"Tử thần" ám ảnh đất Mỵ Thanh

"Án tử" bao trùm Mỵ Thanh

Nhiều người ví von chua chát rằng, nếu nông trường Thanh Hà trước đây nổi tiếng với việc chuyên canh cây cam bao nhiêu thì giờ đây người dân sống trên đất ấy cũng "có tiếng" vì ung thư bấy nhiêu. Theo như lời một cán bộ trên địa bàn, mầm mống bệnh tật ở Mỵ Thanh đã âm ỉ nhen nhóm hàng chục năm về trước và đến năm 2013 nó mới chính thức bộc phát mạnh. Bằng chứng là, chỉ trong khoảng thời gian hơn một năm, hàng chục con người ở Mỵ Thanh bỗng dưng… quỵ rạp, sống lay lắt trong bệnh tật.

Tìm đến thôn Mỵ Thanh nằm cách trụ sở Ủy ban nhân dân xã Mỵ Hòa (Kim Bôi, Hòa Bình) non một ki lô mét, người viết được biết rằng,Trước năm 1990, Mỵ Thanh nằm hoàn toàn trên vùng đất thuộc đội sản xuất số 5, nông trường Thanh Hà cũ. Sau khi nông trường này giải thể, hàng chục héc ta đất nông trường được chia lô, bán lại cho công nhân.

Hỏi về chuyện nhiều người dân bỗng dưng đổ bệnh lạ, ông Nguyễn Anh Tuấn cán bộ thôn  nhẩm đếm cái danh sách dài loằng ngoằng ghi trong cuốn sổ cá nhân rồi cho biết: "Cách đây ít năm có bà Nguyễn Thị Lái, 49 tuổi bị chết vì ung thư vòm họng. Riêng năm ngoái thôi, có hai người nối nhau chết cũng vì ung thư, chẳng hạn bà Võ Thị Hạnh bị ung thư gan, bà Nguyễn Thị Hà bị ung thư cổ tử cung. Mà cũng lạ vì họ đều chết khi mới tuổi hơn 40. Riêng những trường hợp hiện tại bị các bệnh về da, máu, nội tạng nhiều không đếm xuể".

Bệnh tật đeo đẳng khiến cuộc sống của người dân trên vùng đất này càng trở nên khốn khó. Hơn 320 nhân khẩu trong vùng phụ thuộc hoàn toàn vào nông nghiệp, tính thu nhập bình quân chưa được 14 triệu/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo lên tới 10%.

Nguyên nhân do ô nhiễm nguồn nước?

Gần như cùng một thời điểm, 16 người dân Mỵ Thanh phát hiện ung thư, hàng chục trường hợp khác cũng đua nhau đổ bệnh. Chỉ một đoạn xóm nhỏ với hơn 20 hộ mà ngoảnh đâu cũng thấy người bệnh tật, người dân hoảng hốt đoán nguyên nhân "ám" họ là từ kho thuốc trừ sâu cũ của nông trường Thanh Hà.

Theo tìm hiểu, kho chứa hóa chất bảo vệ thực vật này được xây dựng vào khoảng năm 1965. Thời điểm đó, diện tích khu vực xây dựng kho được mở rộng tới gần 3000m2. Đến nay kho thuốc co hẹp, chỉ rộng khoảng 300m2 và hoàn toàn không còn công năng sử dụng. Vén lớp cỏ che phủ kho thuốc, anh Phạm Thế Hiển (44 tuổi) cho biết: Nơi đây chứa nhiều loại hóa chất độc hại bảng A như vofatoc, DT 666 dạng bột, dạng sữa, B 58… trước đây khi chưa dọn dẹp thì số thuốc tồn lưu trên được xếp la liệt trong các bao tải. Thời gian lưu trữ kéo dài, khâu bảo quản yếu kém nên mưa nắng làm mọt rỉ toàn bộ các loại thuốc trên. Đến khi dân trong vùng "trưng dụng", dọn dẹp nhà kho để làm nơi chứa xe tang thì số thuốc độc cũng kịp theo mưa, nắng ngấm sâu xuống lòng đất.

Bà Hồ Thị Ngạn, Hội Trưởng Hội Phụ nữ Mỵ Thanh khẳng định toàn bộ chị em phụ nữ khu vực quanh kho thuốc đều nhiễm các bệnh phụ khoa, nhiều trường hợp biến chứng nặng thành ung thư cổ tử cung. Anh Phạm Thế Hiển than thở: "Tôi chắc chắn các loại thuốc trừ sâu ấy đã ngấm vào mạch nước ngầm. Từ khi vợ tôi là Nguyễn Thị Vân phải đi mổ ung thư cổ tử cung thì cả nhà không dám sử dụng nước giếng khoan để sinh hoạt nữa. Nếu muốn có nước ăn hằng ngày phải đi vào xin doanh trại bộ đội cách xa cả cây số. Nước bị ô nhiễm đã đành, không khí quanh kho thuốc mỗi khi trời chuyển nồm nắng là mùi thuốc trừ sâu tỏa ra vô cùng nặng nề, khó chịu".

