Xây dựng trái phép ở TP HCM "nóng" trở lại

• Những công trình với diện tích “khủng” xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp
• TP Hồ Chí Minh: Kỷ luật nhiều cán bộ để xảy ra xây dựng trái phép

Dù trước giờ thành phố đã nhiều lần đưa ra các phương cách xử lý mạnh mẽ, quyết liệt, nhưng dường như vẫn cần những "liều thuốc" nặng hơn…

Nhiều trường hợp xử lý không dứt điểm, gây bức xúc

Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh vừa ký văn bản chỉ đạo Công an TP Hồ Chí Minh, Sở Xây dựng và Thanh tra sở này, Huyện ủy và UBND huyện Bình Chánh, Công an huyện Bình Chánh khẩn trương phối hợp thực hiện, xử lý nghiêm túc, kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan đến tình trạng xây dựng không phép trên đất nông nghiệp tại huyện Bình Chánh.

Trong đó, văn bản nhấn mạnh: "Nếu đủ điều kiện, kiên quyết sẽ xử lý hình sự theo quy định của pháp luật". Văn bản cũng yêu cầu các cơ quan trên phải báo cáo về UBND thành phố và Thường trực Thành ủy trước ngày 5-5-2019.

Văn bản này được UBND TP Hồ Chí Minh đưa ra bắt nguồn từ việc thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân về thực trạng xây dựng trái phép tại huyện Bình Chánh. Bởi trước đó, từ đầu tháng 3-2019, báo chí đã liên tục phản ánh về tình trạng xây dựng không phép trên đất nông nghiệp và nghi "chung chi, bảo kê", cho hoạt động này tại huyện Bình Chánh.

Thực tế trong năm 2018, huyện Bình Chánh đã nhiều lần họp hội đồng kỷ luật và đưa ra hình thức kỷ luật hàng chục người liên quan đến xây dựng không phép trên đất nông nghiệp. Có thể kể như xã Vĩnh Lộc A, Chủ tịch xã bị cảnh cáo, chuyển công tác xuống làm chuyên viên; Phó Chủ tịch xã cũng bị cảnh cáo, sau đó đã viết đơn nghỉ việc. Còn xã Vĩnh Lộc B thì thay luôn cả Bí thư và Chủ tịch…

Liên quan trực tiếp đến vấn đề này, phóng viên CSTC mới đây cũng đã có bài phản ánh thực tế về tình trạng xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp tại một số ấp ở hai xã Vĩnh Lộc A và Vĩnh Lộc B. 

Và thực tế tại buổi làm việc của Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh với UBND huyện Bình Chánh và hai xã Vĩnh Lộc A và B ngày 6-3-2019 vừa qua, Thanh tra Sở Xây dựng đã nêu thực trạng là cả hai xã này đều có tình trạng xây dựng không phép. 

Đặc biệt là tại xã Vĩnh Lộc A, chỉ riêng hai ấp 4 và 5A đã có 23 công trình xây dựng không phép; riêng tại hai tổ 11, 12, ấp 5A có tới 19 trường hợp. Trong đó có 15 căn đã và sắp xây xong, còn lại là các nền đất đã được hoàn thiện phần móng…

Ngoài huyện Bình Chánh thì quận Thủ Đức cũng được nêu tên như một điểm nóng về xây dựng trái phép. Mới đây, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Thành ủy TP Hồ Chí Minh đã ra Thông báo xử lý kỷ luật hàng loạt lãnh đạo, cán bộ của UBND quận Thủ Đức và các phường về việc để xảy ra nhiều sai phạm về trật tự xây dựng; nhất là xử lý thiếu quyết liệt 5 công trình xây dựng sai phép có diện tích lớn; một số địa bàn phường buông lỏng xử lý vi phạm xây dựng không phép, sai phép, dẫn đến tình trạng trật tự xây dựng diễn biến phức tạp, có trường hợp vi phạm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến quy hoạch chung của quận. 

Trong đó, UBKT Thành ủy đã quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức Cảnh cáo đối với ông Trần Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND quận Thủ Đức; ông Nguyễn Nam Hải, Trưởng phòng Quản lý đô thị quận Thủ Đức...

