Thay đổi tội danh từ buôn lậu thành buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh

• Xét xử vụ VN Pharma: VKS đề nghị mức án từ 3 – 20 năm tù cho các bị cáo
• Xung quanh vụ án VN Pharma: Đồng chủ mưu... kêu oan
• Cựu chủ tịch VN Pharma: Không nhớ. Không biết, không rõ…
• Triệu tập gần 200 người trong phiên tòa xét xử sơ thẩm lần hai vụ VN Pharma

Sáng ngày 24-9-2019, TAND TP HCM mở phiên tòa xét xử sơ thẩm lần hai vụ mua bán thuốc chữa bệnh ung thư giả xảy ra tại Công ty CP VN Pharma. Các bị cáo Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc VN Pharma), Võ Mạnh Cường (cựu Giám đốc Công ty TNHH TM Hàng hải quốc tế H&C) cùng 10 đồng phạm khác và 181 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan được tòa triệu tập. 

Riêng ông Trương Quốc Cường - Thứ trưởng Bộ Y tế (thời điểm xảy ra vụ việc là Cục trưởng Cục Quản lý dược) đã vắng mặt. 

Một số người có đơn xin vắng mặt, nhưng đã thành khẩn khai báo tại cơ quan điều tra nên không ảnh hưởng đến quá trình xét xử. Đặc biệt tại phiên xử lần này, tội danh của các bị cáo đã được thay đổi từ buôn lậu và làm giả tài liệu, con dấu thành buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.

Làm giả hồ sơ nhập gần 9.300 hộp thuốc giả

Theo hồ sơ vụ án, đầu năm 2013, Võ Mạnh Cường đến VN Pharma chào bán thuốc H-Capita 500mg và được giới thiệu có công dụng điều trị ung thư vú, ung thư đại trực tràng có xuất xứ từ Công ty Helix Canada với giá 27USD/hộp (0,9USD/viên).

Tại buổi gặp này, Cường chỉ cung cấp hình ảnh nhà máy, các giấy tờ về chủng loại thuốc và văn bản thể hiện ông ta là người đại diện của công ty tại Việt Nam, còn giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita, giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc do Bộ Y tế Canada cấp, tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc, hàng mẫu thì Cường cho rằng đó là thông tin bảo mật nên không thể cung cấp.

Mặc dù biết rõ việc viết tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc là do nhà sản xuất thực hiện, nhưng nhận thấy đây là món làm ăn mang lại nhiều lợi nhuận, Hùng thuê dược sỹ Phạm Văn Thông viết hồ sơ, sau đó Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường đã chỉ đạo cho cấp dưới của mình là Nguyễn Trí Nhật, Phan Cẩm Loan, Ngô Anh Quốc, Lê Thị Vũ Phương, Phan Xuân Thiện, Bùi Ngọc Duy, Phạm Anh Kiệt, Hoàng Trúc Vy, Phạm Quỳnh Trang giả tài liệu, con dấu, hợp đồng và các loại giấy tờ khác gửi Cục Quản lý dược - Bộ Y tế đề nghị được cấp phép nhập khẩu thuốc.

Từ bộ hồ sơ giả của VN Pharma, Cục Quản lý dược đã thành lập tổ thẩm định do ông Nguyễn Tất Đạt - Trưởng phòng quản lý kinh doanh dược làm tổ trưởng. Kết quả thẩm định đánh giá hồ sơ đạt yêu cầu và đề nghị Cục Quản lý dược cấp phép cho VN Pharma, đồng thời đề nghị ông Trương Quốc Cường ký công văn cho phép công ty này nhập khẩu 200.000 hộp thuốc H-Capita do Công ty Helix Canada sản xuất thông qua nhà cung cấp là Công ty Austin Hồng Kông.

