Đằng sau sự khủng hoảng của Uber

• Vẫn loay hoay tìm giải pháp quản lý Uber, Grab
• Cần cạnh tranh bình đẳng giữa taxi truyền thống với Uber, Grab
• Kiến nghị gắn logo trên xe Uber, Grab1
• Bảo đảm cạnh tranh lành mạnh giữa Grab, Uber với taxi truyền thống1
• Bộ Giao thông Vận tải phủ nhận việc dừng cấp phép mới Uber và Grab

5 tỷ chuyến xe Uber đến với khách hàng trên thế giới là dấu mốc mới trong lịch sử hoạt động của hãng cung cấp dịch vụ taxi giá rẻ.Thông tin này được đăng trên trang web của Uber hôm 29-6. Và việc này diễn ra trong bối cảnh Giám đốc điều hành (CEO) Travis Kalanick mới tuyên bố rời chiếc ghế điều hành hãng đi chung xe bởi các nhà đầu tư đã "phát ốm".Mặc dù là nhà sáng lập và đưa Uber trở thành một hiện tượng của giới công nghệ với ứng dụng đi vào cuộc sống, nhưng gần đây hãng này đã gặp nhiều thất bại và bê bối.

Sự ra đi của nhiều lãnh đạo Uber

"Tôi yêu Uber hơn tất cả mọi thứ trên thế giới này. Và trong giai đoạn cuộc sống cá nhân khó khăn hiện nay, tôi phải chấp nhận yêu cầu ra đi từ các nhà đầu tư, để Uber có thể tiếp tục phát triển, thay vì vướng vào một cuộc chiến khác", tờ New York Times trích đăng giải thích của ông Travis Kalanick khi đưa ra quyết định kể trên.

Theo tờ New York Times, 5 nhà đầu tư lớn của Uber là Quĩ đầu tư Benchmark Capital, Silicon Valley - First Round Capital, Lowercase Capital, Menlo Ventures và Fidelity Investments (nắm 40% quyền bỏ phiếu trong hội đồng cổ đông của Uber), đã đẩy mạnh việc yêu cầu ông Travis Kalanick phải từ chức (20-6).

Còn theo tờ Les Echos, Quĩ đầu tư Benchmark Capital được coi đóng vai trò chính trong vụ hạ bệ ông Travis Kalanick. Trước đó, ông Travis Kalanick thông báo nghỉ phép vô thời hạn sau khi mẹ đẻ qua đời vì tai nạn. Việc ra đi của ông Travis Kalanick khiến nhiều người đặt câu hỏi về tương lai của Uber - tương lai của 14.000 nhân viên và hơn 1 triệu lái xe trên thế giới.

Tuy là người có tài lãnh đạo, nhưng ông Travis Kalanick lại bị coi là người hung hăng và thậm chí độc tài. Hơn 5 tháng trước (2-2), ông Travis Kalanick đã rút khỏi Ban cố vấn kinh tế của Tổng thống Donald Trump.

Giám đốc Tài chính (CFO) của Uber Gautam Gupta vừa chính thức nghỉ việc (từ tháng 7) sau kết quả kinh doanh quý I cho thấy hãng đã lỗ thêm 708 triệu USD.

"Phó tướng" của ông Travis Kalanick là ông Emil Michael, Giám đốc kinh doanh của Uber cũng phải từ chức hôm 19-6, sau khi bị cáo buộc đã cổ súy cho những hành vi quấy rối và thô bạo trong doanh nghiệp của mình.

Ông Emil Michael bị cho đã xử lý kém trong vụ một hành khách cáo buộc bị tài xế Uber hãm hiếp ở Ấn Độ. Sau đó, Alphabet - công ty mẹ của Google kiện Uber ăn cắp bí mật thương mại về xe tự lái. Nhưng theo tờ Wall Street Journal, ông Emil Michael là người đóng vai trò quan trọng trong các thương vụ với Spotify, Pandora.

Ông David Bonderman cũng vừa tuyên bố từ chức và rời khỏi Hội đồng quản trị của Uber sau khi có những nhận xét xúc phạm phụ nữ. Chủ tịch công ty dịch vụ vận chuyển Uber Jeff Jones đã tuyên bố từ chức sau hơn 6 tháng nắm giữ vị trí này.

