Trào lưu tự làm mỹ phẩm: Tự mình làm ra chưa chắc đã tốt

• Mỹ phẩm nhập lậu gắn mác hàng “xách tay” bán tràn lan

Thay vì sử dụng hàng có nhãn mác, tên tuổi, nhiều bạn đã tự học hỏi để sản xuất cho riêng mình. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đã cảnh báo: Những gì mình làm ra chưa chắc là tốt nhất, đảm bảo vệ sinh nhất.

Nở rộ trào lưu

Nắm bắt được nhu cầu, tâm lý của người dân, ở Hà Nội hiện nay có rất nhiều lớp dạy làm mỹ phẩm như nước hoa, son môi, kem dưỡng da, kem chống nẻ… như ở phố Bạch Mai, phố Trần Quý Kiên. Dịch vụ này chủ yếu do các trung tâm làm đẹp, trung tâm thẩm mỹ mở ra.

Qua tìm hiểu của chúng tôi, trào lưu này không chỉ thu hút rất nhiều bạn trẻ là nữ mà còn rất nhiều bạn trai tham gia. Bên cạnh mục đích thỏa mãn niềm đam mê, tự làm ra sản phẩm phục vụ mình còn có những người muốn đi học cho mình một nghề.

Tại một lớp học tự làm son môi trên đường Bạch Mai, các bạn học viên được hướng dẫn làm sản phẩm từ sáp thiên nhiên và dầu thực vật. Sáp này có tác dụng tạo độ rắn cho son và dầu thực vật có tác dụng dưỡng da. Theo như những giáo viên tại đây, sản phẩm được làm thủ công và các chất tự nhiên nên có độ an toàn cao, có độ mướt và quan trọng không chứa chì.

Tại đây, học viên thỏa sức sáng tạo về màu sắc và mùi hương mà mình ưa thích. Không những vậy, người ta còn có thể tự điều chỉnh tỷ lệ sáp và dầu theo ý thích để tạo độ bóng và mướt cho cây son "handmade" của mình. Sức hấp dẫn của những lớp học thế này còn ở chỗ, người học được tự thiết kế nhãn hiệu son môi do chính mình, được vẽ, viết vào nhãn đó rồi dán lên cây son.

Bạn Bùi Thanh Hòa (nhân viên một ngân hàng khu vực Linh Đàm) hào hứng: "Thực sự đây là một lớp rất hay, khi mà mình dần mất lòng tin với những sản phẩm đang bày bán trên thị trường. Tôi đã theo lớp này được một thời gian, hiện nay tôi có thể tự làm được son môi, sáp chống nẻ và nước hoa khô. Đây là một trào lưu rất mới mẻ, tự mình làm ra để phục vụ mình, rồi có thể làm để tặng bạn bè người thân".

Cùng chung sự hào hứng, bạn Trần Quang Hưng (sinh viên trường Đại học Văn hóa) cho biết: "Là con trai nhưng em vẫn quyết định theo học lớp này. Thực sự đó là một trải nghiệm thú vị, em muốn mình biết làm những đồ mỹ phẩm để làm tặng mẹ, sau này làm tặng người yêu nữa".

Bên cạnh việc tìm một cơ sở để học làm mỹ phẩm, nhiều người lựa chọn bằng cách tự học trên mạng internet. Trên rất nhiều trang web, các bài hướng dẫn cách thức pha chế mỹ phẩm ngày một dài hơn, chi tiết hơn. Ở đó có cả những thông tin cụ thể về địa chỉ tìm mua thành phần nguyên liệu, cách vệ sinh dụng cụ đựng, cách bảo quản thành phẩm. Những trang web điển hình như ibiet.net dạy làm mỹ phẩm và nguyenlieumypham bán nguyên vật liệu…

Theo hướng dẫn của những trang web, mọi người có thể tìm kiếm nhiều công thức tự tạo mỹ phẩm từ chăm sóc cho tới làm đẹp da như: Kem dưỡng ẩm, muối tắm, tẩy da chết, phấn má hồng, son dưỡng ẩm, nước tẩy trang…

Chị Ngô Thị Hằng (Trung Văn, Từ Liêm) tiết lộ: "Học cách họ dạy trên mạng cũng rất hay, chỉ cần dừa khô nạo sẵn có giá chợ khoảng 80.000 đồng đã có thể nấu ra được hơn 300ml dầu dừa nguyên chất có giá trị gấp 3 lần". Chị Hằng rất ưa thích dầu dừa bởi dùng để ủ tóc rất tốt, có mùi thơm, không nhạt và bị hăng như dầu của nhiều cửa hàng bày bán.

Chỉ cần vài cái nhấp chuột là bất kỳ ai cũng có thể tìm được vô số công thức từ nước hoa, kem dưỡng môi, kem dưỡng da mặt, dưỡng da toàn thân, kem chống nắng… Công thức tự làm sữa dưỡng trắng da chống nắng tại một trang web có tên: tulammypham.net hướng dẫn cụ thể: Thành phần gồm nước lọc, sáp nhũ hóa, dầu cám gạo, dầu hạnh nhân, kẽm oxit, vitamin B3, chất bảo quản, hương liệu, phẩm màu nước.

Chỉ cần trộn sáp nhũ hóa với các loại dầu thực vật rồi đem đun nóng lên, trộn với một bát nước lọc cũng đã được đun nóng; đánh kem hỗn hợp này, rồi thêm kẽm oxit, vitamin B3, hương liệu… tất cả cho vào máy đánh kem trộn đều lên. Chỉ sau ít phút bạn đã có kem dưỡng da chống nắng mà theo lời quảng cáo là rất an toàn và hiệu quả.

