Dự án nhà ở xã hội tại nhiều địa phương đang bị tắc?
Thế nhưng, khi mua được NƠXH, nhiều người lại rơi vào cảnh trớ trêu, vì chủ đầu tư cứ hẹn lần sẽ giao nhà nhưng chờ mãi chả thấy đâu. Trong khi đó, tiền vay vẫn phải trả lãi, chưa kể còn phải trả tiền thuê nhà hàng tháng. Đáng buồn là cơ quan chức năng cũng chỉ có thể đốc thúc chứ không thể làm gì khác…
Điệp khúc hứa hẹn giao nhà liên tục kéo dài
Những ngày gần đây, vụ việc hàng trăm khách hàng mua căn hộ dự án nhà ở xã hội HQC Hồ Học Lãm (số 35 Hồ Học Lãm, phường An Lạc, quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh) đã kéo đến Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đề nghị có biện pháp can thiệp, yêu cầu Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh và Công ty CP Tư vấn - Thương mại - Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (Công ty Hoàng Quân) bàn giao nhà.
| Công trình 35 Hồ Học Lãm hiện nay. |
Trước bức xúc của khách hàng, lãnh đạo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đã tổ chức cuộc họp bất thường (ngày 27-11-2018) lắng nghe phản ánh của người mua dự án HQC Hồ Học Lãm về việc dự án đã trễ hẹn hơn 1 năm rưỡi vẫn chưa thể bàn giao nhà. Tuy nhiên, kết quả của cuộc họp này không như mong muốn của người mua nhà. Dù người mua nhà đã được ông Nguyễn Văn Danh, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, hứa sẽ yêu cầu Quỹ phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh báo cáo vụ việc cho Sở… Sau đó, sẽ chỉ đạo Thanh tra Sở Xây dựng kiểm tra tất cả các nội dung cư dân phản ánh để xử lý theo quy định.
Sau cuộc họp với Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, các khách hàng tiếp tục kéo đến trụ sở Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh yêu cầu chủ đầu tư giải thích nguyên nhân giao nhà trễ. Tuy nhiên, ông Nguyễn Ngọc Thạch, Giám đốc Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh, cũng không giải đáp hết được những thắc mắc của khách hàng. Trong khi đó, lãnh đạo Công ty Hoàng Quân chỉ nói ngắn gọn: "Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức". Tuy nhiên, khi nào dự án được hoàn thiện để bàn giao vẫn chưa được các bên khẳng định rõ ràng.
Theo tìm hiểu của chúng tôi dự án NƠXH 35 Hồ Học Lãm do Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh làm chủ đầu tư, được khởi công vào giữa năm 2016. Sau đó, Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh liên kết với Công ty Hoàng Quân xây dựng hoàn thiện công trình. Trong đó, Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh sẽ nhận hai block NƠXH và Công ty Hoàng Quân nhận bốn block.
Trong hơn 700 căn hộ của dự án, có hơn 350 căn NƠXH nguồn vốn ngoài ngân sách do Công ty Hoàng Quân bán cho người mua nhà bên ngoài (công ty tự xét điều kiện mua nhà và đăng ký danh sách người mua nhà cho Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh). Đến nay dự án đã ba lần trễ hẹn, khiến khách hàng khiếu kiện liên tục, nguyên nhân được cho là thiếu vốn.
Ông Vũ Đức Hoàng, một người mua căn hộ NƠXH của dự án này, cho biết ông ký hợp đồng mua nhà vào tháng 10-2016 với thỏa thuận sẽ nhận nhà vào quý 2-2017. Đến tháng 6-2017 nhà vẫn chưa có, Công ty Hoàng Quân hứa đến tháng 1-2018, rồi lại hẹn đến tháng 3-2018 có nhà, sau đó hẹn đến tháng 6 rồi hẹn tiếp đến tháng 9-2018, tháng 12-2018 và lần hẹn gần đây nhất là tháng 3-2019... Theo ông Hoàng, gia đình ông đã vay ngân hàng, vay người quen để có tiền đóng mua nhà cho chủ đầu tư, nay phải gánh thêm tiền thuê nhà hàng tháng nên rất khó khăn.