Gần 5 tháng trước (27-2), ông Amit Singhal, Phó chủ tịch cấp cao phụ trách kỹ thuật của Uber, đã chính thức từ chức (mới gia nhập Uber hồi tháng 1-2017) sau khi bị cáo buộc quấy rối tình dục trong thời gian làm việc tại Google.

Uber đã nhờ cựu Bộ trưởng Tư pháp Eric Holder điều tra về văn hóa công ty (điều tra toàn diện sau các cáo buộc quấy rối tình dục, phân biệt giới tính) và ông này đã đưa ra hàng loạt giải pháp, trong đó có đánh giá lại vai trò của ông Travis Kalanick trong Uber và thành lập một hội đồng giám sát độc lập.

Cái sẩy nẩy cái ung

Theo giới truyền thông, khi Uber mở cuộc điều tra về môi trường làm việc hồi tháng 2-2017, hãng đã mời bà Frances Frei, chuyên gia nổi tiếng về các vấn đề bình đẳng giới tại Harvard để tư vấn. Và từ ngày 5-6, bà Frances Frei tham gia Uber với tư cách Phó Chủ tịch cấp cao chuyên về lãnh đạo và chiến lược.

Tính đến nay, Uber vẫn còn trống nhiều vị trí trong Ban lãnh đạo như Giám đốc Vận hành (COO), Giám đốc Tài chính (CFO), Giám đốc Marketing (CMO)…

Và mọi chuyện có lẽ bắt đầu từ tháng 2-2017, khi cô Susan Fowler tiết lộ đã bị cấp trên quấy rối và phân biệt đối xử tại công ty, khiến 20 người bị đuổi việc.

Susan Fowler rời Uber tháng 12-2016 và hiện làm việc cho hãng Stripe. Nhưng có tin lại nói rằng, vấn đề của Uber bắt đầu từ tháng 1 sau khi hơn 200.000 khách hàng xóa tài khoản để hưởng ứng phong trào DeleteUber.

Dư luận cho rằng, sự phát triển nhanh chóng của Uber đã tạo ra phản ứng mạnh mẽ của các hãng taxi vì cho rằng, hình thức taxi này không tuân thủ các quy tắc của taxi truyền thống.

Pháp đã cấm Uber hoạt động trên lãnh thổ nước này kể từ năm 2015 sau khi các lái xe taxi truyền thống biểu tình. Tòa án Pháp thậm chí còn yêu cầu Uber đền bù 1,2 triệu euro vì kinh doanh không minh bạch.

Bởi theo cáo trạng, Uber tại Pháp đã không minh bạch trong việc cung cấp lịch trình đón khách với Hiệp hội taxi. Xung đột giữa taxi truyền thống với Uber cũng diễn ra tại Tây Ban Nha.

Cuối năm 2014, Uber bị cấm hoạt động trên đường phố Tây Ban Nha, nhưng dịch vụ này đã quay trở lại từ tháng 4-2015, khi sử dụng những chương trình điều khiển được cấp phép chuyên nghiệp hơn. Uber cũng phải dừng hoạt động tại Đan Mạch sau khi nước này đưa ra một luật mới yêu cầu các dịch vụ gọi taxi phải tính giá cước theo công-tơ-mét.

Trước đó, Chính quyền Đan Mạch đã chỉ trích Uber cạnh tranh không lành mạnh khi không đáp ứng các tiêu chuẩn pháp lý với các công ty taxi truyền thống.

1 năm trước (tháng 7-2016), Trung Quốc đã cho phép Uber và các dịch vụ gọi xe được hoạt động hợp pháp tại nước này. Hàn Quốc từng phạt Uber 10 triệu Won vì hoạt động trái phép. Gần 2 năm trước (2-10-2015), Chính phủ Singapore tuyên bố sẽ xem xét các quy định về quản lý ứng dụng đặt taxi, trong đó có Uber.

Bộ trưởng Giao thông Khaw Boon Wan cho biết, họ sẽ thu thập ý kiến từ lái xe taxi truyền thống và công chúng để tìm ra một giải pháp công bằng nhất cho vấn đề ứng dụng đặt taxi khi có lái xe truyền thống phàn nàn Uber không công bằng vì họ không bị yêu cầu phải có chứng chỉ nghề.

Những dự án của Uber

Uber đã công bố kế hoạch triển khai dịch vụ taxi bay tại bang Texas (Mỹ) và Dubai (Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất) vào năm 2020.

