Tổng thống Donald Trump gửi gắm gì qua Thông điệp Liên bang 2020?
Phản ứng lại điều này, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã lạnh lùng xé đôi bản Thông điệp Liên bang trước sự chứng kiến của tất cả thành viên nghị viện, các thẩm phán tòa án tối cao, các khách mời và hàng triệu người Mỹ đang theo dõi buổi truyền hình trực tiếp. Giải thích cho hành động đầy giận dữ này của mình, nữ Chủ tịch Hạ nghị viện đã khẳng định: "Tất cả ở đây là dối trá, không có một trang nào chứa đựng sự thật".
Thông điệp Liên bang hay diễn văn tranh cử?
Trong bản Thông điệp Liên bang 2020, ông Trump không hề nhắc một từ nào về sự kiện Quốc hội Mỹ đang mở những phiên tòa để luận tội mình. Dành hơn 20 phút để nói về các thành tựu kinh tế, ông Trump đã tung ra những khẳng định rất hùng hồn: "Nền kinh tế của chúng ta chưa bao giờ tuyệt diệu như bây giờ, tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong vòng 50 năm trở lại đây, lương thì không ngừng tăng lên".
| Ông Donald Trump từ chối bắt tay bà Nancy Pelosi trước khi bắt đầu đọc Thông điệp Liên bang. |
Với một thái độ lạc quan và đầy hào hứng, ông Trump nói tiếp: "Chỉ trong thời gian ba năm, chúng ta đã xóa bỏ hoàn toàn cái ý nghĩ tiêu cực về một thời kỳ suy tàn của nước Mỹ và vứt lại đằng sau những ám ảnh về một số phận bi đát của đất nước chúng ta. Chúng ta đã tiến lên theo một nhịp độ mà chỉ mới đây thôi rất khó để hình dung ra nó và chúng ta sẽ không bao giờ lùi lại phía sau".
Trong Thông điệp Liên bang lần này, thực sự không có một sáng kiến mới quan trọng nào được đưa ra, ông Trump chỉ kêu gọi Quốc hội Mỹ tiếp tục quá trình thông qua những dự luật ủng hộ việc lựa chọn của các trường học, giảm giá thuốc kê theo đơn, tài trợ cho những nghiên cứu về trẻ sơ sinh, cấm nạo phá thai muộn, cải thiện tình trạng xuống cấp của đường xá và cầu cống.
Giống như các Thông điệp Liên bang trước, Tổng thống Trump dành một phần lớn trong bài diễn văn để nói về tình trạng nhập cư, ông kêu gọi Quốc hội cấm việc "Trợ cấp miễn phí để chăm sóc cho những người nước ngoài sống bất hợp pháp", ông cũng yêu cầu Quốc hội đưa ra những đạo luật để bảo vệ những nạn nhân của những tội ác gây ra bởi những người nhập cư trái phép.
Hướng về phía Jody Jones, em trai của Rocky Jones, một công dân Californie bị một kẻ nhập cư trái phép sát hại bằng súng, ông Trump nói: "Trái tim của chúng tôi đã rỉ máu vì nỗi đau và sự mất mát của gia đình bạn, chúng tôi sẽ không ngừng nghỉ chừng nào gia đình bạn chưa đòi lại được công lý".
Nhân dịp này ông Trump cũng nhắc đến việc sẽ xây một bức tường "rất dài, rất chắc chắn" chạy dài theo biên giới Đông Nam nước Mỹ. Không trực tiếp nhắc đến tên các đối thủ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm nay, ông Trump vẫn tận dụng bản Thông điệp Liên bang này để tấn công họ, mũi nhọn chủ yếu nhắm vào đề án chăm sóc sức khỏe trong chương trình tranh cử của Bernie Sanders, thượng nghị sĩ bang Vermont, ông Trump nói "Phái tả muốn tước đoạt sự chăm sóc sức khỏe của các bạn, tước đoạt các bác sĩ của bạn, hủy bỏ hoàn toàn các bảo hiểm y tế của bạn".
| Bà Nancy Pelosy đã xé bản thông điệp trước sự chứng kiến của hàng chục triệu người đang xem truyền hình trực tiếp. |
Dường như ông Trump không hề ngại ngần trong việc khoét sâu thêm hố ngăn cách giữa những người Mỹ với nhau. Theo truyền thống trong buổi đọc Thông điệp liên bang, Tổng thống Mỹ và đệ nhất phu nhân sẽ mời một số khách mời là những nhân vật có những đóng góp nổi trội cho đất nước.
