Nhiều hệ lụy từ bãi rác Đa Phước
Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên môi trường (TNMT) TP Hồ Chí Minh, bãi rác Đa Phước được thiết kế chôn lấp 24 triệu tấn rác, tính đến nay đã chôn lấp 13 triệu tấn và do ảnh hưởng hướng gió và biến đổi khí hậu nên có mùi hôi…(!?)
Nỗi khổ người dân
Sau rất nhiều lần "dậy sóng" về câu chuyện mùi hôi thối cùng những khiếu kiện liên quan trực tiếp đến Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước (còn gọi là bãi rác Đa Phước) đến mức Thanh tra Chính phủ phải vào cuộc, mấy ngày qua, người dân khu vực quận 7, huyện Nhà Bè, Bình Chánh (TP Hồ Chí Minh) lại tiếp tục lên tiếng kêu than vì cuộc sống gần như bị đảo lộn vì phải "nhận" mùi hôi từ bãi rác ô nhiễm có một không hai này.
Ông Ngô Văn Quyền (ngụ phường Tân Phú quận 7) cho biết, mấy ngày gần đây, cứ chừng 5h30 đi tập thể dục ở khu Phú Mỹ Hưng sẽ phải ngửi mùi hôi rất khó chịu. "Thực tế tính khoảng cách từ bãi rác Đa Phước đến khu Phú Mỹ Hưng cũng khá xa mà mùi hôi vẫn kinh khủng như vậy. Nó gây ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của bà con. Tính ra khoảng 2 năm nay, cứ vào tầm tháng này là mùi bốc lên dường như nhiều hơn", ông Quyền cho hay.
Cũng cùng khu vực và phải chịu "nỗi niềm" giống ông Quyền, bà Vũ Thị Sinh (phường Tân Phú, quận 7) bán quán ăn nên chính mùi hôi đã ảnh hưởng không nhỏ tới việc buôn bán của bà. "Tôi bán đồ ăn thấy những lúc khách đang ăn mà mùi hôi bốc lên, chính mình cũng ngại ngần với khách… Ở đây, nhà tôi buổi tối ngủ trong gia đình đóng cửa thì không sao, nhưng trưa nắng là mùi hắc dữ lắm", bà Sinh giãi bày.
Anh Minh Luận (nhà ở đường Phạm Hữu Lầu, quận 7) cũng phản ánh: "Dạo gần đây mùi bãi rác Đa Phước lại nồng nặc, nhà mình ngay ở Phạm Hữu Lầu xa lắm rồi mà còn chịu không nổi… Thực tế thì cả khu Nhà Bè kéo qua quận 7 đều ngộp thở, buổi sáng tôi đi qua đường Nguyễn Hữu Thọ cũng phải ngửi mùi hôi quá nồng".
Còn anh Nguyễn Văn Thành, một người dân sống ở chung cư Belleza, đường Phạm Hữu Lầu, quận 7, chia sẻ: "Ở đây ai cũng ngán ngẩm với mùi hôi. Những lúc có gió là lại ám ảnh với mùi hôi nồng nặc bay theo gió đến khu vực này. Ban đêm chúng tôi thường phải đóng kín cửa ở trong nhà, bật điều hòa để tránh mùi hôi"…
| Bãi rác Đa Phước nhìn từ trên cao. (Ảnh Thuận Thắng). |
Hiện tượng mùi hôi xuất phát từ bãi rác Đa Phước đã bắt đầu từ khoảng giữa năm 2016. Từ đó đến nay, người dân khu vực xung quanh huyện Bình Chánh, Nhà Bè, quận 7 liên tục phản ánh và gửi đơn kêu cứu nhiều nơi. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có ý kiến chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh làm rõ nguyên nhân gây ô nhiễm tại huyện Nhà Bè, Bình Chánh và quận 7 - Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, đồng thời đề xuất phương án giải quyết.
TP Hồ Chí Minh đã có kết luận mùi hôi phát sinh tại khu vực chôn lấp đang tiếp nhận rác và khu vực hồ chứa nước thải nằm trong bãi rác Đa Phước của Công ty TNHH xử lý chất thải Việt Nam (VWS). Và chính mùi hôi xuất phát từ bãi rác Đa Phước đã khiến cho khu đô thị Phú Mỹ Hưng, quận 7… bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi lâu nay khu đô thị này vốn đã được trao danh hiệu "Khu đô thị tốt nhất".
Trước đó, Phú Mỹ Hưng được Bộ Xây dựng công nhận đạt chuẩn Khu đô thị kiểu mẫu đầu tiên của cả nước từ cách đây 10 năm. Tháng 4 vừa qua, khu đô thị Phú Mỹ Hưng còn tiếp tục được nhận danh hiệu Khu đô thị tốt nhất. Tuy nhiên, việc một bộ phận cư dân của khu đô thị này phải gồng mình sống trong cảnh chịu đựng mùi hôi bốc lên từ bãi rác Đa Phước đã khiến cho Phú Mỹ Hưng ít nhiều mất điểm.
