Những dự báo kinh tế thế giới quan trọng trong năm 2012

Có thể nhận xét thẳng thừng rằng năm 2011 là một năm có nền kinh tế không ổn định tại Mỹ, nền kinh tế của cường quốc này đang lập lờ trôi nổi trên mặt nước và không chắc nó sẽ chìm khi nào. Một khi kinh tế Mỹ xuống dốc thì nó sẽ kéo theo sự không bền vững cho các nền kinh tế châu Âu và Châu Á. Năm 2011 cũng là năm nhìn thấy rõ sự hỗn loạn của thị trường chứng khoán, tỷ lệ thất nghiệp cao dai dẳng và thị trường bất động sản liên tục nhuốm sắc màu ảm đạm.

Liệu năm 2012 kinh tế thế giới có thể cải thiện hay lại trượt sâu vào suy thoái? Nhà kinh tế hàng đầu của tổ chức IHS Global Insight, ông Nairman Behravesh sẽ đưa ra một số dự báo rất đáng được quan tâm cho nền kinh tế toàn cầu trong năm 2012.

Thế giới sẽ tăng trưởng chậm lại vào năm 2012

Khu vực tư nhân sẽ thi nhau bán tài sản của mình nhằm giảm nợ, bên cạnh đó là việc cắt giảm ngân sách ở khu vực công và sự thiếu niềm tin từ công chúng với giới chức lãnh đạo sẽ tiếp tục trở thành đại dịch ở Mỹ và châu Âu. Nền kinh tế Mỹ có thể sẽ xuyên qua đám bòng bong hỗn độn nhưng châu Âu thì không may mắn như thế.

Kinh tế Trung Quốc đang chậm lại và đang có chiều hướng lo âu rằng liệu chính phủ Trung Quốc có được bao nhiêu khả năng trong việc "trám lỗ hổng" đó. Phụ thuộc vào châu Âu và Trung Quốc, thế giới có thể tăng trưởng chậm từ 3% (năm 2011) xuống khoảng 2,7% (năm 2012) hoặc nền kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng yếu hơn và có thể kéo theo sự suy thoái kinh tế khác.

Mỹ có thể sẽ tránh một cuộc suy thoái

Tin tốt lành đang đến là những rủi ro quốc nội của Mỹ sẽ được giảm đi phần nào và đà tăng trưởng đã chọn cách phát triển khiêm tốn. Người tiêu dùng Mỹ dường như đang sẵn sàng để chi tiêu và các doanh nghiệp đã bắt đầu rục rịch thuê nhân công xử lý công việc - mặc dù các ông chủ vẫn đang trong tư thế thận trọng với thời cuộc. Điều này có nghĩa rằng trong năm 2012, kinh tế Mỹ sẽ tăng trưởng trung bình trong khoảng 1,5% đến 2%.

Trong tương lai gần, các cuộc khủng hoảng nợ của châu Âu là mối đe dọa lớn nhất đối với nền kinh tế Mỹ. Triển vọng dài hạn bị che mờ bởi sự không chắc chắn rằng làm thế nào để Mỹ phát triển và vấn đề nợ công sẽ được xử lý rốt ráo.

Châu Âu đang đối đầu với sự sụt giảm thứ hai

Tất cả các chỉ dẫn đều khẳng định rằng châu Âu sẽ rơi vào một cuộc suy thoái vào năm 2012 - có thể là suy thoái nhẹ nếu cuộc khủng hoảng nợ công được giải quyết hoặc sẽ thành nặng nếu khủng hoảng nợ công không được xử lý. Chính phủ sẽ chú trọng đến việc giảm nợ trong khi tín dụng ngân hàng đang bị siết chặt và lòng tin của dân chúng đang bị sụt giảm.