Trong số khách mời năm nay có tên Rush Limbaugh, một nhân vật cánh hữu khét tiếng, hàng chục năm qua đã vận hành một đài phát thanh nghiệp dư để công kích những người cánh tả.
Ông ta đang chờ đợi một cuộc giải phẫu để chữa căn bệnh ung thư phổi giai đoạn cuối. Trong bản thông điệp ông Trump đã nhắc đến Rush Limbaugh là "một chiến binh tranh đấu không biết mệt mỏi và được hàng triệu người Mỹ yêu quý". Trong một cử chỉ nằm ngoài thông lệ, ông Trump đã dừng bài diễn văn để đệ nhất phu nhân Melanie Trump làm động tác trao cho Rush Limbaugh Huân chương tự do của Tổng thống Mỹ.
Liên quan đến lĩnh vực thương mại, Tổng thống Trump đã tuyên bố đã thành công trong việc xem xét lại Thỏa thuận tự do thương mại Bắc Mỹ, ông nói: "Đã có rất nhiều chính trị gia đến rồi đi, họ đều cam kết sửa đổi hay thay thế thỏa thuận này, nhưng rồi mọi thứ vẫn giữ nguyên như cũ. Khác với tất cả những người tiền nhiệm tôi đã giữ đúng lời hứa của mình".
Trong lĩnh vực an ninh quốc gia, ông Trump đã ca ngợi sự thành công của hai vụ ám sát do ông đã trực tiếp ra lệnh trong những tháng cuối năm. Đó là vụ tấn công bằng máy bay không người lái để hạ sát Abu Bakr al-Baghdadi, kẻ đứng đầu Nhà nước Hồi giáo IS, "kẻ sát nhân với bàn tay đầy máu người Mỹ".
Ông Trump đã nhắc đến Kayla Mueller, cô gái người Mỹ đã tình nguyện đến Syria để hoạt động nhân đạo và bị IS bắt cóc vào năm 2013. "Cô đã bị tra tấn, bị bắt làm nô lệ tình dục trong một thời gian dài rồi bị sát hại và kẻ ra mệnh lệnh chính là Baghdadi".
Cha mẹ của Kayla Mueller cũng nằm trong thành phần khách mời đến dự buổi đọc Thông điệp Liên bang năm nay. Với một vẻ phấn kích không giấu diếm, Tổng thống Trump cũng nhắc đến vụ tấn công bằng tên lửa hạ sát Thiếu tướng Qassim Suleimani, Tư lệnh lực lượng Quds thuộc Vệ binh Cộng hòa Iran…
Phản ứng từ đảng Dân chủ
Đây không phải là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ đọc Thông điệp Liên bang trong thời gian đang bị luận tội. Ông Bill Clinton cũng đã đọc thông điệp Liên bang năm 1999 ba tuần trước khi được tha bổng sau quá trình luận tội.
