Nhất thân, nhì quen…
Một câu thành ngữ khác cũng có nội dung na ná câu trên là "Một người làm quan cả họ được nhờ". Đương nhiên rồi, chẳng phải ngày xưa mà giờ đây, có quá nhiều câu chuyện minh chứng cho việc cả họ được nhờ. Nó công khai, không cần che đậy và bất chấp dư luận.
Có một chuyện vui bạn tôi kể lại. Công ty bạn gắn bó từ ngày mới ra trường từng có thời làm ăn rất khá. Giám đốc công ty không thật sự giỏi nhưng năng động, khéo léo với cấp trên và cũng gặp nhiều may mắn nên nhận được nhiều hợp đồng có giá trị.
Sau 3 năm ngồi ghế giám đốc, vị này đã tuyển dụng con cháu, người nhà tròn… 4 mâm cỗ (nếu tính 6 người một mâm), chiếm 1/6 số nhân viên trong công ty. Tất nhiên, công ty cũng tổ chức thi tuyển viên chức, nhưng chỉ là hình thức vì trước khi thi đã biết chắc chắn những người trúng tuyển.
 |
| Minh họa của Lê Tâm. |
Rõ ràng là có người thân làm to sẽ đến đích bằng con đường ngắn nhất, thậm chí chưa đi đã biết sẽ tới đích. Đơn giản là mọi quy trình, thủ tục được rút ngắn, những "hạn chế" được lờ đi, những ưu điểm được thổi phồng. Người trúng tuyển ung dung ngồi vào những vị trí mà nhiều người có đủ tư cách, năng lực ngồi vào nhưng họ phải chấp nhận thua cuộc từ vòng gửi xe.
Thật ra, nếu những người may mắn có người thân làm quan thật sự có bằng cấp chuyên môn, có năng lực cùng các kỹ năng làm việc, có đạo đức phẩm chất tốt và đáp ứng với nhiệm vụ của đơn vị thì không có gì đáng bàn.
Thật trớ trêu, rất ít người hội tụ đủ những phẩm chất ấy. Đó là chưa kể đến thái độ sống không hòa nhập, thiếu tôn trọng tập thể và luôn đặt cái tôi lên trên dẫn đến hiệu quả công việc thấp và nội bộ mất đoàn kết.
Có lẽ, trong năm qua, câu chuyện nhất thân, nhì quen nổi cộm nhất, tốn nhiều giấy mực nhất của báo chí là việc Trịnh Xuân Thanh lên chức như diều gặp gió, sai phạm kỷ luật vẫn được bổ nhiệm, thất thoát hàng nghìn tỷ đồng mà vẫn được lờ đi và khi sự việc bị phanh phui thì trốn ra nước ngoài.
Hoặc một nhân vật nữa là con trai nguyên Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, tí tuổi đầu đã chễm chệ ngồi vào cái ghế mà người khác phải phấn đấu ít nhất 10 năm chỉ vì… ngoại ngữ giỏi. Đó thật sự là những câu chuyện đáng xấu hổ cho những người tham quyền và quá ảo tưởng về năng lực của mình.
Mới đây, tại Hà Nội đã diễn ra lễ công bố chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt Nam (PAPI) năm 2016. Báo cáo phản ánh ý kiến đánh giá của hơn 14.000 người dân được chọn ngẫu nhiên trên 63 tỉnh thành trong cả nước.
Kết quả khảo sát PAPI 2016 cho thấy, tình trạng vị thân khi tuyển dụng nhân lực vào khu vực công ngày càng trầm trọng hơn, vòi vĩnh trong khu vực công ngày càng phổ biến hơn.
Trước đó, Bộ Nội vụ đã công bố thông tin về vấn đề dư luận, báo chí phản ánh liên quan đến việc "cả họ làm quan" ở một số địa phương. Theo đó, có 9 địa phương, đơn vị bao gồm: Hà Giang, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Đắk Lắk, Bình Định, Cần Thơ, Cục Thuế tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thuộc Tổng cục thuế - Bộ Tài chính, Yên Bái, Trung tâm Pháp y thuộc Sở Y tế TP.Đà Nẵng đều dính đến thực trạng này.
Kết quả kiểm tra của Bộ Nội vụ cho thấy, số người nhà của một số lãnh đạo tại 9 địa phương theo báo chí phản ánh là 60 người, trên thực tế 2 người không có quan hệ họ hàng.
Trong đó, số người nhà có quan hệ ruột thịt là 18 (có chức vụ 15), số người nhà có quan hệ họ hàng là 40 người (có chức vụ 22 người). Ngoài ra, qua kiểm tra, Bộ Nội vụ phát hiện một số tồn tại trong công tác bổ nhiệm như: thiếu tiêu chuẩn, chứng chỉ, năm công tác, sai trình tự thủ tục…
Nhiều người không im lặng mãi và bằng nhiều cách, những sự việc "kỳ quặc" trên đã được phanh phui trên công luận. Hãy tuân thủ theo những quy định của pháp luật, sai phải sửa và người vi phạm phải bị xử lý. Chỉ có vậy, công tác nhân sự mới thật sự công bằng, minh bạch và xã hội mới phát triển với một đội ngũ đủ khả năng đáp ứng với tình hình.