Hậu bầu cử Mỹ: Tiết lộ về vai trò những lá phiếu của… người chết

• Mặt trận truyền thông trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ

Những phiếu bầu bị… đếm sót

Hãng tin CNN cho hay, ngày 17/11, bang Georgia tiếp tục phát hiện ra gần 3.000 phiếu bầu bị sót trong lần kiểm phiếu đầu tiên, trong đó có gần 1.600 phiếu cho ông Donald Trump. Vụ việc xảy ra ở hạt Fayette và theo con số công bố chính thức được hãng AP thông tin sau đó, 2.755 phiếu bầu chưa được tính trong lần kiểm phiếu đầu tiên, trong đó có 1.577 phiếu bầu cho đương kim Tổng thống và 1.128 phiếu bầu cho ông Joe Biden, 43 phiếu cho ứng viên đảng Tự do Jo Jorgensen và 7 phiếu cho ứng viên khác.

Đại diện văn phòng Tổng thư ký quản lý hệ thống bầu cử bang Georgia - Gabriel Sterling, giải thích sự cố “khiến phiếu biến mất” là do những người chịu trách nhiệm tổ chức bầu cử tại Hạt Floyd đã… quên tải dữ liệu lưu trữ trong một thẻ nhớ vào máy đếm phiếu. Ông Gabriel Sterling gọi đây là sai lầm hết sức ngớ ngẩn và giám đốc bầu cử tại hạt này nên nộp đơn từ chức để nhận trách nhiệm. Trước đó, giới chức hạt Floyd ở bang này cũng thừa nhận đã tìm thấy một thùng phiếu chưa được kiểm, trong đó có 1.643 phiếu cho ông Donad Trump và 865 phiếu thuộc về ông Joe Biden. Cuối cùng, đến chiều 18/11, cả hai hạt tuyên bố sẽ xác nhận lại kết quả bầu cử và khoảng cách giữa hai ứng viên Tổng thống đang giảm xuống còn lại khoảng 13.000 phiếu bầu.

Tuy nhiên, từ sự cố nói trên ở bang Georgia, một loạt câu hỏi về sự công bằng và tính minh bạch của hệ thống bầu cử Mỹ lại tiếp tục được đưa ra. Hãng tin Fox News còn khẳng định, những sai sót này sẽ không được phát hiện nếu Georgia không nhận được đơn kiện từ chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump.

Theo quy định, các bang có thời hạn chót là ngày 8/12 để công bố kết quả bầu cử. Sau đó, Đại cử tri đoàn sẽ gặp và bỏ phiếu để chính thức công nhận ông Joe Biden là Tổng thống đắc cử vào ngày 14/12. Nhưng hiện nhiều bang cho biết kế hoạch công bố kết quả bầu cử sẽ được đẩy sớm. Như ở Georgia là 20/11,  Michigan là 23/11, Nevada là 24/11, Arizona vào 30/11 và Wisconsin vào 1/12… Pennsylvania không đặt thời hạn xác nhận kết quả bầu cử cụ thể của bang, nhưng hạn chót để các hạt trong bang xác nhận cũng là ngày 23/11. Đây đều là những bang mà chiến dịch tranh cử của Tổng thống Donald Trump đang tiến hành các vụ kiện.

Câu chuyện về cử tri đã chết

Trở lại câu chuyện phiếu bầu bị kiểm sót ở Georgia và việc toàn bang này đếm lại phiếu bằng tay, Fox News mới đây đã đăng tải một bài báo gây chấn động dư luận. Đó là, trong số các phiếu bầu được kiểm lại, người ta đã tìm thấy các lá phiếu của người chết. Như người làm vườn Deborah Jean Christiansen chẳng hạn, bà đã qua đời từ tháng 5/2019 nhưng có vẻ như cử tri này vẫn cố gắng đăng ký bỏ phiếu và sau đó bỏ phiếu cho ứng viên Joe Biden.

Còn James Blalock ở Covington, một người đưa thư trong 33 năm cho đến khi qua đời vào năm 2006 lại có tên trong danh sách cử tri đã bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử tận 14 năm sau. Hay như Linda Kesler ở Nicholson qua đời vào năm 2003 nhưng 17 năm sau, vẫn bỏ phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống. Edward Skwiot, ở Trenton, một giáo viên đã qua đời cách đây 5 năm ở tuổi 82, lại đột nhiên xuất hiện trong lá phiếu bầu Tổng thống năm 2020.

“Hiện tại, số phiếu bầu này không đủ để thay đổi kết quả. Nhưng vấn đề là ở chỗ: Họ đã chết, nhưng họ đã bỏ phiếu. Câu hỏi đặt ra là họ đã làm điều đó như thế nào? Chính xác thì họ đã bỏ phiếu bằng cách nào? Và câu trả lời ngắn gọn là: qua đường bưu điện. Những người đã chết, giống như bất kỳ nhóm nào khác, có xu hướng bỏ phiếu thường xuyên hơn khi bạn giúp họ bỏ phiếu dễ dàng hơn và năm nay, chúng ta đã giúp người chết bỏ phiếu dễ dàng hơn nhiều. Các tiểu bang đã gửi phiếu bầu và phiếu đăng ký cho hàng triệu người, hoàn toàn không được yêu cầu. Lý do là COVID-19 và một trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng. Hệ quả là đã khuyến khích gian lận”, hãng Fox News bình luận đồng thời dẫn kết quả một nghiên cứu năm 2012 của Pew cho thấy có gần 2 triệu người chết vẫn còn trên các cuộn phiếu cử tri trên khắp nước Mỹ. Nghiên cứu này cho thấy trong khoảng 24 triệu cử tri đăng ký thì cứ 8 người, có 1 cử tri không hợp lệ.