Thời kỳ đó ông đang bị điều tra về tội nói dối và cản trở pháp luật liên quan đến vụ bê bối tình ái với Monica Lewinsky. Khác với Clinton, ông Trump không chỉ đối mặt với vụ luận tội mà còn phải tính toán cho cuộc bầu cử tổng thống sẽ diễn ra sau 7 tháng nữa, vì thế không có gì phải ngạc nhiên khi chủ đề xuyên suốt của bản thông điệp là " Nước Mỹ đã vĩ đại trở lại".
| Các nữ nghị sĩ đảng Dân chủ mặc bộ đồ màu trắng, giơ 3 ngón tay biểu lộ sự ủng hộ dự luật HR3 về chăm sóc sức khỏe mà ông Trump phản đối. |
Trong con mắt các nghị sĩ đảng Dân chủ, Tổng thống Trump đã đưa ra một bảng thông điệp "mang đậm chất khoa trương, kỳ thị và dối trá". Hạ nghị sĩ Chris Murphy bang Connecticut cho rằng bài diễn văn của ông Trump giống như một bài diễn văn tranh cử hơn là một bản Thông điệp Liên bang. Nhiều nữ nghị sĩ đảng Dân chủ như ILhan Omar hay Rashida Tlaib đã đứng dậy bỏ đi trong khi bài diễn thuyết vẫn còn đang tiếp tục.
Một số nữ nghị sĩ đảng Dân chủ, để tỏ thái độ phản đối ông Trump đã có nhiều những phát biểu kỳ thị giới tính và chủng tộc nên đã đến dự cuộc họp trong những bộ quần áo mầu trắng, một cử chỉ tượng trưng cho phong trào đòi bình quyền cho nữ giới. Một nhóm khác các nhà lập pháp đảng Dân chủ thì quyết định tẩy chay không đến dự buổi đọc Thông điệp Liên bang của Trump.
Hạ nghị sĩ của New York, Alexandria Ocasio-Cortez, đã tuyên bố rằng cô không muốn " hợp pháp hóa" các hành động của ông Trump. "Tôi đã quyết định không tới dự buổi lễ cấp nhà nước này để hợp thức hóa các ứng xử bất hợp pháp của ông Trump và chứng kiến sự lật đổ Hiến pháp" Cortez viết trên Twitter. Hạ nghị sĩ bang Massachusetts, Ayanna Pressley thì nói: "Tôi không thể giữ được đầu óc bình thản để kiên nhẫn ngồi nghe bài diễn văn đó".
Nhưng sự chống đối của bà Nancy Pelosi, Chủ tịch Hạ viện, thành viên đảng Dân chủ là quyết liệt nhất, làm lu mờ tất cả tất cả những người khác. Khi ông Trump tiến đến bục phát biểu, ông đã xoay người hướng về phía Phó Tổng thống Mike Pence và bà Nancy Pelosi để trao hai bản sao của Thông điệp Liên bang mà ông sẽ đọc ngay sau đó.
Khi Pelosi chìa tay ra bắt thì Trump đã quay người đi không hưởng ứng cái bắt tay đó. Đứng ngay sau lưng Trump trong suốt buổi lễ theo như nghi thức đã quy ước, bà Nancy Pelosi liên tục chau mày và lắc đầu tỏ thái độ phản đối.
Ngay sau khi bài diễn văn kết thúc, khi những tràng vỗ tay của các thành viên đảng Công hòa còn chưa dứt, Pelosi lạnh lùng lôi bài phát biểu của ông Trump ra xé làm đôi và giơ cao lên để các camera truyền hình có thể ghi lại hình ảnh đó, một cử chỉ tỏ rõ thái độ kinh miệt đối với Trump.
Ít phút sau đó, trước đề nghị của một nhà báo xin một lời giải thích cho nguyên nhân của hành động này, bà Pelosi trả lời ngắn gọn: "Tôi không thể tìm thấy một trang nào có chứa đựng sự thật, tất cả là dối trá".
Bà nói thêm: "Sang tuần tới, khi Tổng thống đệ trình kế hoạch ngân sách của ông ta, người dân Mỹ sẽ nhận ra một thực tế cay đắng chứa đựng trong cái kế hoạch này, một bản ngân sách quốc gia phải là một tuyên cáo về các giá trị quốc gia. Và thật bất hạnh, Tổng thống đã cho thấy ông không quan tâm đến một sức khỏe tốt của người dân Mỹ".