Bãi đáp trực thăng và nóc nhà cao tầng sẽ là địa điểm cất và hạ cánh. Mỗi taxi bay có thể chở nhiều hành khách với mức giá dự kiến khoảng 1,32 USD/1,6km/hành khách.

Các công ty như Bell Helicopter, Aurora, Pipistrel, Mooney và Embraer nhận trách nhiệm chế tạo taxi bay cho Uber. Uber còn ra mắt dịch vụ thuê xuồng cao tốc xuyên lục địa mang tên UberBoat.

Theo đó, khách hàng có thể tùy chọn dịch vụ UberBoat khi gần các khu vực có sông, hồ hay biển. Các xuồng cao tốc có thể chở từ 6-8 người, được quản lý và vận hành bởi một công ty Thổ Nhĩ Kỳ mang tên Navette và tùy thuộc vào điểm đến của khách hàng, phí di chuyển sẽ từ 20-150 USD. Uber còn công bố dự án xe không người lái nhằm giúp giảm giá thành đi lại và tăng tính cạnh tranh hơn.

Uber đã sử dụng hệ thống nhận biết xe bằng ánh sáng có tên gọi "spot" để giúp khách hàng dễ dàng tìm thấy taxi của hãng hơn.

Ý tưởng này xuất phát từ việc nhiều khách hàng của Uber bắt nhầm xe hoặc gặp khó khăn trong việc tìm chiếc xe mà họ đã gọi. Uber từng đặt nền móng đầu tiên cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe của mình bằng chương trình tiêm phòng lưu động với những chiếc xe Uber.

Và với dịch vụ này Uber hy vọng có thể tiêm phòng cho khoảng 10.000 người ở 36 thành phố của Mỹ. Airbus và Uber đã thử nghiệm triển khai gói dịch vụ đặt chuyến bay trực thăng trên điện thoại di động thông minh. Theo đó, 2 mẫu trực thăng thông dụng của Airbus là H125 và H130 được đưa vào thử nghiệm với dịch vụ trực thăng tiện ích này.

Theo giới truyền thông, 80% khách hàng của Uber tại Saudi Arabia là nữ giới, đối tượng không được phép lái xe. Do đó số tiền đầu tư trị giá 3,5 tỷ USD mà hãng taxi Uber nhận từ Saudi Arabia hồi tháng 6-2016 được coi để giúp hãng này đẩy mạnh phát triển dịch vụ tại khu vực Trung Đông và Bắc Phi.

Nhưng ngày 4-7, luật sư hàng đầu thuộc Tòa án Công lý châu Âu, ông Maciej Szpunar cho rằng, các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) có thể cấm dịch vụ đặt xe của Uber mà không cần thông báo với Ủy ban châu Âu (EC).

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh Uber đóng trụ sở tại San Francisco khẳng định, họ không phải là hãng vận tải mà chỉ là nhà cung cấp dịch vụ kết nối trực tiếp giữa lái xe tự do với người có nhu cầu đặt xe, giúp giảm giá cước so với các hãng taxi truyền thống.

Nhưng luật sư Maciej Szpunar nhấn mạnh, trên thực tế, Uber đã và đang hoạt động với vai trò của một công ty vận tải thông thường, do đó tất cả các quốc gia EU đều có thể chủ động điều chỉnh hoạt động của hãng này mà không cần thông báo trước với EC.

FBI từng mở cuộc điều tra hình sự đối với Uber và nếu bị buộc tội, hãng này sẽ bị cấm hoạt động một thời gian khá dài cùng khoản phạt hàng trăm ngàn USD. FBI cho biết, cuộc điều tra liên quan đến việc lãnh đạo Uber đã sử dụng phần mềm bí mật để qua mặt nhà chức trách tại các khu vực bị hạn chế, hoặc cấm hoạt động trên nước Mỹ và khu vực Mỹ Latin.

Uber thừa nhận đã sử dụng phần mềm Greyball, hỗ trợ xác định và giúp tài xế né cảnh sát giao thông đang cố gắng bắt giữ những chiếc xe chạy trong khu vực chưa được cấp phép. Uber từng phải trả 20 triệu USD để dàn xếp vụ kiện với Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ, do báo cáo sai thu nhập của tài xế.