Ở bang Nevada, chuyện kỳ lạ này cũng được phát hiện. Chính quyền Nevada được cho là đã gửi các lá phiếu - không phải đơn xin bỏ phiếu, mà là các lá phiếu thực tế cho mọi cử tri đã đăng ký trong bang, cho dù họ có yêu cầu những lá phiếu đó hay không. Họ đã làm điều này mặc dù họ hoàn toàn biết rằng hơn 41.000 người đăng ký bỏ phiếu ở Nevada đã không bỏ phiếu hoặc cập nhật đăng ký của họ trong hơn 10 năm qua. Nhiều người trong số này đã chết nhưng họ vẫn có phiếu bầu. Như giáo viên tiểu học Rosemarie Hartle chẳng hạn.

Cô qua đời năm 2017 nhưng đăng ký cử tri vẫn còn và ai đó đã nhận lá phiếu của Rosemarie Hartle qua thư rồi sau đó bỏ phiếu. Thông tin về những vụ bỏ phiếu này, hãng Fox News còn dẫn bài trên web The Federalist cho biết, ngày 9/10, một người đàn ông tên là Fred Stokes Jr. đã nhận được một lá phiếu không được yêu cầu từ quận Clark. Ba tuần sau, quận Calrrk đã nhận lại lá phiếu của ông này qua đường bưu điện. Hồ sơ bỏ phiếu cho thấy rằng lá phiếu đã được "hoàn thành". Fred Stokes đã bỏ phiếu bầu Tổng thống, nhưng có điều, ông đã… chết được ba năm, hưởng thọ 90 tuổi.

Tại bang Pennsylvania, một báo cáo vào tháng 12 năm ngoái từ Vụ Tổng Kiểm toán cho biết, gần 3.000 cử tri đã qua đời những vẫn còn trong danh sách cử tri. Ngày 24/10, quan chức quận Allegheny đã gửi một lá phiếu qua thư cho Denise Ondick, người đã chết trước đó 2 ngày nhưng đến ngày 2/11, quận vẫn nhận lại được lá phiếu đó đã hoàn thành với việc bầu cử…

Quy định ở từng bang

Thực tế, vào năm 2019, Thượng nghị sĩ Ron Wyden thuộc đảng Dân chủ đã đề nghị thông qua Đạo luật Bầu chọn qua thư, yêu cầu mọi tiểu bang bỏ phiếu qua thư cho toàn bộ danh sách cử tri chưa được xác minh của họ. Nghĩa là dù cử tri có yêu cầu hay không, còn sống hay không thì vẫn sẽ nhận được một lá phiếu. Mùa hè vừa qua, Hạ viện cũng đã thông qua Đạo luật HEROES cho phép gửi lá phiếu vắng mặt cho tất cả các cử tri ở Mỹ. Theo Fox News, đây là một trong những lý do khiến các lá phiếu được gửi đến cho người đã chết.

Chuyện về tính hợp pháp từ lá phiếu của người chết ở từng bang lại khác nhau. Tờ Los Angeles Times đã có một bài viết chỉ rõ từng vấn đề một trong chuyện này. Ví dụ như bà Hannah Carson, 90 tuổi ở Charlotte, Bắc Carolina, không biết lúc nào sẽ ra đi nhất là khi đại dịch COVID-19 đang hoành hành, nên bà đã nhận phiếu bầu cử và điền nó rồi gửi qua bưu điện (có hẹn ngày) với hy vọng lá phiếu vẫn có giá trị trong trường hợp bà mất. Điều này có thể được chấp nhận ở Bắc Carlonia nhưng không chắc chắn. Nguyên do là bang này có quy định, lá phiếu bầu sớm của một người sau đó qua đời có thể được đặt sang một bên nếu một thách thức được đệ trình lên Hội đồng bầu cử quận trước ngày bầu cử.

Thực tế thì câu hỏi liệu những lá phiếu như vậy có được tính hay không đã được đặt ra một cách bức thiết ở Mỹ khi mà đại dịch COVID-19 ngày càng trở nên nguy hiểm đối với người lớn tuổi. 17 bang ở Mỹ cấm kiểm phiếu do người nào đó bỏ phiếu sau đó chết trước ngày bầu cử. Nhưng 10 bang khác lại cho phép. Như ở California, người ta cho rằng không công bằng khi đếm số phiếu bầu của những người đã bỏ phiếu sớm nhưng chết trước ngày bầu cử.

Trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Michigan hồi đầu năm nay, 864 lá phiếu đã bị từ chối vì các cử tri chết trước cuộc bầu cử mặc dù họ còn sống khi điền vào. Wisconsin cũng nằm trong số các bang cấm kiểm phiếu nếu cử tri chết sau khi nộp. Hằng tháng, ủy ban bầu cử của tiểu bang này đều nhận được hồ sơ về giấy chứng tử từ các quận và những hồ sơ đó được chạy dựa trên hệ thống đăng ký cử tri trên toàn tiểu bang. Iowa cũng vậy, văn phòng bầu cử nhận hồ sơ tử vong và xử lý khi nhận được hồ sơ, kể cả vào ngày bầu cử.

Còn ở Colorado lại khác. Năm 2016 có từ 15 đến 20 trường hợp cử tri bỏ phiếu qua đường bưu điện và sau đó chết trước ngày bầu cử. Tất cả đều được đếm và tính vào kết quả kiểm phiếu.