Đặc biệt hơn, người đưa ra công thức này còn giải thích có vẻ rất khoa học về tác dụng của các thành phần: "Dầu cám gạo là chất chống nắng và làm trắng da; vitamin B3, nguyên liệu được sử dụng nhiều trong sản phẩm làm trắng, giúp ngăn cản các hắc tố melamin di chuyển từ lớp trong của da ra các lớp ngoài….".

Không chỉ đưa ra công thức mập mờ, không có tỷ lệ của các thành phần như trên, nhiều cách làm thậm chí còn mang tính thử nghiệm. Họ thường kèm theo lời dặn dò: "Nếu kem chưa đủ độ sánh cần thiết, bạn nên thử với nhiều tỷ lệ công thức và nhiệt độ khác nhau".

"Biết 1 chứ chưa biết 10"

Nhiều người hoàn thành khóa học tự làm mỹ phẩm tại nhà, dù có tự tay làm mỹ phẩm thì vẫn phải mua nguyên liệu từ bên ngoài. Khi ấy nguyên liệu đầu vào lại trở thành nỗi lo. Không những vậy, những sản phẩm "hanmade" đã thành phẩm sẽ không có cơ quan chức năng hay hãng nào đảm bảo chất lượng, cũng không biết thời hạn sử dụng là bao lâu. Vì thế người sử dụng mỹ phẩm tự làm phải tự chịu hậu quả nếu có.

Trên các trang thương mại điện tử như: én bạc, muaban, thậm chí một số facebook cá nhân cũng rao bán rất nhiều nguyên liệu để làm mỹ phẩm. Chị Hà Thu Huyền (Giảng Võ, Hà Nội) lo lắng: "Mặc dù biết cách làm mỹ phẩm nhưng mua nguyên liệu, hương liệu ở đâu để đảm bảo chất lượng lại là vấn đề. Nếu biết cách làm mà mua phải nguyên liệu không đảm bảo thì thà mình đi mua sẵn còn hơn, vì dù sao họ cũng có hãng hoặc cửa hàng bán đảm bảo cho mình. Tôi không phê phán những người có sở thích tự làm mỹ phẩm tại nhà, hoặc những người ưa chuộng sử dụng hàng "hanmade" nhưng quan điểm của tôi là cứ sử dụng sản phẩm của các hãng nổi tiếng".

Cảnh báo về vấn đề này, bác sĩ Trần Ninh, Khoa Da liễu, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: "Nếu đi mua mỹ phẩm thì khó biết được các hương liệu chính xác để làm nên sản phẩm. Nhiều trường hợp bị dị ứng da do dùng không đúng chỉ định, hoặc lỗ chân lông bị viêm do dùng không đúng cách. Tự tay làm son, hay nước hoa sẽ biết được thành phần nào tạo nên sản phẩm đó. Điều quan trọng là các bạn trẻ tự tìm những hương liệu, nguyên liệu có chất lượng để không làm ảnh hưởng đến sức khoẻ cũng như sắc đẹp của mình".

Tuy nhiên theo chia sẻ của nhiều chuyên gia, mỹ phẩm tự làm bằng cách kết hợp các dược liệu khác nhau như đã nêu trên có thể thích hợp loại da này mà chưa chắc đã thích hợp với loại da khác. Nếu làm theo công thức hướng dẫn trên mạng hoặc phổ biến từ bạn bè, các bạn trẻ cần xác định rõ tính chất làn da của mình để có sự sàng lọc phù hợp.

Ngoài ra, các loại dầu thực vật, dược thảo tuy có chứa nhiều chất có lợi cho sức khỏe nhưng nếu không biết cách pha chế, kết hợp vẫn có thể sinh sản độc tố, gây kích ứng da.

ThS - bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Mỹ (chuyên khoa Da liễu Bệnh viện Đại học Y dược và Bệnh viện FV TP.HCM) cho biết: "Tỉ lệ tương ứng của các chất pha chế, việc bảo quản các sản phẩm trong điều kiện môi trường, nhiệt độ, vật chứa đựng và thời hạn sử dụng cũng phải được tính toán, cân nhắc kỹ càng nếu muốn bảo đảm tính an toàn và hiệu quả cho sản phẩm".

 Không những vậy nhiều chuyên gia khẳng định, chị em tự chế mỹ phẩm mới chỉ biết 1 mà không biết 10. Việc nghiên cứu sản xuất ra một sản phẩm chăm sóc da không đơn giản chỉ là đem chất này trộn với chất kia. Đó là những quy trình nghiêm ngặt từ khâu kiểm định, đo lường nguyên liệu với tỷ lệ hết sức chi li, chính xác, cho đến quá trình tách chiết, pha chế, rồi trộn với chất dẫn các phụ gia được phép sử dụng trong ngành mỹ phẩm và quan trọng nữa là hàm lượng, tỷ lệ các chất này.

Nhiều người tự cho rằng các sản phẩm do chính tay mình làm ra mới đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, nhưng điều đó không thể chắc chắn. Các dụng cụ trong quá trình sản xuất chuyên nghiệp phải được tiệt trùng và thực hiện hoàn toàn bằng máy móc mới đảm bảo vệ sinh tuyệt đối. Vì vậy trong quá trình tự chế không thể tránh khỏi nguy cơ nhiễm khuẩn, có thể từ dụng cụ, từ tay người làm, do hắt hơi, từ nước bọt khi nói chuyện gây nhiều nguy hại khôn lường cho người sử dụng.