Có được giấy phép trong tay, Võ Mạnh Cường đã ký hợp đồng bán 9.300 hộp thuốc H-Capita cho VN Pharma với giá 27USD/hộp và toàn bộ số thuốc này được đóng dấu giả mang tên nhà sản xuất là Công ty Helix Canada chuyển cho VNPharma. Do Helix Canada không tồn tại nên Hùng đã bàn với Cường làm hợp đồng mua bán thông qua Công ty Austin Hồng Kông, đồng thời yêu cầu nâng giá từ 27USD lên thành 75USD/hộp.

Như vậy, tổng trị giá lô thuốc ban đầu được xác định là 251.100 USD được Hùng cùng các bị can nâng khống thêm 320.850 USD thành 571.950 USD (tương đương với 12,1 tỷ đồng tiền Việt). Số tiền nâng khống thuốc được chuyển vào 2 tài khoản dịch vụ chuyển tiền của Công ty Auspicious Keen Limitid và Công ty Sigma Holding Corp có địa chỉ tại Hồng Kông, sau đó Hùng cùng nhóm nhận lại bằng tiền Việt tại TP. Hồ Chí Minh.

Có được nguồn thuốc, Nguyễn Minh Hùng tiếp tục chỉ đạo cho Ngô Anh Quốc - Chủ tịch HĐTV Công ty Dược Nam Anh (Công ty con của Hùng lập ra, liên danh với Công ty CP Dược phẩm Trung ương 1) tham gia dự thầu tại Trung tâm mua sắm hàng hóa, tài sản công của Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh và được phê duyệt trúng thầu cung cấp 471.275 viên thuốc H-Capita cho các bệnh viện tại TP. Hồ Chí Minh với giá 31.000đ/viên.

Tuy nhiên số thuôc này chưa kịp đưa vào các bệnh viện để điều trị cho người bệnh thì bị cơ quan chức năng phát hiện thuốc không có nguồn gốc xuất xứ nên đã đình lại và chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an để tiến hành điều tra làm rõ.

Theo kết luận của cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an, tại thời điểm thẩm định cấp phép nhập khẩu thuốc H-Capita, giấy phép do Bộ Y tế cấp cho Công ty Austin Hồng Kông đã hết hạn hoạt động về thuốc và nguyên liệu làm thuốc tại Việt Nam, nhưng các thành viên trong tổ thẩm định vẫn cố tình bỏ qua để đánh giá hồ sơ đạt yêu cầu. Ngoài ra Công ty Helix cũng không tồn tại ở Canada.

Cần làm rõ nhiều uẩn khúc trong vụ nhập lậu thuốc giả

Với những vi phạm nghiêm trọng, tháng 7-2017, TAND TP Hồ Chí Minh trong lần xét xử thứ nhất đã tuyên phạt Nguyễn Minh Hùng, Võ Mạnh Cường 12 năm tù về tội buôn lậu, làm giả tài liệu và con dấu. 7 bị cáo khác bị kết án về các tội làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức và con dấu giả.

Tại phiên phúc thẩm diễn ra vào tháng 10-2017, Hội đồng xét xử cho rằng bản án giành cho Hùng, Cường cùng các đồng phạm chưa xác đáng nên đã tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND TP Hồ Chí Minh giao hồ sơ cho cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an tiến hành điều tra lại. Trong quá trình điều tra lại, đã khởi tố thêm 3 bị can gồm Phạm Quỳnh Trang (nhân viên Công ty TNHH Hàng hải quốc tế H&C), Hoàng Trúc Vy (nhân viên) và Phan Xuân Thiện, nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty CP VN Pharma nâng tổng số bị cáo lên 12 người.

Ngoài ra cơ quan điều tra còn thay đổi tội danh đối với 12 bị can từ buôn lậu, làm giả tài liệu và con dấu thành buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Như vậy các bị can có thể phải chịu các mức án cao nhất với khung hình phạt từ chung thân đến tử hình.

Trong vụ án này, đã phát sinh vụ việc Ngô Anh Quốc (nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty VN Pharma nhờ Dương Kim Sơn lúc đó là luật sư bào chữa cho Hùng lo chạy án giúp. Sơn đã nhận lời với giá 500.000 USD rồi liên hệ với Lê Phú Toàn, một người được cho là có mối quan hệ thân thiết với rất nhiều cán bộ trong ngành kiểm sát.

