Hy vọng hạ nhiệt thương chiến Mỹ - Trung Quốc

• Chiến tranh lạnh công nghệ Mỹ - Trung Quốc
• Đàm phán thương mại Mỹ - Trung Quốc: Căng như đánh trận!
• Mỹ - Trung Quốc tiếp tục đàm phán thương mại

Theo lệnh "ngừng bắn", Mỹ đã đồng ý hoãn đưa ra mức thuế bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc vô thời hạn. Đáp lại, Trung Quốc sẽ bắt đầu mua một lượng lớn sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, ông Trump nói.

"Ân xá" cho Huawei

Cho đến khi hai nhà lãnh đạo ngồi xuống một cuộc họp ăn trưa kéo dài 80 phút vào thứ Bảy 29-6 bên lề cuộc họp của G20, Mỹ đã sẵn sàng đánh thuế 25% lên các loại hàng hóa trị Trung Quốc giá khoảng 300 tỷ đô la hiện chưa bị áp thuế. Nhưng sau đó, ông Trump nói rằng các bên đã sẵn sàng bắt đầu nói chuyện lại. "Chúng tôi đang làm việc với Trung Quốc tại nơi chúng tôi đã rời đi để xem liệu chúng tôi có thể thực hiện một thỏa thuận hay không", ông Trump nói trong một cuộc họp báo. "Tôi không vội vàng".

Ông Trump cho biết ông sẽ để vấn đề Huawei cho đến khi kết thúc đàm phán, nhưng hiện tại, gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc có vẻ sẽ đạt được một sự "ân xá" đáng kể. Tổng thống Trump cho biết các công ty Mỹ có thể bán hàng cho Huawei, hành động mà trước đây Chính phủ Mỹ nói có thể gây rủi ro an ninh quốc gia.

Ông Trump nói thêm rằng Mỹ sẽ tổ chức các cuộc họp sớm về cách đối phó với Huawei. Công ty nằm trong được gọi là "danh sách thực thể" của Mỹ, điều này sẽ không cho phép các nhà cung cấp bán công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ cho Huawei mà không có sự chấp thuận của Nhà Trắng. Hội đồng An ninh Quốc gia đã nghiên cứu những cách thu hẹp các hạn chế đối với Huawei để tập trung vào việc bán công nghệ của Mỹ được sử dụng trong các điểm chết (chokepoint), nơi công nghệ Huawei có thể kiểm soát các mạng không dây, Nhật báo Phố Wall trích lời những người quen thuộc với các cuộc thảo luận.

Ông Trump rõ ràng đã biến Huawei thành một phần của bất kỳ thỏa thuận thương mại nào, mặc dù các cố vấn hàng đầu của ông, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, đã nói rằng chính quyền đang tách biệt Huawei khỏi các cuộc đàm phán thương mại. "Chúng ta nói về những thiết bị không phải là vấn đề khẩn cấp quốc gia", ông Trump nói.

Phật lòng cánh diều hâu

Nhật báo Phố Wall đã báo cáo vào cuối tháng trước rằng Bắc Kinh đã xem việc "ân xá" cho Huawei như một điều kiện tiên quyết để đạt được thỏa thuận thương mại với Washington. Bước ngoặt đột ngột chắc chắn sẽ mở ra cho Tổng thống những lời chỉ trích từ đảng Dân chủ và các nhà lập pháp Cộng hòa diều hâu, những người coi Huawei là mối đe dọa. Ngoại trưởng Mike Pompeo, Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang Ajit Pai và những người khác cũng đã mô tả công ty Trung Quốc theo hướng này.

"Huawei là một trong số ít những đòn bẩy mạnh mẽ mà chúng ta phải làm cho Trung Quốc chơi công bằng trong thương mại. Nếu Tổng thống Trump lùi lại, như có vẻ như ông đang làm, điều đó sẽ làm giảm đáng kể khả năng của chúng ta trong việc thay đổi các hoạt động buôn bán không công bằng của Trung Quốc", lãnh đạo thiểu số Thượng viện Chuck Schumer nói trong một tuyên bố hôm 29-6.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio thậm chí đe dọa soạn luật để giữ áp lực với Huawei. "Nếu Tổng thống Trump thực tế đã mặc cả những hạn chế gần đây đối với Huawei, thì chúng tôi sẽ phải đưa những hạn chế đó trở lại thông qua luật. Và nó sẽ được thông qua với đa số để chống phủ quyết của Tổng thống".

Nhưng các nhóm kinh doanh hoan nghênh việc nối lại các cuộc đàm phán. Họ cho rằng mức thuế 300 tỷ đô la sẽ đe dọa các doanh nghiệp và người tiêu dùng. 

"Dừng lại ngay sát bờ vực leo thang thuế quan là một dấu hiệu tốt cho các nhà bán lẻ và khách hàng của họ", David French, Phó Chủ tịch Quan hệ chính phủ cao cấp của Liên đoàn Bán lẻ quốc gia, nói. Jay Timmons, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Các nhà Sản xuất quốc gia, cho biết "một thỏa thuận thương mại, chứ không phải một cuộc chiến thương mại, mới chính xác là những gì các nhà sản xuất đã ủng hộ trong năm rưỡi qua, và cuộc họp hôm nay đưa chúng ta đến gần hơn với mục tiêu đó".

