Bảo vệ cầu Hàm Rồng trong mưa bom, bão đạn

Những ngày này, Hàm Rồng lại được nhắc đến với những trận đánh oai hùng giữa một bên là quân, dân Việt Nam và một bên là không lực Hoa Kỳ. Chỉ trong hai ngày 3 và 4/4/1965, quân và dân Thanh Hóa đã làm nên chiến thắng lẫy lừng, bắn rơi 47 máy bay Mỹ, riêng mặt trận Hàm Rồng bắn rơi 31 chiếc, bảo vệ cầu Hàm Rồng, bảo vệ huyết mạch giao thông an toàn...

Mấy chục năm đã trôi qua, trên vùng chiến địa Hàm Rồng, Nam Ngạn, Đông Sơn, Yên Vực năm xưa, nay đã là làng xóm, phố phường nhộn nhịp, đông vui. Những người làm nên chiến thắng ấy dường như ở trong họ luôn cháy sáng niềm tự hào về một Hàm Rồng bi tráng năm xưa và một Hàm Rồng hôm nay. Một trong những người được ghi vào lịch sử, đó là đồng chí Nguyễn Kim Toàn, Trưởng  đồn Công an Hàm Rồng.

Những năm chiến tranh, cầu Hàm Rồng là một đầu mối giao thông quan trọng trên các tuyến đường vào khu 4, một trọng điểm đánh phá ác liệt của máy bay Mỹ. Với gần 400 trận đánh phá, với hàng ngàn tấn bom đạn trút xuống, giặc Mỹ có thể phá sập cầu Hàm Rồng, cắt đứt mạch máu giao thông của ta ở đây.

Nhưng trong khói lửa, bom đạn của chiến tranh, cán bộ, chiến sĩ đồn Công an Hàm Rồng vẫn trụ vững chiến đấu, lập nên chiến tích đơn vị Anh hùng lực lượng VTND.

Năm 2001, tôi được Trung tá Bùi Tiến Hùng, cán bộ Phòng Tổ chức cán bộ Thanh Hóa, (lúc đó là Thiếu tá, Phó trưởng Công an phường Hàm Rồng) đưa vào thăm bác Nguyễn Kim Toàn. Lúc ấy, bác đã ở tuổi xưa nay hiếm nhưng vẫn khỏe mạnh minh mẫn lắm. Nói chuyện với chúng tôi, bác như trẻ ra. Bao ký ức xưa chợt hiện về, bác bảo “những năm tháng chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng là những năm tháng đẹp nhất trong cuộc đời tôi”. Thế mà chỉ 4 năm sau, vào năm 2005, tôi được tin bác mất sau cơn bạo bệnh. Thôi thì, lá rụng về cội, ai cũng sẽ về với ông bà, tổ tiên nhưng người anh hùng trong lòng dân, trong tim đồng đội ấy mãi mãi là niềm tự hào của CBCS Công an xứ Thanh.

Trong lịch sử Công an Thanh Hóa, đoạn về bác Nguyễn Kim Toàn hết sức ngắn gọn nhưng đã khái quát đầy đủ, xúc tích về người Trưởng đồn Công an anh hùng: “là một trong những chiến sĩ bảo vệ cầu từ năm 1957 cho đến khi kết thúc chiến tranh phá hoại, với nhiệm vụ giữ gìn trật tự, ngụy trang cầu phà, chữa đường, chỉ huy giải phóng xe, đồng chí Toàn không ngại bom đạn địch, không tiếc xương máu của mình đã đi nhặt từng mảnh tóc, mẩu xương của đồng đội đem về chôn cất chu đáo. Cấp trên gợi ý đề xuất tuyên dương đồng chí là anh hùng, đồng chí khẩn khoản từ chối “Tôi từ một đứa ở, nhờ cách mạng đã làm đến chức Thiếu uý, Trưởng đồn, đã là vinh dự lắm rồi. Tôi chưa làm được anh hùng, xin cấp trên miễn cho tôi”.

Nhớ lại cuộc trò chuyện năm ấy, người Đồn trưởng già say sưa kể cho chúng tôi nghe về những cuộc chiến đấu dưới mưa bom, bão đạn, những lần vượt qua vạn hiểm nguy để đưa cán bộ vượt sông vào Nam, cả những lần bom đạn trút xuống như mưa, bác cùng đồng đội đưa các cháu học sinh vào hầm trú ẩn an toàn.

