Nhà vệ sinh ở trường học - Chuyện không nhỏ

Không cần nhìn vào các con số thống kê cụ thể, chỉ cần sự trải nghiệm của mỗi người Việt, những người từng đi học thuở nhỏ và có con em đang đi học hôm nay đều có thể ít nhiều cảm nhận, nhà vệ sinh ở trường học thực sự là một nỗi ám ảnh. Trừ những trường học chất lượng cao, những trường quốc tế hay tư thục, nơi mà cha mẹ có điều kiện trả học phí cho con, thì bọn trẻ chắc chắn được "hưởng" tiện nghi nhà vệ sinh đủ tiêu chuẩn, thậm chí là cao cấp. Còn lại, với hệ thống trường công, câu chuyện nhà vệ sinh luôn có nhiều mối e ngại.

Tôi có chị bạn sáng nào đến công sở cũng kể, buổi sáng chuẩn bị sách vở đồ dùng đi học cho con, quên gì thì quên, chứ không bao giờ quên gấp ít giấy vệ sinh để vào ngăn phụ cặp sách. Vì nhà vệ sinh ở trường không bao giờ có giấy. Hôm nào chị quên gấp giấy vệ sinh, con nhịn cho đến khi về nhà, mặt mũi nhăn nhó khổ sở, tiết cuối học không vào, chỉ mong trống đánh hết giờ trèo lên xe mẹ đón. Lo lắng giống chị đồng nghiệp, có hôm tôi đón con rồi dụ nó dẫn mình đến nhà vệ sinh của trường để mục sở thị.

Mọi học sinh đến trường đều mong được sử dụng nhà vệ sinh đủ tiêu chuẩn. (Ảnh chỉ mang tính minh họa).

Trường con tôi học là trường điểm quốc gia hẳn hoi, giấy thì có, nhưng khâu dọn dẹp thì quá tệ. Cái bể chứa nước cho các con dội thì đen mốc, nhìn vào đã ghê ghê. Giấy vệ sinh đầy tràn mấy cái giỏ để rác bé tí, không được dọn dẹp. Mùi khai nồng nặc bốc lên. Con tôi bảo, mẹ đừng vào, để về nhà cho thoải mái.

Đấy là các trường học ở thành phố, giữa thủ đô. Còn các trường ở nông thôn hay miền núi, thì cái gọi là nhà vệ sinh chắc chắn là không thể được như vậy. Ai sinh ra ở nông thôn đã từng đi học thuở nhỏ thì chắc còn nhớ, cái công trình vệ sinh của trường nó đơn sơ như thế nào. Học sinh mỗi lần đi vệ sinh về, cái mùi còn ám ảnh tâm trí cả buổi học.

Sau bao nhiêu năm, trường học ở nhiều nơi đã được xây mới hơn, nhưng nhà vệ sinh thì vẫn chưa được quan tâm đúng mức. Nó vẫn sơ sài theo kiểu tự nhiên chủ nghĩa, ám ảnh học trò. Bộ Giáo dục - đào tạo đã đưa ra con số, trong 73 trường học được khảo sát ngẫu nhiên, chỉ có 11,7%, tức là có khoảng 8 trường là có nhà vệ sinh phù hợp chỉ tiêu. Con số đó cho thấy phần đa các trường học chưa dành một sự quan tâm thích đáng đến vấn đề này. Phần đa học sinh ở Việt Nam đang phải hàng ngày sử dụng các nhà vệ sinh chất lượng kém.

Nhà vệ sinh không đúng chỉ tiêu đồng nghĩa với việc nó sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe và tinh thần của học sinh. Từng có trường học có rất nhiều học sinh bị lây vi khuẩn tả nghi do sử dụng nhà vệ sinh quá kém chất lượng. Đơn cử, không có giấy và không có xà phòng rửa tay sau khi vệ sinh, các em có thể rước các vi khuẩn gây bệnh vào bản thân và lây nhiễm sang các bạn bè khác.

Nguyên nhân của hiện trạng này, thiết nghĩ các nhà trường không nên đổ cho việc thiếu tiền. Cái thiếu ở đây có lẽ là thiếu trách nhiệm, thiếu sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường đối với sức khỏe học sinh. Thực tế ở hầu hết các trường học, khu vệ sinh của thầy cô thường riêng biệt và thường có chất lượng tốt hơn khu vệ sinh của học sinh. Thiết nghĩ, trong các hàng mục đầu tư, quan tâm để tạo nên hình ảnh hay thành tích giáo dục của nhà trường, lãnh đạo thường đã bỏ sót vấn đề nhà vệ sinh cho các em, vì nó có vẻ chẳng quan trọng và chẳng liên quan gì.

Thực tế, trong các khoản thu của nhiều trường học mà phụ huynh phải đóng cho con khi năm học mới bắt đầu, có đủ mọi hạng mục khác nhau, trong đó có cả khoản tiền liên quan đến nhà vệ sinh. Thu thì như vậy, nhưng nhiều trường, tiền đóng góp của học sinh thường được chi một cách nhỏ giọt. Giấy vệ sinh thì lúc có lúc không. Người dọn vệ sinh thì buổi có buổi không. Xét cho cùng, nếu học sinh có nhịn về nhà, cũng không chết ai cả.

Chất lượng giáo dục phải là một cái gì mang tính đồng bộ. Ở trường học, ngoài câu chuyện về thầy dạy gì, trò học gì, còn phải là những sự quan tâm khác như thể chất, sức khỏe, cảm xúc của người đi học. Mong sao các bậc lãnh đạo ở các trường học dành một sự quan tâm thích đáng cho vấn đề nhỏ mà không hề nhỏ này. Chỉ cần các vị lãnh đạo nhà trường xem trường học như ngôi nhà của mình, học trò như con của mình và mong muốn bọn trẻ được thụ hưởng những điều kiện tốt, văn minh, hợp tiêu chuẩn để không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thì các vị sẽ làm được thôi. Vấn đề không quá khó, chỉ cần một sự quan tâm vừa đủ và thích đáng thì sẽ thay đổi được.