Theo đại diện Công ty TNHH phát triển Phú Mỹ Hưng, từ năm 2016, mùi hôi từ bãi rác Đa Phước đã xuất hiện ở một số khu vực thuộc khu đô thị Phú Mỹ Hưng vào mùa mưa và ban đêm, lúc nặng lúc nhẹ mùi, không thường xuyên và cố định ở một khu vực nào.
Thời điểm đó, chủ đầu tư khu đô thị Phú Mỹ Hưng cũng đã cùng người dân gửi phản ánh đến cơ quan chức năng của thành phố và kiến nghị cơ quan có trách nhiệm áp dụng các giải pháp xử lý tình trạng này. Sở TNMT thành phố cũng đã cử đoàn xuống những khu vực bị ảnh hưởng bởi mùi hôi của bãi rác để khảo sát thực tế. Tuy nhiên, đâu cũng vào đó, sự hôi thối tiếp diễn…
Phải đổi mới công nghệ xử lý rác
Liên quan đến mùi hôi từ bãi rác Đa Phước gây ảnh hưởng đến nhiều hộ dân ở khu vực lân cận những ngày gần đây, tại buổi họp báo định kỳ về tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm của TP Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TNMT TP Hồ Chí Minh, cho biết Sở đã dự báo được tình hình bãi rác Đa Phước gây ra mùi hôi cho khu vực trên, chứ không phải đến khi người dân, báo chí phản ánh tình trạng ô nhiễm cơ quan này mới biết.
"Không đợi đến phản ánh từ báo chí, người dân, chúng tôi mới biết mà ngành TNMT có hệ thống quan trắc kết nối với trung tâm dự báo. Được biết năm nay do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nên có mùi hôi…", ông Thắng giải thích.
Tuy nhiên, theo ông Thắng, hiện trên địa bàn thành phố chất thải rắn sinh hoạt bình quân mỗi ngày có tới 8.900 tấn. Số rác này được xử lý tại bốn nơi: khu liên hợp xử lý rác Tây Bắc (huyện Củ Chi) với ba đơn vị gồm Công ty cổ phần VietStar, Công ty cổ phần Tâm Sinh Nghĩa và Công ty TNHH một thành viên Môi trường đô thị thành phố với tổng lượng xử lý khoảng 2.500 tấn mỗi ngày. Còn ở khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, Công ty TNHH xử lý chất thải Việt Nam (VWS) là đơn vị xử lý khoảng 5.000 tấn mỗi ngày.
| Xe chở rác về bãi rác Đa Phước. |
Theo ông Thắng, bãi chôn lấp rác thải Đa Phước tại khu liên hợp này có tổng công suất lên đến 24 triệu tấn và hiện chủ đầu tư mới chỉ thực hiện chôn lấp được khoàng 13 triệu tấn. Tuy vậy, độ cao của núi rác hiện đã ở mức 27m khiến mùi rác thải theo hướng gió bốc mùi hôi khó chịu bay vào các khu dân cư.
Để khắc phục tình trạng này, Sở TNMT thành phố đã liên tục yêu cầu doanh nghiệp tăng cường phun xịt hóa chất khử mùi hôi cũng như bố trí tiếp nhận rác rải ra nhiều điểm và giãn thời gian tiếp nhận rác để đảm bảo xử lý ngay lượng rác vừa tiếp nhận. Đồng thời, Sở TNMT cũng đề nghị Công ty VWS tập trung áp dụng các biện pháp khống chế mùi hôi trong mùa mưa và đề xuất thêm giải pháp mới.
Tuy vậy, ông Thắng cũng thừa nhận: "Chôn lấp rác có xử lý như thế nào thì cũng có mùi, chỉ có giải pháp giảm lượng chôn lấp, chuyển sang đốt, mới giảm mùi hôi và việc quan trọng nhất là phải đổi mới công nghệ xử lý rác để đảm bảo môi trường cho thành phố".
Hiện thành phố đã điều chỉnh chỉ tiêu, phấn đấu tới năm 2020 sẽ giảm 50% giải pháp chôn lấp rác. Khi việc chôn lấp rác giảm đi thì mùi cũng sẽ giảm theo. Bởi hiện trong hơn 8.000 tấn rác, chỉ có 30% trong số này được xử lý bằng đốt. Thành phố đã yêu cầu bốn đơn vị xử lý rác chuyển ngay qua phương pháp đốt.
