Nỗi đau phía sau nạn buôn người

• Châu Âu bó tay trước nạn buôn người?
• Hành trình chống nạn buôn người
• Cảnh giác nạn buôn người - Bài học không bao giờ cũ
• Miền Tây Nghệ An, ám ảnh nạn buôn người…

Kỳ 1: Thân phận nơi rừng sâu núi thẳm

Mừng tủi ngày trở về

Từ những mối quan hệ thân tình, chúng tôi được Bộ đội biên phòng tỉnh Lạng Sơn nhờ đưa em gái Lò Thị Ngà, quê ở xã Chiềng Đông, huyện Tuần Giáo (Điện Biên) về nhà. Hành trình từ Lạng Sơn về Điện Biên phải trải qua nhiều lần chuyển xe, song Ngà vui lắm. Vui vì em thoát khỏi cảnh khổ cực nơi xứ người, từ nay được đoàn tụ gia đình. 

Vì quá sốt ruột, Ngà không muốn dừng nghỉ nên ngay trong đêm chúng tôi quyết định bắt taxi xuyên đường rừng về đến xã Chiềng Đông. Từ đó lại phải đi bộ vào bản Nôm, đến nơi thì gần 4 giờ. Cả nhà Ngà không ai ngủ. Lúc cô con gái bước vào, cả nhà ôm con gái, òa khóc. Ông Lò Văn Thiện, bố của Ngà cảm động không nói được nên lời, lát sau bình tĩnh lại, ôm con và nhìn sang chúng tôi: "Cảm ơn cán bộ lắm!".

Gia đình ông Thiện và em Ngà khớp nối kể lại sự việc. Vào khoảng tháng 7-2012, khi đang làm trên rẫy, Ngà được bà Quàng Thị Diêu rủ lên Lào Cai bán hàng quần áo, mức lương tháng bằng làm nương rẫy cả năm. "Bà ấy bảo cứ đi, rồi gọi điện về xin phép bố mẹ sau. Vậy là em đi", Ngà nhớ lại. 

Tại cửa hàng bán quần áo ở cửa khẩu Kim Thành (Lào Cai), Ngà không được trả lương mà chỉ bao ăn ở. Tiếp theo, bà Diêu đưa tin mẹ ở quê ốm nặng, nhưng lại cấm em về thăm. Ngà nhớ lại: "Bà ấy bảo cứ đi sang Trung Quốc lấy chồng là có tiền. Em thường xuyên bị đánh, ép buộc nên đành phải theo".

Em Ngà (bên phải) trong niềm vui đoàn tụ.

Bẵng đi ba tháng sau kể từ khi Ngà mất tích, một người chuyển số tiền 30 triệu đồng cho ông Thiện, nói là con gái đi lấy chồng xa gửi cho. "Nó theo người ta đi bán hàng, rồi mới gọi về xin phép chứ có nói đi lấy chồng đâu. Tôi cảm thấy có chuyện chẳng lành. Bà Diêu đã đưa nhiều cô gái đi bán hàng rồi. Tôi nghĩ có vấn đề gì đó nên đi báo công an. Vợ chồng tôi cuống hết cả lên, sống chẳng được yên. Nó là đứa con gái xinh xắn, tốt nết. Vợ chồng tôi rất kỳ vọng. Bây giờ về, nó bị mang tiếng, cuộc sống sau này sẽ khó khăn lắm", ông Thiện mếu máo nói.

Ông Thiện thổ lộ thêm, trong vùng liên tục có ông bố, bà mẹ tấp tểnh đến tận nhà hỏi dò thông tin con gái ông để kiếm tìm thông tin người thân của họ. "Nhưng hầu hết đều mù mịt. Mặc dù cơ quan chức năng khẳng định bà Diêu liên quan đến nhiều phụ nữ mất tích nhưng chẳng tìm ra được. Chúng tôi lại bảo nhau chờ đợi", vợ ông Thiện bày tỏ.

Chúng tôi leo qua ba quả đồi cao tìm đến nhà em Lò Thị Dung (SN 1982) cũng bị lừa bán cùng đợt với Ngà, và được giải cứu từ tháng 6-2015. Mấy năm trời chịu khổ, nay ở nhà, Dung vẫn chưa lấy được chồng, tuổi xuân trôi qua miệt đồi cao. Ông Lò Văn Yên, bố của Dung tuổi chưa nhiều, nhưng từ ngày vợ ông mất sớm, mình ông vất vả chăm lo cho bảy đứa con nên gầy sọp. 