Với vài ngoại lệ, các nền kinh tế châu Âu sẽ tăng trưởng âm trong vòng năm 2012, ước tính tỷ lệ tốt nhất sẽ vào khoảng 0,7%. Có thể, mặc dù không, là một cuộc suy thoái tồi tệ hơn được mặc định kích hoạt lộn xộn liên quan đến vấn đề chủ quyền và sự tồn tại của đồng tiền chung châu Âu.

Châu Á sẽ tiếp tục vượt qua phần còn lại của thế giới

Trong khi châu Á sẽ không được miễn dịch với cuộc suy thoái châu Âu, thì sự tăng trưởng trong khu vực này sẽ tăng trưởng mạnh nhất thế giới (khoảng 5,5%), vì nhiều lý do khác nhau. Sự phục hồi sau động đất ở Nhật Bản cũng sẽ giúp hỗ trợ cho việc xuất khẩu hàng hoá trong khu vực và bù đắp một số điểm yếu trong doanh số bán hàng sang châu Âu.

Tăng trưởng của Trung Quốc có lẽ sẽ giữ ở mức 8% và nó sẽ tiếp tục thúc đẩy triển vọng tăng trưởng ở châu Á - bằng chứng là thị trường nhà đất tại Trung Quốc hầu như không nhiều biến động ảm đạm. Cuối cùng nhưng quan trọng không kém, việc giảm lạm phát sẽ khiến cho tất cả các chính phủ châu Á sẽ mất nhiều thời gian hơn để kích thích, nếu cần thiết.

Tăng trưởng tại các thị trường mới nổi sẽ phập phồng

Thế giới mới nổi sẽ chịu sự ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng và suy thoái ở châu Âu, nhưng dưới các mức độ khác nhau. Ảnh hưởng nặng nhất sẽ đập vào các quốc gia Đông Âu bởi vì Tây Âu là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất và cũng bởi vì khu vực này sẽ chịu sự tác động bởi các chi nhánh ngân hàng của Tây Âu - đang có khuynh hướng thắt chặt tín dụng. Châu Mỹ La tinh và châu Phi là hai nơi dễ bị tổn thương nhất, kế đến là Mỹ và Trung Quốc. Nếu ngăn chặn được một thảm họa trong cả 2 nền kinh tế hoặc một sự sụt giảm giá cả hàng hoá khác thì sự tăng trưởng tại các khu vực này có thể diễn tiến ở chiều hướng tốt nhất.

Giá cả hàng hoá sẽ (chủ yếu) di chuyển sang một bên

Vào năm 2012, giá cả hàng hoá có thể bị kéo xuống do nhu cầu toàn cầu đang bị yếu hơn - và làm sụt thấp sản xuất đồng thời tiếp tục đà tăng trưởng mạnh mẽ tại các nền kinh tế chủ chốt như Trung Quốc và Ấn Độ. Nhu cầu một bên gây rủi ro lớn nhất là khả năng "hạ cánh cứng" của Trung Quốc. Những rủi ro phía cung cấp hàng hoá sẽ được cụ thể hơn. Các thị trường dầu mỏ đang bị ảnh hưởng bởi một cuộc xung đột leo thang về chương trình vũ khí hạt nhân của Iran. Điều đó nói lên rằng, kịch bản rất có thể là giá dầu thô và các hàng hoá khác sẽ dao động xung quanh các mức hiện nay.

Lạm phát sẽ giảm bớt hầu như ở khắp mọi nơi

Trong thế giới mới nổi, những từ chối gần đây về giá lương thực đang tạo ra những tác động lớn nhất. Nếu không có sự tăng phi mã về giá dầu hoặc giá lương thực - được kích hoạt bởi các sự kiện địa chính trị hoặc do thời tiết tồi tệ - thì bức tranh về lạm phát trong năm 2012 sẽ là khá lành tính.

