Xung quanh "kỳ án" trộm vịt
Từ việc truy bắt tội phạm dẫn đến phạm tội
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) quận 12 (ngày 17-5-2018), trên cơ sở kết quả điều tra, vụ việc xảy ra vào đêm 10-7-2017, khi bốn thanh niên gồm: Nguyễn Phan Thái Dương (23 tuổi), Phan Trọng Chinh (22 tuổi, cùng thường trú khu phố 5, phường Hiệp Thành, quận 12), Vũ Văn Trường (19 tuổi, quê tỉnh Bắc Giang; chỗ ở xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn) và Nguyễn Quang Trường (22 tuổi, quê tỉnh Nghệ An; chỗ ở khu phố 5, phường Thới An, quận 12) rủ nhau ăn nhậu tại nhà vợ của Dương thuộc phường Thới An, quận 12.
Đến khoảng 3h ngày 11-7-2017, cả nhóm này rủ nhau ra ngoài đi ăn. Lúc này Quang Trường điều khiển xe môtô biển số 37N1-658.19 chở Dương; Văn Trường điều khiển xe môtô biển số 59Z1-067.73 chở Chinh đi đến đường Lê Thị Riêng, phường Thới An để vào quán ăn.
| Cáo trạng của Viện KSND quận 12 về vụ việc. |
Trên đường đi, cả nhóm đi ngang qua nhà ông Phan Văn Sáu (56 tuổi, tổ 2, khu phố 6, phường Thới An) thì phát hiện nhà này có chuồng nuôi vịt ở bên cạnh nên cả nhóm đi vào bắt trộm vịt về nhà làm mồi ăn nhậu tiếp.
Trước tiên, Dương đi vào đạp xô ngã lưới rào B40 rồi cùng Quang Trường, Văn Trường và Chinh vào trộm vịt. Chinh bắt hai con vịt đi ra trước rồi ra xe môtô đứng đợi… Lúc này, ông Sáu trong nhà nghe tiếng vịt kêu, nghi có kẻ trộm nên cầm trên tay con dao tự chế dài khoảng 63cm đi ra xem thì nhìn thấy có hai xe môtô đang dựng trước chuồng nuôi vịt nhà mình và thấy Chinh đang đứng có hai con vịt trên xe.
Nhìn vào phía chuồng vịt, ông Sáu thấy Quang Trường và Văn Trường cầm trên tay mỗi người hai con vịt đang đi ra; thấy vậy, ông Sáu cầm dao rượt đuổi thì Chinh, Quang Trường và Văn Trường bỏ chạy.
Khi ông Sáu quay lại thì phát hiện Dương vẫn đang cầm trên tay hai con vịt đi ra, nên ông Sáu đứng cản đường không cho Dương chạy thoát. Thấy vậy, Dương chạy thẳng đến, dùng chân đạp vào người ông Sáu để chạy, nhưng bị ông Sáu cầm dao chém khoảng hai đến ba cái vào vùng chân của Dương, nhưng không trúng. Các cú chém này làm lưỡi dao bị cong nên ông Sáu dùng tay uốn thẳng lại lưỡi dao.
Khi Dương cầm hai con vịt tiếp tục đánh vào người ông Sáu thì bị ông này cầm dao chém một cái vào mặt. Dương đưa hai tay lên đỡ kịp nên vết thương không sâu. Chưa dừng lại, ông Sáu chém thêm hai đến ba nhát nữa thì một nhát trúng vào mặt, ngực và cánh tay trái của Dương làm lưỡi dao bị cong tiếp.
| Khu đất nuôi vịt sát bên cạnh nhà ông Phan Văn Sáu (hiện đã để không). |
Lúc này, Quang Trường, Văn Trường và Chinh chạy lại định giải cứu cho Dương thì bị ông Sáu tri hô và được người dân chạy ra hỗ trợ bắt giữ các thanh niên này. Sau đó, Dương được người dân đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện 175 (quận Gò Vấp).
Làm việc với Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an quận 12 sau khi xuất viện, Dương khai nhận chỉ dùng tay xô ông Sáu, do bị ông Sáu cản đường tẩu thoát, chứ không dùng chân đạp ông Sáu, nhưng có cầm vịt chống trả lại ông Sáu trong lúc bị ông này cầm dao chém.
Kết luận giám định pháp y ngày 26-9-2017 của Trung tâm Pháp y TP Hồ Chí Minh cho thấy tỷ lệ tổn thương cơ thể Dương do thương tích từ vật sắc nhọn tác động gây ra là 24% (trong đó chủ yếu là vết thương ở vành tai xuống má và cằm).
Về giá trị tài sản trong vụ việc này, Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự quận 12 xác định 8 con vịt có giá 1.417.500 đồng.
| Ông Sáu chia sẻ về vụ việc. |
Sau khi vụ việc xảy ra, ông Sáu bị truy tố về tội "Cố ý gây thương tích". Theo đó, Cơ quan CSĐT Công an quận 12 kết luận hành vi của bị can Sáu xâm hại đến sức khỏe của người khác bằng hung khí cần phải được xử lý trước pháp luật. Tuy nhiên, do bị hại đã xâm hại đến tài sản của bị can Sáu, nhất là khi bị phát hiện, bị hại đã không bỏ chạy và vẫn cầm tài sản trộm được, đồng thời có hành vi chống cự nên bị can Sáu đã thực hành vi phạm tội như nêu trên.