Trước khi đưa ra các hình thức kỷ luật này, UBKT Thành ủy đã xuống một phường của quận Thủ Đức kiểm tra thực tế và phát hiện có 21 căn nhà xây trái phép liền kề nhau, xây cùng lúc, nhưng Chủ tịch phường cho rằng không biết gì về chuyện này; trong khi người dân xung quanh ai cũng biết… 

Được báo cáo câu chuyện này, Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân bức xúc: "Anh quản lý phường mà có người xây dựng trước mặt mình 21 căn nhà, nhưng hỏi lại không biết xây lúc nào. Hai tuần sau, UBKT Thành ủy xuống, vẫn thấy xây trái phép tiếp như không có chuyện gì cả. Đây là việc không thể chấp nhận được".

Theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, trong năm 2018, quận Thủ Đức là nơi gia tăng các trường hợp xây dựng sai phép với 112 trường hợp; trong đó, phải kể đến phường Hiệp Bình Chánh là địa bàn "nóng" về vi phạm trật tự xây dựng với nhiều căn nhà xây dựng không phép mọc lên, tồn tại trong nhiều năm nay. Chỉ khi người dân tố giác, phản ánh thì lực lượng chức năng mới kiểm tra, xử lý, nhưng có nhiều trường hợp xử lý không dứt điểm, thiếu quyết liệt, gây bức xúc trong nhân dân.

Điển hình là công trình xây dựng không phép của vợ chồng ông Lê Ngọc Quí, Chánh Thanh tra quận Thủ Đức (ngôi nhà cấp 4 xây dựng không phép phía sau căn biệt thự số 575/1 đường Kha Vạn Cân, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức) dù cơ quan chức năng đã lập biên bản vi phạm và có quyết định cưỡng chế, tháo dỡ cách đây hơn một năm rưỡi, nhưng đến nay công trình này vẫn tồn tại.

Trước đó từ thông tin phản ánh từ người dân và sau khi rà soát, kiểm tra, tháng 10-2017, UBND phường Hiệp Bình Chánh đã tiến hành lập biên bản ngừng thi công đối với công trình này. Đến ngày 19-10-2017, UBND quận Thủ Đức đã ra quyết định cưỡng chế. Tuy nhiên, đến nay căn nhà có diện tích hơn 68m², kết cấu khung sắt, vách gạch, tôn, mái tôn này vẫn hiện diện.

Trả lời báo chí, ông Quí cho rằng căn biệt thự 575/1 Kha Vạn Cân và căn nhà cấp 4 phía sau được xây dựng tạm bợ trên phần đất của gia đình với mục đích để chứa đồ và nuôi chó nên không xin phép xây dựng. Điều ngạc nhiên là ông Quí cho biết gia đình ông không hề hay biết về các quyết định đình chỉ thi công và cưỡng chế của công trình này hồi tháng 10-2017. Ông Quí nói sẽ cho kiểm tra lại việc này, nếu đúng có hai quyết định đó, gia đình ông sẽ chấp hành (?!)

Thực trạng đáng báo động

Cũng từ phản ánh, tố cáo của người dân, trên địa bàn quận 9, một công trình "khủng" không phép của người nhà cán bộ quận cũng bị phát hiện tồn tại một thời gian dài, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm. Đó là những sai phạm của bến thủy nội địa Nguyễn Thị Nga và hàng loạt công trình tại địa bàn phường Long Bình, quận 9. 

Theo đó, từ năm 2015 - 2016, tại khu vực này đã xuất hiện nhiều công trình, nhà xưởng… xây dựng sai phép, không phép có quy mô như một cụm sản xuất công nghiệp, cùng với đó là hàng ngàn mét vuông sông Đồng Nai, rạch nước bị lấn chiếm, gia cố để sử dụng.