Cũng tại buổi họp báo định kỳ này, ông Võ Văn Hoan, Chánh Văn phòng UBND TP Hồ Chí Minh chia sẻ thêm câu chuyện về xử lý rác. Ông Hoan cho biết, thành phố đang trong quá trình phát triển, dân số tăng, xây dựng tăng nên nhu cầu xử lý rác cũng tăng cao. Vì thế, chủ đầu tư cần đẩy nhanh việc đầu tư hệ thống xử lý rác. Đã triển khai cho đơn vị xử lý áp dụng ngay 10 giải pháp, mà trước đây cũng đã có thực hiện. Và thành phố cũng có nhu cầu kêu gọi các nhà đầu tư xử lý rác bằng công nghệ đốt để chuyển hóa sang năng lượng điện.
Theo ông Hoan, thành phố sẽ tổ chức đấu thầu, tìm nhà đầu tư để phát triển càng nhiều nhà máy xử lý rác càng tốt. Khi đó sẽ có cạnh tranh về giá, nhiều hướng xử lý hơn và nên hạn chế di chuyển rác qua thành phố. Xử lý rác càng nhanh càng tốt với công nghệ cao thì mùi hôi chắc chắn sẽ giảm rất nhiều.
Riêng về những nội dung Thanh tra Bộ TNMT yêu cầu Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Đa Phước khắc phục, ông Nguyễn Toàn Thắng cho biết doanh nghiệp này đã nộp số tiền phạt 1,5 tỷ đồng (theo đó vào năm 2017, Tổng cục Môi trường đã xử phạt Công ty VWS số tiền này vì nhiều vi phạm về môi trường, buộc khắc phục hậu quả vi phạm - PV), hoàn thành việc đầu tư xây dựng, nâng công suất của hệ thống xử lý nước thải từ 2.000 lên 6.280 m3/ngày để đưa vào vận hành thử nghiệm, song cũng phải đến tháng 12 tới mới có thể chính thức đưa vào vận hành. Thời điểm này, lượng nước rỉ từ rác thải lên đến 700 ngàn m3 đang tạm chứa tại ô số 2 - đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra mùi hôi cho các khu dân cư lân cận.
TP Hồ Chí Minh xác định từ nay đến năm 2020 sẽ giảm tỷ lệ chôn lấp rác thải từ 35% hiện nay xuống dưới 50% bằng những công nghệ xử lý rác thải hiện đại khác.
Có thể thấy, trước những ý kiến đánh giá của người đứng đầu ngành TNMT thành phố như vậy, thì cũng đồng nghĩa với tình trạng mùi hôi từ bãi rác Đa Phước chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nhiều khu dân cư của các quận, huyện gần bãi rác, trong đó có cả khu đô thị Phú Mỹ Hưng còn tiếp tục kéo dài.|
Cần làm rõ bất thường ở dự án…ô nhiễm Trong Thông báo phát hành ngày 3-7 của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã yêu cầu Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xác định có hay không việc cố ý làm trái quy định, vi phạm Luật Ngân sách Nhà nước trong việc UBND TP Hồ Chí Minh ứng trước cho Công ty TNHH xử lý chất thải Việt Nam (VWS - chủ đầu tư) 9 triệu USD triển khai dự án Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước. Trước đó, theo Thanh tra Chính phủ, sau khi kiểm tra, xác minh nội dung tố cáo của công dân về việc gây ô nhiễm môi trường liên quan đến Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Đa Phước, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản báo cáo Thủ tướng. Theo đó, hai nội dung tố cáo đúng là dự án gây ô nhiễm môi trường và sử dụng công nghệ làm phân, nhưng thực tế đem chôn, không phân loại tái chế. Thanh tra Chính phủ chỉ rõ, trong thời gian vận hành Khu xử lý chất thải rắn Đa Phước, từ năm 2007 đến nay, VWS có nhiều biện pháp ngăn chặn giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tuy nhiên, trong từng thời điểm đã để xảy ra phát tán mùi hôi, ảnh hưởng đến các hộ dân xung quanh khu xử lý này. Đặc biệt, dù được giới thiệu là công nghệ xử lý rác tiên tiến, nhưng kết quả kiểm tra của Thanh tra Chính phủ cho thấy dự án xử lý rác Đa Phước chỉ là "chôn lấp hợp vệ sinh truyền thống". Quá trình triển khai công nghệ này gây phát tán mùi hôi, ô nhiễm môi trường… Từ kết quả kiểm tra, xác minh, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP Hồ Chí Minh tổ chức kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân để xảy ra thiếu sót trong quá trình triển khai dự án khu xử lý rác Đa Phước; tổ chức đàm phán, thương thảo lại hợp đồng giao nhận, xử lý rác; có biện pháp xử lý nghiêm việc gây ô nhiễm môi trường với Công ty VWS... |