Đối với bốn thanh niên Dương, Chinh, Văn Trường và Quang Trường, Cơ quan CSĐT Công an quận 12 cho rằng họ có hành vi trộm cắp tài sản, nhưng giá trị tài sản chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự. Do vậy, Cơ quan CSĐT đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời thông báo cho địa phương quản lý giáo dục.
Bị hại Dương còn yêu cầu bị can Sáu phải bồi thường số tiền 150 triệu đồng, tuy nhiên bị can Sáu không chấp nhận.
Cố ý gây thương tích hay phòng vệ?
Tuy nhiên, trước các thông tin, tình tiết vụ việc còn chưa được rõ ràng nên đến tháng 9-2018, Tòa án nhân dân (TAND) quận 12 cũng như Viện KSND cùng cấp đã có quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung vụ việc.
Sau khi xem xét lại toàn bộ nội dung hồ sơ vụ án, tiến hành điều tra bổ sung, đến ngày 21-12-2018, Cơ quan CSĐT Công an quận 12 có kết luận điều tra bổ sung vụ án "Cố ý gây thương tích" này. Do lời khai của bị can và người bị hại có mâu thuẫn nên Cơ quan CSĐT Công an quận 12 đã tiến hành cho đối chất.
| Hình ảnh thương tích của bị hại Dương. |
Kết quả, bị hại Dương không thừa nhận dùng chân đạp bị can Sáu và bị can Sáu cũng không bị thương tích gì. Do vậy, không đủ căn cứ xác định bị hại Dương dùng chân đạp bị can Sáu trước nên Sáu mới cầm dao chém Dương.
Ngoài ra, tại thời điểm xảy ra sự việc thì Văn Trường, Quang Trường và Chinh đã bỏ chạy đi xa (hơn 100m theo lời khai của bị can Sáu), nên không còn là mối đe dọa trực tiếp và ngay tức khắc với bị can Sáu. Sau đó, khi thấy ba thanh niên này quay lại, bị can Sáu đã tri hô, lúc này con trai bị can Sáu là Phan Văn Toàn từ trong nhà chạy ra và được người dân xung quanh hỗ trợ bắt giữ các thanh niên này.
Như vậy, xét tại thời điểm xảy ra sự việc thì bị can Sáu không phải một mình, ông này có thể tri hô để nhận được sự hỗ trợ ngay khi phát hiện sự việc. Chưa kể, trước đó khi sự việc diễn ra, bị can Sáu còn hai lần uốn dao cho thẳng lại để chém bị hại…
Như vậy, xét về tương quan lực lượng và hung khí gây án, Cơ quan CSĐT Công an quận 12 cho rằng có đủ căn cứ xác định bị can Sáu phạm tội "Cố ý gây thương tích", quy định tại Điều 134 BLHS năm 2015 (Điều 104 BLHS năm 1999), không có dấu hiệu của một tội phạm khác. Tuy nhiên, cho đến nay, vụ việc này vẫn chưa được đưa ra xét xử dứt điểm.
Trao đổi xung quanh vụ việc này, Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng, hành vi đang đêm lẻn vào nhà trộm tài sản là hành vi vi phạm pháp luật, kể cả giá trị tài sản dưới 2 triệu đồng…
"Việc anh vào nhà người khác trộm và bị phát hiện, nhưng không buông bỏ tài sản xuống mà vẫn cầm tài sản bỏ chạy thì lúc này không cấu thành tội trộm nữa mà có thể cấu thành tội cướp nếu giành giật tài sản với chủ tài sản.
Mà tội cướp không định lượng nên dù tài sản giá trị bao nhiêu cũng sẽ bị xử lý hình sự. Hành vi của người thực hiện là nguy hiểm cho xã hội, gây mất an ninh trật tự, tôi cho rằng cần xử lý nghiêm. Trong vụ việc này, nếu các tên trộm cướp chỉ bị xử phạt hành chính, trong khi chủ nhà bị xử lý hình sự và phải bồi thường thì quả là rất khó chấp nhận.
Riêng với chủ nhà, theo Luật sư Trần Minh Hùng, khi dùng dao chém thì cần xem xét đến khả năng phòng vệ của người này, bởi chủ nhà sẽ không biết tên cướp có vũ khí hay không, nên khi một người lạ vào nhà có hành vi trộm hay cướp tài sản thì chủ sở hữu dùng hung khí tấn công là hành vi phòng vệ.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng khi vung dao chém, người thực hiện hành vi buộc phải nhận biết hành vi của mình là nguy hiểm, có thể gây thương tích cho người khác nên được coi là cấu thành tội phạm.
Có thể chủ nhà bị mất trộm tài sản nên bức xúc, nhưng luật pháp đã quy định hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là phạm tội. Việc bị kích động về tinh thần do lỗi của kẻ trộm chỉ có thể được xem là một tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của chủ nhà.
"Về mặt pháp luật thì cơ quan Công an truy tố như vậy là không sai, nhưng tôi cho rằng nếu cho tên trộm vô tội mà người bắt trộm cấu thành tội thì sẽ tạo nên một tiền lệ xấu, không ai muốn bắt trộm, cướp và những tên cướp, trộm được quyền làm tới, coi thường pháp luật", Luật sư Trần Minh Hùng nhấn mạnh