Giống như ông Hoàng, nhiều người mua là nhân viên văn phòng, giáo viên, công chức… đã tích cóp tiền để dành, vay thêm ngân hàng, người thân để mua căn hộ NƠXH tại dự án này cũng phải mệt mỏi chờ đợi từ gần hai năm nay.
Đa số người mua nhà tại đây có thu nhập thấp, phải vay mua NƠXH của ngân hàng từ 400-700 triệu đồng. Và vì bị giao nhà trễ, nhiều khách hàng chìm trong khó khăn, nợ nần, vì phải xoay tiền để trả lãi vay cho ngân hàng vừa phải trả tiền thuê nhà hàng tháng.
Trước đó, vì quá bức xúc, khách hàng cũng đã nhiều lần treo băng rôn tại công trình HQC Hồ Học Lãm và trụ sở Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh để yêu cầu chủ đầu tư sớm bàn giao nhà, nhưng mọi chuyện vẫn không có gì tiến triển. Lần gần đây nhất, vào ngày 19-9-2018, hàng trăm người tìm đến Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh để yêu cầu đơn vị này sớm bàn giao căn hộ. Lúc đó, công trình hoàn thành gần 80% nhưng những hạng mục còn lại thi công rất chậm chạp.
Khi đó, ông Nguyễn Ngọc Thạch cho biết mọi việc chậm trễ là do thiếu vốn, nhưng phía liên kết là Công ty Hoàng Quân đang nỗ lực tìm mọi cách giao nhà đúng hạn 31-12-2018. Trong khi đó, ông Trương Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty Hoàng Quân cho rằng, tính đến 19-9-2018, công ty đã phải bù lỗ gần 50 tỷ đồng cho việc đền hợp đồng đối với khách hàng. Nếu cư dân không chia sẻ khó khăn thì ông sẽ trả lại dự án cho Nhà nước.
Để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp…
Đáng nói là trong lần làm việc trước đó, vào ngày 14-6-2018, ông Nguyễn Ngọc Thạch cho rằng để hoàn thành công trình còn cần huy động thêm 150 tỷ đồng. Công ty Hoàng Quân đã linh hoạt sử dụng các dự án, căn hộ mà mình sở hữu hoán đổi cho đơn vị thi công. Việc khó khăn hiện nay là phải có đủ 80 tỷ đồng để tiếp tục thực hiện công trình.
Ông Trương Anh Tuấn cho biết công ty mình có tổng vốn điều lệ lên đến 5.000 tỷ đồng. Nhưng do cùng lúc thực hiện 24 dự án NƠXH, cộng thêm gói 30.000 tỷ đồng hỗ trợ vay vốn NƠXH ngưng khiến công ty thiếu hụt vốn trầm trọng.
Giải pháp mà cả chủ đầu tư và đơn vị liên kết đưa ra là, kêu gọi khách hàng… cho vay 80 tỷ đồng với lãi suất 1%/tháng, nhằm đẩy nhanh tiến độ. Hoặc kiến nghị UBND TP Hồ Chí Minh cho phép sử dụng 80 tỷ đồng ở Quỹ Phát triển Nhà ở dùng vào việc xây dựng NƠXH.
"Chúng tôi cứ tưởng mua nhà do đơn vị Nhà nước làm chủ đầu tư sẽ yên tâm nhưng không ngờ lại ra nông nỗi này. Dự án đã khiến người nghèo như chúng tôi phải đi vay mượn, ôm nợ nần mà nhà vẫn không có ở. Trong khi đó, công ty còn đòi trả lại dự án nếu không vay được tiền chẳng khác nào ép chúng tôi phải cho họ vay, họ thật quá đáng", khách hàng Lê Thị Nghĩa bức xúc.
Ngày 29-11, trao đổi với báo chí, đại diện Công ty Hoàng Quân cho biết khi hợp tác triển khai dự án 35 Hồ Học Lãm, công ty dựa trên nguồn vốn hỗ trợ từ gói 30.000 tỷ đồng của Chính phủ cho chương trình phát triển nhà ở xã hội. Sau khi gói hỗ trợ này chấm dứt giữa chừng, công ty hy vọng Nhà nước sẽ có chương trình hỗ trợ mới thay thế nhưng thực tế đã không có. Vì thiếu tiền nên dự án không hoàn thành đúng tiến độ như mong muốn.