Chính sách tiền tệ sẽ được nắm giữ hoặc giảm hơn nữa

Giảm lạm phát và tăng lo lắng về sự phát triển đã làm thay đổi những ưu tiên của các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới. Những hành động của ngân hàng trung ương có thể được phân loại rộng rãi theo 3 phương diện: 1) Những ngân hàng với chính sách lãi suất gần như bằng 0 (như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, Ngân hàng Anh và Ngân hàng Nhật Bản) sẽ chững lại đó ít nhất là vài năm trở lên; 2) Một số ngân hàng trung ương từng tăng lãi suất thì nay đã dừng lại (như Ngân hàng dự trữ Ấn Độ); và 3) Một số ngân hàng từng duy trì chính sách thắt chặt thì nay đang áp dụng việc nới lỏng (như Ngân hàng Trung ương châu Âu và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc).

Chính sách tài khoá sẽ còn được thắt chặt hơn tại Mỹ và châu Âu

Mặc dù có những bế tắc giảm thâm hụt ngân sách trong Quốc hội Mỹ thế nhưng chính sách tài khoá ở Mỹ hiện đã được thắt chặt. Các khoản mua sắm của chính phủ liên bang sẽ ký kết hợp đồng trong vòng vài năm tới, đồng thời sẽ làm kéo theo tốc độ tăng trưởng. Chi tiêu nhà nước và địa phương cũng dự kiến sẽ giảm trong vòng ít nhất là 1 năm nữa.

Ở châu Âu, không chỉ toàn có các quốc gia mắc nợ (Hy Lạp, Ireland và Bồ Đào Nha) trong khoảng giữa của các chương trình "thắt lưng buộc bụng" hết sức khó khăn, mà còn có 3 trong số 4 quốc gia lớn nhất châu Âu (là Pháp, Italia và Tây Ban Nha) lại đang bị gây áp lực phải cắt giảm thật mạnh thâm hụt ngân sách và các mức nợ công.

Đồng đô-la Mỹ sẽ tiếp tục trượt giá

Một mình các nguyên tắc kinh tế cơ bản cũng đưa ra mức dự báo rằng đồng đô la Mỹ sẽ tiếp tục trượt nếu so sánh với các đồng tiền hiện thời, đặc biệt dễ nhận thấy nhất là tại các thị trường mới nổi. Không chỉ sự thâm hụt tài khoản vãng lai của Mỹ vẫn còn ở quy mô lớn, mà còn là cả sự tăng trưởng và lãi suất chênh lệch tỷ lệ ủng hộ dựa trên các thị trường tiền tệ mới nổi.

Tuy nhiên, đồng đô la sẽ tăng giá so với đồng Euro trong giai đoạn gần - cùng với sự kéo dài cuộc khủng hoảng ở châu Âu - đã tăng lên khoảng 1,25 USD vào mùa Xuân 2012. Nếu châu Âu bị khủng hoảng tài chính, đồng Euro có thể dễ dàng đi ngang giá so với đồng bạc xanh khiến cho đồng đô la tăng giá so với các đồng tiền hiện thời, như nó đã từng lội ngược dòng thành công vào năm 2008.

Phần lớn các rủi ro về mặt nhược điểm

Trong khi có nhiều rủi ro đang đối mặt với nền kinh tế toàn cầu thì đã có 2 cái nhìn đặc biệt đe dọa trong năm 2012. Đầu tiên là khả năng của một cuộc khủng hoảng tài chính ở châu Âu hoặc một sự lộn xộn được mặc định từ một hoặc nhiều quốc gia lớn ở châu Âu, đặc biệt là Italia hoặc Tây Ban Nha. Điều đó có thể đẩy nền kinh tế toàn cầu vào một cuộc suy thoái.

Nguy cơ lớn thứ hai là sự suy giảm mạnh trong tăng trưởng ở Trung Quốc (khoảng 5%) được kích hoạt bởi sự bùng nổ của bong bóng bất động sản. Một kịch bản tương tự như vậy sẽ có tác động dữ dội nhất đối với phần còn lại của châu Á và các thị trường hàng hoá xuất khẩu mới nổi