Một luật gia thắng kiện hơn 54 tỷ đồng
Được dư luận vô cùng quan tâm, bởi sau nhiều năm thụ lý, qua nhiều phiên tòa đầy tranh cãi và hòa giải bất thành, kết quả cuối cùng tại phiên tòa phúc thẩm đã khiến nhiều người bất ngờ, nhất là số tiền bị đơn phải trả cho nguyên đơn thuộc dạng quá "khủng", chưa kể không ít tình tiết gay cấn trong vụ kiện này…
Phiên tòa kéo dài sau 4 lần hoãn xử
Sau 4 lần tạm hoãn, ngày 6-5, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã mở phiên xét xử phúc thẩm vụ tranh chấp hợp đồng hứa thưởng liên quan đến căn nhà 446-448 đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3, TP Hồ Chí Minh. Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ vụ việc, hội đồng xét xử (HĐXX) đã chấp nhận một phần kháng cáo của nguyên đơn, giữ nguyên phần bản án sơ thẩm về phần hứa thưởng, tuyên buộc phía bị đơn là bà Vương Thị Khanh (ngụ quận 8) cùng con trai Nguyễn Đắc Quang (ngụ quận 3, TP Hồ Chí Minh) có trách nhiệm trả thưởng cho ông Đặng Đình Thịnh (luật gia, ngụ quận Tân Bình) số tiền 54,6 tỷ đồng tiền hứa thưởng.
Đồng thời, HĐXX chấp nhận một phần kháng nghị của Viện Kiểm sát nhân dân (VKS) TP Hồ Chí Minh, tuyên hủy một phần bản án sơ thẩm liên quan đến yêu cầu phản tố giữa bà Khanh và ông Quang; tuyên hủy một phần bản án liên quan đến việc giải quyết tranh chấp giữa một số cá nhân, tổ chức là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án vì những nội dung này không liên quan đến hợp đồng hứa thưởng là nội dung tranh chấp chính trong vụ án…
 |
| Căn nhà số 446-448 đường Nguyễn Thị Minh Khai, quận 3. |
Theo nội dung vụ kiện, căn nhà số 446-448 đường Nguyễn Thị Minh Khai, phường 5, quận 3 (hiện là hội sở Ngân hàng TMCP Á Châu ACB) có nguồn gốc của ông Nguyễn Đắc Kha và bà Vương Thị Khanh. Năm 1980, ông Kha, bà Khanh lập tờ ủy quyền cho người khác để xuất cảnh. Đến năm 1999, UBND TP Hồ Chí Minh xác lập sở hữu nhà nước đối với căn nhà này theo diện "nhà vắng chủ". Đầu năm 2001, Công ty Quản lý kinh doanh nhà thành phố đã ký hợp đồng cho Ngân hàng ACB thuê phần căn nhà trên làm hội sở.
Đến năm 2007, bà Khanh và ông Quang về Việt Nam nhờ ông Thịnh (Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật tại TP Hồ Chí Minh - Hội Luật gia Việt Nam) tiến hành các thủ tục pháp lý đòi lại căn nhà nói trên. Ông Quang và bà Khanh đã lập hợp đồng hứa thưởng với nội dung sẽ trả thưởng cho ông Thịnh 15% trên tổng giá trị khu nhà đất nói trên nếu ông Thịnh đòi lại được khối tài sản này.
Do việc khiếu nại đòi lại nhà quá khó khăn, trong năm 2008, bà Khanh và ông Quang tiếp tục ký kết với ông Thịnh nhiều bản phụ lục hợp đồng với nội dung tăng phần thưởng và thù lao cho ông Thịnh lên 35%/tổng giá trị bất động sản này.
Sau thời gian dài ông Thịnh bỏ công tập hợp, hệ thống tài liệu và gõ cửa gửi đơn khiếu nại nhiều nơi, năm 2011, Bộ Xây dựng và UBND TP Hồ Chí Minh đồng loạt ra quyết định trả lại nhà cho bà Khanh.