Myron Brilliant, người đứng đầu các vấn đề quốc tế tại Phòng Thương mại Mỹ, nói rằng nếu Trung Quốc cam kết san bằng sân chơi cho các công ty Mỹ, chính quyền của ông Trump nên rút thuế quan hiện tại đối với hàng nhập khẩu 200 tỷ USD của Trung Quốc, thay vì giữ nguyên thu thuế tại chỗ để đảm bảo tuân thủ. Ông cho biết mức thuế hiện tại đang làm hại các nhà sản xuất, nông dân và người tiêu dùng ở Mỹ.

Ông Trump gọi ông Tập là một "người đàn ông tài giỏi" và là một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất của Trung Quốc trong 200 năm qua. Và ông Trump đã thông qua một mô tả tích cực về quan hệ Mỹ-Trung Quốc, giống như ông Tập,  nói rằng 2 nước là "đối tác chiến lược". 

Đó là một mô tả khác với Chiến lược an ninh quốc gia của chính quyền Trump công bố vào tháng 12-2017, trong đó gắn mác Trung Quốc là "đối thủ cạnh tranh chiến lược" và là một cường quốc cần phải xét lại. Tân Hoa xã trước đó trích lời ông Tập nói 2 nước sẽ "duy trì trao đổi ở tất cả các cấp độ" và làm việc cùng nhau để giữ sự ổn định.

Tin vui cho Thung lũng Silicon

Bất chấp áp lực chính trị chống lại Huawei ở Washington, động thái cho phép bán công nghệ của Mỹ cho công ty Trung Quốc của ông Trump có khả năng giành được sự ưu ái ở Thung lũng Silicon. John Neuffer, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn, cho biết hiệp hội này đã khuyến khích tái khởi động các cuộc đàm phán và trì hoãn các mức thuế bổ sung. Ông nói thêm rằng ông cần chính phủ cho biết chi tiết hơn về những gì các thành viên của hiệp hội hiện có thể bán cho Huawei.

Một nhà ngoại giao Trung Quốc đã nhắc lại quan điểm của Bắc Kinh về việc Huawei là một công ty tư nhân với các sản phẩm cạnh tranh. "Nếu điều đó có thể được thực hiện như đã hứa, chúng tôi hoan nghênh điều đó", ông Wang Xiaolong, đặc phái viên về các vấn đề G-20 tại Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói về những phát biểu của ông Trump về Huawei. Việc giảm bớt căng thẳng đã được chào đón nồng nhiệt bởi các nhà lãnh đạo thế giới khác đã tập trung tại Osaka, những người nói rằng cuộc xung đột thương mại đang đè nặng lên nền kinh tế toàn cầu. "Trước tiên, tôi tin rằng đây là tin tốt cho mọi người", Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói.

Nó cũng là một cứu trợ cho các công ty Mỹ ở Trung Quốc, lo lắng rằng họ sẽ trở thành mục tiêu trả đũa của Bắc Kinh nếu xung đột thương mại nóng lên. Chính phủ Trung Quốc đã nâng cao những lo lắng đó bằng cách nói rằng họ sẽ lập một danh sách đen các doanh nghiệp và cá nhân nước ngoài. "Việc ngừng bắn một chắc chắn rất cần thiết trước một mối quan hệ đang dần xấu đi", Jacob Parker, Phó chủ tịch Hội đồng kinh doanh Mỹ-Trung Quốc tại Bắc Kinh, nói. "Hiện tại, công việc khó khăn là tìm kiếm sự đồng thuận về các vấn đề khó khăn nhất".

Ông Trump nói việc Trung Quốc sẵn sàng mua số lượng lớn hàng hóa nông sản của Mỹ là một lợi ích lớn của thỏa thuận “ngừng bắn”. Ông nói rằng Trung Quốc sẽ bắt đầu mua ngay hàng hóa của Mỹ và sẽ được chi tiền ngay cả trong các cuộc đàm phán. Vào ngày 28-6, trước khi ông Trump và ông Tập ngồi lại thảo luận, Trung Quốc đã mua 544.000 tấn đậu nành, theo Bộ Nông nghiệp Mỹ.

Trong khi các nhà đàm phán thương mại của ông Trump cho biết họ đang tập trung vào thay đổi cấu trúc ở Trung Quốc, chẳng hạn như chấm dứt áp lực đối với các công ty Mỹ để chuyển giao công nghệ cho các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc của họ, ông Trump đã thường xuyên nhấn mạnh tăng xuất khẩu thay thế. Tổng thống tin tưởng vùng nông thôn nước Mỹ như một nền tảng hỗ trợ và nông dân đã phải gánh chịu thuế quan trả đũa của Trung Quốc và các quốc gia khác bị áp thuế Mỹ.

Chính quyền Trump đã chi hàng tỷ đô la để bù đắp cho nông dân bị mất doanh số vì thương chiến. Tại buổi họp báo, ông Trump đã gọi nông dân là "những người yêu nước xanh". Trong một cái gật đầu khác với những lo ngại của Trung Quốc, ông Trump nói rằng ông hoan nghênh các sinh viên Trung Quốc học tập tại Mỹ và hy vọng nhiều người sẽ ở lại sau khi tốt nghiệp.