Dung là con gái thứ 3 trong gia đình. Gia đình khó khăn, mẹ mất sớm nên Dung chỉ học đến lớp 5 rồi phụ giúp bố làm nương rẫy nuôi em. Đầu tháng 7-2012, Dung xin bố đi chơi Mường Ảng, nhưng không ngờ đấy là chuyến đi định mệnh của cô gái trẻ.

Ông Yên cho hay mấy ngày sau con gái không về, tìm hiểu thông tin mới biết được Dung cùng bạn tên Nhung lên cửa khẩu Lào Cai bán quần áo thuê. Về sau gia đình mới nhận được thông tin từ bà Diêu là Dung đã lấy chồng Trung Quốc. "Bà Diêu đem cho tôi 1,5 triệu đồng bảo là quà con gái gửi xong bảo con gái đi lấy chồng nước ngoài là có phúc rồi, đừng kêu ca gì nữa", ông Yên nói.

Ông Yên đã làm đơn gửi Công an huyện Mường Ảng và Tuần Giáo tố cáo bà Diêu và nhờ chính quyền các cấp tìm đứa con gái. Sau gần một năm không có thông tin liên lạc, cuối năm 2013, gia đình ông nhận được điện thoại cầu cứu của con gái ở bên kia biên giới. "Nhung nó bảo nó đang làm vợ cho một người đàn ông ở Chiết Giang (Trung Quốc), bố mẹ đưa con về nhà đi chứ con ở bên này khổ lắm", ông Yên lấy tay lau nước mắt. 

Nghe con gái tâm sự, mấy đêm ông Yên thức trắng không ngủ. Chạy vạy mượn họ hàng đủ số tiền 1,5 triệu đồng để đến gặp bà Diêu nói chuyện. "Tôi bảo với bà Diêu nhà tôi nghèo nhưng không cần tiền đâu, xin bà trả con gái cho gia đình chúng tôi. Gia đình gửi lại 1,5 triệu đồng trả cho bà. Nhưng bà Diêu không đồng ý mà chỉ bảo "con chúng mày còn sống không chết được đâu mà sợ" rồi đuổi chúng tôi về. Ở vùng này, quá nhiều người khóc vì mất con bởi bà Diêu", ông Yên kể.

"Miếng mồi" của kẻ bất lương

Ở một đầu mối khác, chúng tôi liên hệ với lãnh đạo Công an tỉnh Lai Châu, và được cho biết tình trạng mua bán người qua biên giới cũng nhức nhối từ nhiều năm qua. Bình quân mỗi năm 26 vụ, nhiều đường dây bị khám phá bóc gỡ, nhiều đối tượng bị bắt. Thiếu tá Hà Thái Hoàn, Phó trưởng Phòng PC 45 (Công an Lai Châu) cho biết: "Địa bàn có tới 275km đường biên giới nên rất nhiều phụ nữ và trẻ em đã bị lừa bán qua biên giới. Các đối tượng nhằm vào phụ nữ có tuổi trung bình từ 16 đến 35. Chúng thường đưa sang bán làm vợ, đẩy vào các ổ mại dâm".

Theo giới thiệu của Thiếu tá Hà Thái Hoàn, tôi tìm về xã Giang Ma (Tam Đường, Lai Châu), địa phương từng có nhiều vụ việc bị phanh phui. Qua công an xã, tôi đã gặp được người phụ nữ may mắn trở về sau chuỗi ngày làm việc như cực hình ở xứ người, đó là chị Giàng Thị Mỷ, sinh sống ở bản Phìn Chải, xã Giang Ma (Tam Đường, Lai Châu). Chuyện xảy ra từ đầu năm 2013, khi đi làm nương thì có người rủ đi chợ chơi. Dù có đề phòng, bởi trước đó Mỷ biết không ít người như mình bị dụ dỗ, nhưng đúng như chị nói, "chẳng biết làm sao, mình cứ đi theo và cuốn vào hành trình".