Đến tháng 7-2015, do không thấy thông tin tích cực từ phía Toàn, Sơn, đồng thời nhận thấy hành vi của mình là trái pháp luật nên Ngô Anh Quốc đã làm đơn tố cáo Sơn lên cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an. Với hành vi này, vào cuối năm 2018, TAND TP Hà Nội đã tuyên phạt Ngô Anh Quốc 5 năm tù giam về tội đưa hối lộ, Sơn và Toàn lần lượt bị tuyên phạt 3 và 2 năm tù về tội môi giới hối lộ.

 Xét thấy trách nhiệm của Cục Quản lý dược đối với vụ buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh của Nguyễn Minh Hùng và các đồng phạm, ngày 18-9-2019, Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về việc thiếu tinh thần trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Cục Quản lý dược - Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị có liên quan trong việc thẩm định, xét duyệt, cấp phép và cho thông quan nhập khẩu đối với các loại thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Công ty Helix Canada và Health 2000 Canada.

Tại phiên xét xử sơ thầm lần thứ 2 này, trả lời các câu hỏi của chủ tọa, bị cáo Nguyễn Minh Hùng đã thừa nhận hành vi vi phạm pháp luật của mình. Nhận thấy thị trường trong nước đang có nhu cầu cao về thuốc chữa ung thư nên khi Võ Mạnh Cường đến giới thiệu thuốc H-Capita vào đầu năm 2013, mặc dù Cường không cung cấp đầy đủ tài liệu về tiêu chuẩn kiểm nghiệm thuốc, nhưng vì tin Cường là mối quen cũ và vì lợi nhuận nên đã thuê dược sỹ Phạm Văn Thông viết hồ sơ, làm giả các loại tài liệu, giấy tờ, hồ sơ và con dấu để nhập thuốc điều trị ung thư giả mang về bán. Cũng như lần trước, tại phiên tòa lần này, Hùng luôn tỏ ra mệt mỏi và cho rằng mình bị giảm trí nhớ nên không nhớ rõ một số chi tiết có liên quan đến quá trình mua bán thuốc giả.

Trả lời phần xét hỏi của chủ tọa phiên tòa sáng ngày 25-9-2019, bị cáo Phạm Văn Thông cho biết: Tháng 5-2013, Nguyễn Minh Hùng có liên hệ thuê ông viết tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm cho thuốc H-Cpita với giá 2.000USD.

Sau khi ông nhận lời, Hùng chỉ đạo cho nhân viên gửi cho ông toàn bộ các tài liệu về nhà máy sản xuất thuốc, địa chỉ công ty tại Canada, giấy phép bán hành tự do và giấy chứng nhận thực hành sản xuất thuốc. Dựa trên các tài liệu này, Thông đã viết tiêu chuẩn thuốc và hoàn thiện các loại hồ sơ liên quan để VN Pharma trình Cục Quản lý dược và sau đó được cấp phép nhập khẩu đối với lô thuốc H-Capita.

Trong thời gian qua, Thông cũng đã gửi nhiều đơn thư kêu oan lên cơ quan tố tụng. Trong đơn, Thông viết ông là người phụ trách mảng quản lý chất lượng thuốc và biên soạn hồ sơ đăng ký thuốc của nhiều công ty dược, trong đó có phần việc soạn hồ sơ thuốc nhập khẩu.

Việc soạn này dựa trên dược điển Mỹ và các kiến thức về dược chứ mình không cồ tình tiếp tay cho VN Pharma buôn bán thuốc ung thư giả. Khi đang trả lời thẩm vấn thì bị cáo Thông có biểu hiện khó thở, mệt mỏi nên chủ tọa đã cho ông Thông được ra ngoài để bộ phận y tế chăn sóc sức khỏe.

Dự kiến phiên tòa kéo dài đến hết ngày 30-9-2019.