài ra, Công ty CPKK còn chuyển nhượng khu đất số 5 Quốc Hương, phường Thảo Điền, quận 2, cho Công ty cổ phần Xây dựng Phước Thành (Công ty Phước Thành) vào năm 2015. Khu đất này có diện tích hơn 1.600m2 được UBND TP Hồ Chí Minh quyết định giao cho Công ty CPKK sử dụng đất vào năm 2014. Theo quy hoạch, dự án đầu tư xây dựng nhà ở kinh doanh của Công ty HMC tại đây có 1.400m2 dùng xây dựng nhà ở, phần còn lại là diện tích đường giao thông, công viên cây xanh. 

Tuy nhiên, sau đó Công ty CPKK lại chuyển nhượng dự án cho Công ty Phước Thành thu về 23 tỷ đồng, trong đó gồm 17 tỷ đồng tiền thuê đất công ty trả một lần và 6 tỷ đồng lợi nhuận chuyển nhượng và thuế GTGT (đáng nói là lợi nhuận chênh lệch từ thương vụ chuyển nhượng dự án số 5 Quốc Hương chỉ 4,3 tỷ đồng).