Chứng thực điều này, ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết: khoảng đầu năm 2013, một đoàn cán bộ có lấy mẫu nước giếng khoan trên địa bàn để đem đi phân tích mức độ ảnh hưởng. Kết quả có tới 99% giếng trong vùng không đạt tiêu chuẩn, trong đó 25 hộ dân quanh kho thuốc chịu ảnh hưởng nặng nhất. Không ít trường hợp như gia đình ông Phạm Hồng Phát múc nước từ giếng lên mà mùi thuốc trừ sâu vẫn còn nồng nặc.

"Dịch" ung thư chưa có dấu hiệu dừng lại

Ở Mỵ Thanh có không ít gia đình 2, 3 thế hệ mắc ung thư, điển hình là trường hợp bà Hoàng Thị Non (74 tuổi). Bà Non có người con gái là Nguyễn Thị Hà, bị ung thư cổ tử cung, mất năm 2013 khi tuổi mới qua ngưỡng 40.

Con gái mất chưa lâu, bản thân bà Non cũng bộc phát liên tiếp nhiều chứng bệnh như dạ dày, cao huyết áp… Da bà Non sạm đen, tóc rụng từng mảng, bác sỹ nói bà bị bệnh hạ tiểu cầu, thời gian sống chỉ được thêm vài ba năm. Đấy là lời bác sỹ, chứ tự thân bà Non biết căn bệnh ung thư máu ấy đã mắc phải thì may lắm cũng chỉ sống được dăm ba tháng. Cuộc sống gia đình bà Hoàng Thị Non càng trở nên u ám hơn khi đứa cháu trai Nguyễn Quang Huy (sinh năm 2006) tóc  cũng rụng từng mảng lớn, màu da thì tím ngắt, xám xịt.

Ung thư phát triển nhanh ở Mỵ Thanh đến mức người dân gọi nó là đợt "dịch". Vì là đợt "dịch" nên trẻ nhỏ và phụ nữ sức đề kháng yếu là dễ bị ung thư hơn cả. "Nếu nhà nước tổ chức một cuộc khám sức khỏe tổng thể toàn dân Mỵ Thanh thì tôi chắc chắn con số người dân chúng tôi bị ung thư còn cao hơn nữa"- bà Hồ Thị Ngạn, Hội Trưởng Hội Phụ nữ Mỵ Thanh khẳng định.

Có một điểm chung ở Mỵ Thanh là người dân đều không sử dụng các giếng nước ngầm để phục vụ sinh hoạt. Họ cho rằng thuốc trừ sâu đã ngấm vào mạch nước, bởi thế gần như nhà nào cũng tự xây một bể chứa để hứng nước trời. Bà Võ Thị Mai (56 tuổi) cho biết: "Sau khi phát hiện tôi bị ung thư vú, gia đình đã dừng ngay việc dùng nước giếng để ăn uống. Để đảm bảo sức khỏe, nhà tôi phải đi vay ngân hàng hơn 30 triệu đồng rồi xây bể chứa nước mưa. Nước giếng ngầm giờ chỉ còn dùng để tưới vườn".

Bà Nguyễn Thị Nga, Trưởng trạm Y tế xã Mỵ Hòa khẳng định, hiện tượng người dân mắc ung thư ở Mỵ Thanh đang có chiều hướng tăng đột biến. Trung bình lượt khám tại trạm y tế 6 tháng đầu năm là 1.737 người, trong số đó chủ yếu là phụ nữ đến khám và điều trị các bệnh phụ khoa. Riêng ở Mỵ Thanh, số lượt người mắc ung thư đang có dấu hiệu trẻ hóa. Độ tuổi mắc là từ 45 đến 70 tuổi. Lần giở cuốn sổ thống kê lượt người bệnh và tử vong của trạm, cán bộ y tế Phạm Thị Thủy cho biết: "Phú Mỵ và Mỵ Thanh nằm giáp ranh nên khu vực địa bàn này có số lượng người mất vì ung thư tăng cao nhất toàn xã. Riêng từ tháng 6/2013 có 5 người mất vì ung thư, đến tháng 3/2014 cũng có 5 trường hợp".