Sau khi nhận lại nhà, bà Khanh ủy quyền cho con trai là Nguyễn Đắc Quang toàn quyền mua bán, sang nhượng. Sau đó, ông Quang bán nhà cho bên thứ ba mà không trả tiền hứa thưởng cho ông Thịnh. Sau nhiều lần thương thảo không có kết quả, năm 2011, vị luật gia này đã làm đơn kiện lên TAND TP Hồ Chí Minh yêu cầu mẹ con bà Khanh trả tiền hứa thưởng theo hợp đồng. Theo ông Thịnh, để đòi được nhà cho thân chủ, ông là người duy nhất trực tiếp làm việc, liên hệ, đối thoại, cung cấp chứng cứ cho các cơ quan chức năng để bảo vệ quyền lợi cho gia đình bà Khanh. Và trên hết ông đã phải bỏ nhiều công sức, chi phí trong suốt 5 năm trời trước khi cơ quan chức năng quyết định trả lại nhà.
Tại phiên tòa sơ thẩm vào đầu năm 2015, TAND TP Hồ Chí Minh nhận định hợp đồng hứa thưởng giữa hai bên hoàn toàn hợp pháp, luật không cấm cũng như không giới hạn mức trả thưởng... Từ đó, tòa chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn, xác định căn nhà nói trên theo định giá 156 tỷ đồng nên buộc bị đơn phải trả cho ông Thịnh hơn 54,6 tỷ đồng - kết quả này được dư luận đặc biệt chú ý vì gần như chưa có tiền lệ về số tiền hứa thưởng lớn đến vậy.
Ngoài ra, bản án còn giải quyết nhiều tranh chấp khác liên quan tới căn nhà này như việc chủ nhà đã nhận tiền cọc của một người 210 tỷ đồng để bán căn nhà với giá 250 tỷ đồng nên người liên quan này có yêu cầu độc lập với bị đơn là đòi trả lại tiền cọc. Còn ông Quang thì kiện ngược lại mẹ mình (bà Khanh) về "hợp đồng hứa thưởng cho tặng toàn bộ nhà, đất". Bà Khanh thì yêu cầu hủy bỏ tờ khai di sản mà ông Quang khai vì bỏ sót thừa kế (bà có chín người con)...
Một người liên quan khác thì đòi ông Quang 22 tỷ đồng tiền đặt cọc mua nhà. Ngân hàng đang sử dụng căn nhà này cũng kiện hai mẹ con bị đơn về "hợp đồng cho thuê nhà 50 năm", tiền sửa chữa căn nhà... Theo tòa, các tranh chấp đều liên quan đến căn nhà này nên không tách các quan hệ ra để giải quyết riêng mà giải quyết trong một vụ án nhằm bảo đảm quyền lợi cho các đương sự.
Ngay sau đó, các bên đều kháng cáo vì cho rằng quyền lợi của họ chưa được xem xét thấu đáo và có cả kháng nghị của VKS cho rằng tòa sơ thẩm vi phạm tố tụng, các tranh chấp khác tranh chấp hứa thưởng cần tách ra thành vụ án riêng... Theo đó, VKS lý giải rằng bà Khanh, ông Quang là bị đơn trong vụ án, có quan hệ mẹ con nên có quyền và nghĩa vụ ngang nhau đối với yêu cầu của ông Thịnh - nguyên đơn vụ kiện. Trong quá trình giải quyết vụ án, hai bị đơn này lại có yêu cầu riêng với nhau.
Ngoài ra, bà Khanh còn có yêu cầu Ngân hàng ACB về việc đòi lại nhà và tiền thuê nhà. Do đó, ông Quang, bà Khanh tham gia tố tụng trong vụ án với nhiều tư cách khác nhau, lại kiện lẫn nhau là trái quy định pháp luật.