Tại đây cũng hình thành đường đi trên đất nông nghiệp mà chưa được sự đồng ý của cơ quan chức năng có thẩm quyền; ngoài ra 3.968,5m² đất công cũng bị lấn chiếm sử dụng bất hợp pháp… Chưa kể, bến thủy nội địa Nguyễn Thị Nga giấy phép đã hết thời hạn nhưng vẫn hoạt động công khai bất chấp pháp luật.

Theo người dân ở địa phương phản ánh, khu đất này được bà Nguyễn Thị Nga - vợ một cán bộ Văn phòng UBND quận 9 - mua từ cách đây khoảng 8 năm. Khi đó, bà Nga xin giấy phép xây dựng tạm khu nhà thể thao, kho chứa dụng cụ với diện tích hơn 4.000m². 

Việc địa phương cấp phép cho bà Nga được xây dựng tạm trên khu đất trồng cây lâu năm vốn đã không hợp lý, nhưng công trình phục vụ thể thao chưa thấy đâu, mà đến nay chỉ thấy hàng chục công trình khác mọc lên… Và dù người dân đã tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong xây dựng, quản lý sử dụng đất của bà Nguyễn Thị Nga tới UBND quận 9, nhưng đến nay vụ việc vẫn chưa có kết quả…

Trên địa bàn thành phố còn tồn tại không ít công trình xây dựng trái phép kiểu như trên là thực trạng hiện nay của TP Hồ Chí Minh, đồng thời là tình trạng vi phạm trật tự xây dựng ngày càng phổ biến, nhất là trên đất nông nghiệp tại các quận huyện ven ngoại thành.

Theo Bí thư Thành Ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân, năm 2016 quận Thủ Đức có 314 công trình xây dựng không phép và trái phép, đến năm 2017 có khoảng 150 và năm 2018 giảm chỉ còn 72 công trình không phép, sai phép. Trong khi đó, lấy số liệu này so sánh với huyện Bình Chánh mới thấy rằng quy mô xây không phép, sai phép của huyện Bình Chánh lớn hơn nhiều so với quận Thủ Đức. 

Cụ thể, nếu như năm 2016 huyện Bình Chánh có khoảng 850 trường hợp xây không phép và sai phép, thì đến năm 2017 là 1.092 trường hợp và năm 2018 khoảng 870 trường hợp. Cả ba năm cộng lại là khoảng 2.700 trường hợp.

"Quy mô xây dựng không phép, trái phép như vậy thì có còn gọi là chỉnh trang đô thị nữa không?", ông Nguyễn Thiện Nhân đặt vấn đề và đề nghị quản lý về xây dựng phải là một tiêu chí giám sát trong chương trình chỉnh trang đô thị từ năm 2019.

Trước thực trạng này, Bí thư Thành ủy còn nhắc đến tính hiệu quả đề án của Sở Xây dựng đã chuyển 1.000 Thanh tra viên xây dựng thuộc quản lý của Sở xuống địa bàn quận/huyện. 

"Thành phố với tất cả 322 phường, xã có 1.000 thanh tra viên, vậy mỗi phường có 3 thanh tra viên xây dựng. Ngày nào thanh tra viên cũng dạo một vòng thì sẽ biết rõ ai xây trái phép; nhưng thực tế vẫn để xảy ra xây trái phép, chứng tỏ chưa hiệu quả", ông Nguyễn Thiện Nhân nhận định.

Riêng Thanh tra Sở Xây dựng, trong năm 2018, đơn vị này đã phát hiện 2.942 trường hợp vi phạm trật tự xây dựng, trong đó chủ yếu là xây dựng sai phép và không phép. Các trường hợp vi phạm này chủ yếu tập trung ở các quận huyện như quận 2, 9, 7, Thủ Đức, Bình Tân, Bình Chánh, Củ Chi...

Có thể thấy, vấn đề các công trình xây dựng trái phép, không phép vô tư mọc lên ở nhiều địa phương của TP Hồ Chí Minh mà không có sự can thiệp kịp thời từ phía cơ quan chức năng đã dẫn đến tình trạng công trình tồn tại nhiều năm khiến vấn đề khó giải quyết thỏa đáng. Đây là một thực trạng báo động!