Mỷ thổ lộ: "Nó lừa mình đi làm vợ. Sang đó phải trồng ngô, cấy lúa, làm việc quần quật, khổ lắm. Mình khóc, quỳ xuống xin mà không tha. Nhớ bốn đứa con nhỏ ở nhà, mình đã tìm cách mà không trốn được. Đều bị bắt lại mà". Sau hơn nửa năm, không chịu được khổ, Mỷ đã quyết tâm phải trốn cho bằng được. Lợi dụng thời điểm đi làm nương vắng người, Mỷ luồn rừng, cứ chạy theo trí nhớ. 

May thay sau ba ngày chịu đói khát, chị cũng tìm về đến cửa khẩu Ma Lù Thàng (Phong Thổ, Lai Châu) và nhờ lực lượng chức năng giúp đỡ. Hàng xóm chị Mỷ nhớ lại: "Hôm về, bốn đứa con nhỏ ôm mẹ khóc. Còn Mỷ gầy gò, tơ tướp vì sống bên đó khổ quá! Quá nhiều người ở xứ này bị lừa đi rồi".

Nỗi khổ đối với những người bị lừa bán là một nhẽ, phía sau họ, gia đình, người thân cũng chịu cảnh "ngồi trên đống lửa", lo lắng đến nỗi không làm được nương rẫy. Ngay như chuyện của Mỷ, thời gian xa nhà bốn đứa con nhỏ xíu, lớn nhất mới 12 tuổi thiếu đi bàn tay chăm sóc của mẹ, chồng chị là anh Vàng A Sang cũng sinh ra chán nản, rượu chè. 

Rồi cơ cực hơn, thời gian đó anh Sang cũng bị dụ dỗ, tiếp tay cho kẻ buôn người. Anh Sang nói: "Người ta cho mình ít tiền, thế là mình giúp đưa một phụ nữ trong xã đi. Khi vợ mình vừa về thì mình bị bắt, và bị kết án 42 tháng tù giam. Và mới được tha về mấy tháng nay thôi".

Lãnh đạo Công an tỉnh Lai Châu nhận định, thời gian gần đây, các đối tượng nhằm nhiều vào số các bé gái xinh xắn để đưa qua biên giới bán làm con nuôi, hoặc dùng vào những mục đích tăm tối. Điển hình, đầu năm 2016, lực lượng công an tỉnh đã phối hợp với Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai giải cứu được năm em gái đang học lớp 9. 

Qua tìm hiểu, kẻ chủ mưu là Tẩn Tả Mẩy, SN 1993 (trú tại xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ), nghe lời mẹ muốn "kiếm tiền" để cải thiện cuộc sống. Mẹ ruột của Tẩn Tả Mẩy là bà Tẩn San Mẩy do hoàn cảnh khó khăn nên đã bỏ nhà sang Trung Quốc làm ăn từ mấy năm trước. Sau một thời gian làm lụng, vất vả, đồng lương bèo bọt khiến Tẩn San Mẩy nghĩ cách kiếm tiền bằng việc lừa phụ nữ, trẻ em qua biên giới rồi bán cho những người đàn ông nghèo khổ, ế vợ, hiếm con. 

Trước Tết Nguyên đán 2016, Tẩn San Mẩy gọi điện thoại cho Tẩn Tả Mẩy bàn bạc với con gái tìm phụ nữ, trẻ em lừa sang Trung Quốc bán kiếm tiền. Nghe mẹ ruột hứa hẹn nếu phi vụ thành công, Tẩn Tả Mẩy sẽ nhận được tiền công là 5 triệu đồng mỗi người. Cả hai bày ra cách bà Mẩy có một cuộc sống giàu sang, hàng ngày chỉ việc ăn ngon, mặc đẹp, và đang muốn nhận nhiều con nuôi là người Việt Nam về sống cùng cho vui. Các bé gái đã đồng ý. 

Thượng tá Phí Quang Khi - Phó trưởng Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội (Công an Lai Châu) cho hay: "Khi Mẩy (con) đưa năm cháu gái xuống bờ sông là khu vực tiếp giáp biên giới thì bị lực lượng biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai phát hiện, bắt giữ. Năm cháu gái đã được giải cứu. Đúng là lòng tham làm mờ mắt con người!".

(Còn nữa)