Chưa kể việc ông Kha, bà Khanh có 9 người con chung nhưng tài liệu có trong hồ sơ thể hiện chỉ có ba người con chung ở nước ngoài, không rõ địa chỉ, được tòa đưa vào tham gia tố tụng nhưng thủ tục tố tụng chưa được thực hiện. Khi tòa tuyên kê biên toàn bộ căn nhà đã làm ảnh hưởng tới quyền của các con ông Kha, bà Khanh…
Riêng ông Thịnh - nguyên đơn, được cấp sơ thẩm xử cho thắng vụ kiện này cũng kháng cáo cho rằng việc định giá căn nhà trên thấp hơn giá thị trường, tòa sơ thẩm gộp nhiều quan hệ tranh chấp liên quan vào giải quyết chung gây bất lợi cho ông... Ông đề nghị tòa công nhận quyền được ưu tiên thanh toán cho mình, trước khi bà Khanh và ông Quang thực hiện nghĩa vụ với những người khác.
Bị đơn là bà Khanh cùng một số đương sự có liên quan khác cũng kháng án cho rằng đây là tài sản chung của vợ chồng bà Khanh. Trong khi đó việc "hứa thưởng" cho luật gia chỉ do mình bà Khanh thỏa thuận, không liên quan đến phần tài sản của các đồng thừa kế khác...
Nguyên đơn thắng kiện hơn 54 tỷ đồng
Tại phiên tòa phúc thẩm xét xử ngày 6-5, TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh nhận định quan hệ pháp luật đầu tiên của vụ án là tranh chấp hợp đồng hứa thưởng. Cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu hứa thưởng cho ông Thịnh - nguyên đơn là có cơ sở, được các bị đơn thừa nhận. Ông Thịnh là người trực tiếp, duy nhất thực hiện ủy quyền của bà Khanh đòi lại nhà... Các đồng bị đơn không chứng minh được việc đã hủy hợp đồng hứa thưởng với ông Thịnh. Việc hủy bỏ hợp đồng được lập của hai bên không thể do một bên thông báo hủy là được... Tại giai đoạn sơ thẩm, các bên không có thỏa thuận, cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn là có căn cứ.
| Luật gia Đặng Đình Thịnh - nguyên đơn thắng kiện thân chủ hơn 54 tỷ đồng. |
Tuy nhiên, cấp phúc thẩm cho rằng việc giải quyết nhiều quan hệ tranh chấp trong cùng vụ án là vi phạm tố tụng. Hai đồng bị đơn vì lợi ích của mình phát sinh tranh chấp quay lại đối lập. Lẽ ra cấp sơ thẩm phải hướng dẫn cho các bên khởi kiện theo thủ tục khác... Liên quan đến các giao dịch mua bán, đặt cọc căn nhà giữa các bên, tòa xác định vô hiệu do thực hiện trong thời điểm căn nhà tranh chấp, chưa được cấp giấy chứng nhận chủ quyền. Các bên biết điều này nhưng vẫn thực hiện các giao dịch.
Hơn nữa, với các giao dịch, tranh chấp trong quan hệ mua bán, chuyển nhượng căn nhà này sau nhiều năm cấp phúc thẩm không thể xác định được nên phải điều tra, xem xét lại. Tất cả các quan hệ này là quan hệ độc lập, không liên quan đến quan hệ hứa thưởng… nhưng cấp sơ thẩm đã đưa vào cùng giải quyết là không chính xác, không đúng luật nên cần hủy. Từ đó, tòa tuyên giữ nguyên bản án sơ thẩm phần hứa thưởng với ông Thịnh, công nhận thỏa thuận hứa thưởng giữa ông Quang, bà Khanh với ông Thịnh, tuyên cả hai phải trả cho ông Thịnh số tiền hơn 54 tỷ đồng. Các quan hệ còn lại tòa hủy để xét xử lại theo đúng luật.
Trao đổi sau khi kết thúc phiên tòa, ông Thịnh tỏ vẻ hài lòng khi tòa quyết định bị đơn phải trả cho ông số tiền hơn 54 tỷ đồng. Theo ông Thịnh chia sẻ, vụ việc của ông đã quá rõ ràng nên kết quả cuối cùng khiến ông rất vui vì công sức 5 năm vất vả đi đòi lại nhà cho bị đơn cộng với cả thời gian qua chờ đợi với nhiều lần hoãn xử đã được tòa thừa nhận và tuyên án một cách cụ thể…