Chợ đêm Đồng Xuân: Lộn xộn như chợ huyện
Với vị trí thương mại, du lịch thuận lợi nằm trong quần thể phố cổ Hà Nội, nhằm khai thác và quảng bá du lịch của Thủ đô, UBND quận Hoàn Kiếm đã ra Quyết định số 534 về việc "Tổ chức và quản lý chợ đêm Đồng Xuân", giao cho Công ty cổ phần Đồng Xuân thực hiện. Tháng 11/2003, chợ đêm Đồng Xuân chính thức hoạt động.
Trong phương án chi tiết về tổ chức và quản lý chợ đêm Đồng Xuân có quy định rõ 3 ngành hàng được kinh doanh là: Sản phẩm dệt truyền thống, hàng may mặc thời trang (quần áo mang bản sắc dân tộc, quần áo thời trang); hàng lưu niệm, thủ công mỹ nghệ, đồ giả cổ, mỹ phẩm; ẩm thực truyền thống (chủ yếu là ăn nhẹ truyền thống của Hà Nội và các miền). Ý tưởng tốt đẹp là thế, nhưng du khách đến Hà Nội lâu nay phàn nàn chợ đêm Đồng Xuân quá nghèo các sản phẩm du lịch và lộn xộn giống… chợ huyện.
Để mục sở thị, tôi dạo quanh một vòng chợ đêm Đồng Xuân và không khỏi ngỡ ngàng trước đủ màu sắc sặc sỡ của các gian hàng. Khách đến chợ đêm vào ngày cuối tuần đông nghịt, có chỗ phải chen nhau đi, chen nhau mua sắm. Sản phẩm dệt truyền thống, thời trang mang bản sắc dân tộc tìm mỏi mắt không thấy mà chỉ thấy quần áo và kính râm của Trung Quốc. Nhiều mặt hàng là hàng tồn, lỗi mốt ban ngày không bán được thì lại tiêu thụ mạnh ở chợ đêm.
Tôi chọn tấm biển: "Hàng một giá, chỉ 15 nghìn đồng" để bước vào, nhưng đành thất vọng bước ra. Hầu hết các mặt hàng ở đây đều là hàng siêu rẻ, từ 10 nghìn đến vài chục nghìn đồng/sản phẩm. Các sản phẩm như lụa Vạn Phúc, tơ tằm, thổ cẩm hay thời trang mang đậm bản sắc dân tộc đều hoàn toàn vắng bóng.
Được biết, từ ý tưởng đến khi hình thành được chợ đêm Đồng Xuân, chính quyền địa phương phải mất 3 năm xây dựng. Nhưng sau 2 năm đi vào hoạt động, chợ đêm Đồng Xuân đã bộc lộ một số tồn tại.
Theo ông Đỗ Xuân Thủy, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đồng Xuân thì đây là mô hình thí điểm đầu tiên nên việc tổ chức thực hiện vấp phải nhiều khó khăn. Điều kiện cơ sở vật chất chật hẹp, kho bãi cất giữ hàng hạn chế, giá gửi cao, cộng với vận chuyển hàng hóa xa, những mặt hàng thủ công, sản phẩm truyền thống không tiêu thụ được… dẫn đến người kinh doanh đầu tư không có hiệu quả.
Trong "phương án chi tiết" của chợ đêm Đồng Xuân có quy định đối với các hộ kinh doanh bán hàng lâu dài phải bán đúng mặt hàng đã đăng ký. Nhưng theo ông Thủy, bắt buộc họ bán đúng mặt hàng truyền thống thì họ sẽ "đứng dậy luôn". Ngoài mỗi tuần chợ đêm duy trì được một hoạt động văn hóa dân gian như hát xẩm, chèo, tuồng, quan họ, còn các mặt hàng kinh doanh nhằm quảng bá thương hiệu Việt đã không thực hiện được.
Từ khi tuyến phố đi bộ của phường Hàng Đào ra đời, chợ đêm Đồng Xuân bắt đầu nhộn nhịp và đông đúc trở lại. Cái được của chợ đêm Đồng Xuân chính là tạo ra một sân chơi mới, phục vụ cho nhu cầu văn hóa, tinh thần của người dân Thủ đô và khách du lịch; giải quyết nhiều công ăn việc làm…
Để chợ đêm Đồng Xuân trở về đúng như ý tưởng có phải là việc khó làm? Ông Thuỷ nhấn mạnh, công ty vẫn tiếp tục kiên trì với đề án theo từng lộ trình, chứ không thực hiện được ngay. Đồng thời, phải có định hướng với người kinh doanh nghiên cứu, khai thác mặt hàng phù hợp với khách du lịch và bán được ở chợ đêm, nhưng giá trị phải nhỏ, chỉ 1-3 USD.
Khách du lịch đến chợ đêm Đồng Xuân với mong muốn tìm lại nét văn hóa của Hà Nội 36 phố phường và Hà Nội trong đời sống hiện đại. Nhưng thực tại lại khiến nhiều người thất vọng. Thiết nghĩ, để hút khách du lịch, chính quyền địa phương nên có định hướng rõ ràng cho người kinh doanh, tránh để tình trạng ai muốn bán gì thì bán như hiện nay