"Công ty sẽ cố gắng đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành giao nhà cho khách hàng như cam kết vào tháng 3-2019", ông Đặng Thanh Thảo, Phó Tổng giám đốc Công ty Hoàng Quân, cho biết. Về những khoản hỗ trợ người dân như tiền thuê nhà, tiền lãi phạt mà chủ đầu tư đã hứa với người dân, ông Thảo cho biết sẽ chuyển đủ cho người mua từ nay đến hết tháng 12. Nếu trễ, công ty sẽ chịu phạt với lãi suất 1,5%/tháng.
| Khách hàng kéo đến Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh khiếu nại. |
Trong khi đó, ông Nguyễn Ngọc Thạch cho biết hiện nay số tiền mua nhà khách hàng chưa đóng còn hơn 100 tỷ đồng. Nếu Công ty Hoàng Quân không thực hiện đúng cam kết, Quỹ Phát triển Nhà ở TP Hồ Chí Minh sẽ dùng số tiền trên để chi trả các khoản cho người dân…
Có thể nói, dự án 35 Hồ Học Lãm, quận Bình Tân chỉ là một trong nhiều dự án NƠXH đang gặp tình trạng vô vàn khó khăn. Theo một báo cáo của Bộ Xây dựng, trên cả nước hiện có 206 dự án NƠXH, quy mô 168.700 căn hộ đang được triển khai, nằm chủ yếu tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Các dự án này đều có điểm chung là được phê duyệt từ rất lâu, nhưng hiện nay vẫn chưa thể hoàn thiện hay tạm dừng thi công do không đủ nguồn vốn.
Bên cạnh việc gói hỗ trợ tín dụng 30.000 tỷ đồng bị ngưng là một trong những nguyên nhân chính, khiến các dự án NƠXH gặp khó. Vốn ngân sách bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai chương trình cho NƠXH trong giai đoạn 2018 - 2020 chỉ có 1.262 tỷ đồng trên tổng số 9.000 tỷ đồng, mới đáp ứng khoảng 13% so với yêu cầu của Ngân hàng Chính sách xã hội. Riêng năm 2018, ngân hàng này chỉ được giao 500 tỷ đồng, nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được giải ngân.
Bên cạnh đó, chính quyền tại một số địa phương chưa quan tâm đến việc phát triển NƠXH. Chủ đầu tư cũng chưa chủ động đầu tư xây dựng loại nhà ở có diện tích nhỏ, giá thấp…
Tuy nhiên, theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, bản chất NƠXH vẫn là mua và bán, chẳng khác gì nhà ở thương mại. Việc chậm giao nhà theo cam kết giữa chủ đầu tư và người dân là vấn đề giao dịch dân sự. Do đó, Sở chỉ có thể đốc thúc và tìm phương án hỗ trợ chứ không thể làm gì khác được.
Nếu chủ đầu tư không hoàn thành nghĩa vụ phải nộp phạt vì chậm tiến độ theo hợp đồng, người dân có thể nhờ tòa án phân xử. Nhưng khi đụng đến án dân sự, các khách hàng cho rằng "chờ được vạ thì má đã sưng".
Để đảm bảo mục tiêu phát triển NƠXH trong giai đoạn 2016-2020, đến năm 2020 phấn đấu thực hiện đầu tư xây dựng tối thiểu khoảng 12,5 triệu m2 sàn NƠXH cho các đối tượng có thu nhập thấp và để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đang đầu tư xây dựng NƠXH, Bộ Xây dựng đã đề nghị Chính phủ bổ sung vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội 3.000 tỷ đồng để thực hiện cho đến năm 2020. Bên cạnh đó, cấp cho các tổ chức tín dụng để bù lãi suất cho vay trong năm 2018 là 3.431 tỷ đồng. Như vậy, số vốn cần có lên đến hơn 6.000 tỷ đồng.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh, kiến nghị bổ sung tín dụng cho phân khúc NƠXH của Bộ Xây dựng nếu được đáp ứng, sẽ có nhiều dự án được xây dựng, giúp nhiều người có thu nhập thấp có cơ hội mua được nhà ở.