Tại phòng Truyền thống của Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Thanh Hóa, hiện vẫn còn lưu tấm ảnh các cán bộ Công an dẫn các cháu học sinh và nhân dân chạy dưới nhằng nhịt bom đạn đang trút xuống. Những người Công an quả cảm đó là CBCS Đồn Công an Hàm Rồng do đồng chí Nguyễn Kim Toàn dẫn đầu – bức ảnh quý hiếm mà một nghệ sĩ đã chụp lại được khiến hàng triệu trái tim lay động. 

Một trong những thành tích đáng nể phục của CBCS Đồn Công an Hàm Rồng, đó là vào khoảng 14h ngày 5/4/1965, một tàu hải quân Việt Nam chiến đấu với hải quân Mỹ trên biển Đông đã tiến sát vào bờ phối hợp với quân và dân Hàm Rồng đánh trả các trận oanh tạc không quân Mỹ. Do không quen luồng lạch, tàu hải quân của ta bị mắc cạn tại Cồn Rạm (Hoằng Long, Hoằng Hoá), địch phát hiện ném bom, bắn rốc két.  “Thời điểm đó, Mỹ dội bom xuống như mưa, bắn rốc két quyết đánh chìm tàu của ta. Chính vì vậy, nếu không đưa được con tàu ra khỏi vị trí mắc cạn thì chắc chắn sẽ bị bom, pháo Mỹ bắn phá tan tành, thiệt hại vô cùng lớn. Nghĩ thế, tôi cùng với 4 đồng chí ở Đồn, huy động thêm 2 công nhân giao thông nghiên cứu tìm cách kéo tời và lặn xuống dòng sông bới cát. Sau 2 giờ đồng hồ, đã đưa được phương tiện lớn gấp 4 lần canô rời khỏi mục tiêu đánh phá đến nơi trú ẩn an toàn” – bác Nguyễn Kim Toàn từng kể cho tôi nghe như vậy.

Trả lời câu hỏi của tôi về những hiểm nguy dưới hòn tên, mũi đạn, bác cười, nói rằng “Lúc đó, chả ai nghĩ đến cái chết, người trước nằm xuống thì người sau tiếp tục đứng lên làm nhiệm vụ, đồng bào mình, đồng chí mình, tài sản của Tổ quốc mình là trên hết. Chúng tôi không có thời gian nghĩ đến bản thân”. Quả vậy, từ Đồn về nhà, cách vài cây số nhưng có khi cả tháng bác Toàn không về lần nào, mọi việc từ ruộng nương, chăm sóc con đều giao hết cho người vợ đảm đang.

Một trong những chiến công của bác Nguyễn Kim Toàn được ghi vào sử sách đó là lần đưa đoàn cán bộ do đồng chí Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Ủy viên Bộ Chính trị đi công tác miền Nam. Theo kế hoạch phân công thì Công an Hàm Rồng có trách nhiệm bảo vệ và dẫn Đoàn. Khi máy bay địch đánh phá ác liệt, Đoàn cần đi gấp, trong khi đó nếu qua phà phải hết từ 25 đến 30 phút. Đại tướng hỏi: “Ngoài qua phà thì sử dụng phương tiện gì nhanh nhất?”. Tổ công tác do đồng chí Nguyễn Kim Toàn chỉ huy đã đề xuất phương án qua sông bằng ca nô. Khi phương án được chấp nhận, một tổ Cảnh sát giao thông đóng bè mảng rồi xuôi xuống dưới hạ lưu 200m giả vờ vượt sông để thu hút máy bay địch. Còn ở phía thượng lưu, đồng chí Toàn điều khiển ca nô đưa đoàn qua sông trong thời gian 15 phút.

Tự hào và phát huy truyền thống đơn vị Anh hùng lực lượng VTND, các thế hệ CBCS Công an phường Hàm Rồng hôm nay đã và đang nỗ lực khắc phục khó khăn, đoàn kết, kỷ cương, xây dựng đơn vị trong sạch, vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đảm bảo ANTT. Là một trong những địa bàn trọng điểm của TP Thanh Hóa về ANTT, liên tục trong những năm qua, Công an phường Hàm Rồng đã luôn chủ động tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tích cực tham gia công tác đảm bảo ANTT, xây dựng khu dân cư an toàn về ANTT, tích cực tham gia đấu tranh phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội; cảm hoá, giáo dục, giúp đỡ quản lý người lầm lỗi tại gia đình và cộng đồng dân cư, góp phần quan trọng vào công tác giữ gìn an ninh chính trị và trật tự xã hội trên địa bàn…