Chuyện Bác Hồ hai lần về thăm quê
Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị Anh hùng giải phóng dân tộc, Nhà văn hóa kiệt xuất Việt
Quê hương nghĩa nặng tình thâm
Giữa những ngày tháng 5 ngập tràn ký ức lịch sử này, chúng tôi lại được về thăm quê Bác làng Sen, được thăm lại quê nội, quê ngoại của Người, nơi đã gắn bó với Người suốt quãng đời tuổi thơ, và được nghe lớp con cháu trong dòng họ Nguyễn Sinh kể về Người trong hai lần ít ỏi về thăm quê.
Tham gia kháng chiến từ khi mới 16 tuổi, trải qua bao phen tù đày của thực dân Pháp, hòa bình lại lao vào với công việc chính trị, ở cái tuổi 77 ông Nguyễn Sinh Quế (nguyên UVBCH Tỉnh ủy, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Kim Liên) vẫn còn rất khỏe mạnh và minh mẫn. Khi kể về những lần được đón Bác về thăm quê, lòng ông lại xúc động bồi hồi, lại có những giọt nước mắt lăn trên đôi má.
 |
| Ông Nguyễn Sinh Quế và cụ Nguyễn Sinh Vinh, người được giao hương khói cho nhà thờ cụ Nguyễn Sinh Nhậm là ông nội Bác. |
Từ ngày rời xa quê hương vào Thừa Thiên - Huế học, rồi bôn ba khắp năm châu tìm đường cứu nước, hơn 50 năm trôi qua, ngày 1/6/1957 Bác mới được về thăm lại quê hương, thăm lại bà con làng xóm, thăm những gian nhà lá gắn liền với tuổi thơ của Người. Đây là lần về thăm quê bí mật, chỉ một số người được giao nhiệm vụ đón Bác mới được biết. Nơi Bác đến đầu tiên khi đặt chân trở lại Kim Liên là ngôi nhà thờ của dòng họ Nguyễn Sinh, chính là ngôi nhà của ông nội Bác ngày xưa (mà sau này chính Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng bây giờ đã từng ở và học tập trong đó). Bác nhìn ngắm thật lâu và vô cùng xúc động trước những kỷ vật của cụ Nguyễn Sinh Sắc được lưu giữ tại đây.
Ông Nguyễn Sinh Quế nhớ lại: Về thăm ngôi nhà lá năm xưa, thấy dòng chữ "Nhà Hồ Chủ tịch" ghi trên tấm biển trước cổng, Bác đã quay lại nói với mọi người rằng đây không phải là nhà Hồ Chủ tịch mà là nhà của cụ Nguyễn Sinh Sắc. Khi bước vào ngõ, Bác đã biết ngay đây không phải cái ngõ quen thuộc, Bác đi thẳng lại dãy hàng rào được rào bằng tre, Người nhổ lên mấy cọc tre để bước qua: Đây mới chính là cái ngõ quen thuộc gắn liền với những trò chơi thuở nhỏ của Người năm xưa.
Vợ chồng ông Nguyễn Sinh Điền đã vô cùng xúc động khi cậu bé Nguyễn Sinh Cung năm xưa vẫn nhận ra mình dù đã hơn nửa thế kỷ trôi qua. Ba người ôm nhau, nước mắt chan chứa ôn lại bao nhiêu kỷ niệm thời thơ ấu. Nói chuyện với bà con nhân dân ở quê hương, Bác luôn căn dặn mọi người phải biết đoàn kết, yêu thương lẫn nhau, luôn phát huy truyền thống của quê hương cách mạng, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn. Bác nói: "Người ta về thăm quê thì mừng mừng tủi tủi, tôi về thăm quê lần này chỉ có mừng chứ không có tủi, mừng vì quê hương đã thoát khỏi cảnh nô lệ lầm than". Ông Nguyễn Sinh Quế vẫn nhớ như in lời Người: "Các bác, các chú, các con em trong dòng tộc: Một giọt máu đào hơn ao nước lã, anh em phải biết giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau, phải phát huy truyền thống kiên cường bất khuất của dòng họ Nguyễn Sinh".
Chia tay bà con, Bác đã gửi tặng các cụ cao niên 5kg trà và cho các cháu thiếu niên nhi đồng 5kg kẹo. Ai ai cũng xúc động bởi sự giản dị của Người, trước tình cảm thắm thiết đối với quê hương làng xóm của Người.
Quê hương mong được báo công với Bác
Bốn năm sau, ngày 9/12/1961 Bác lại có dịp được về thăm quê, lần này Bác về quê ngoại trước (lần này có cả Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng (bây giờ), lúc đó còn là thiếu niên) ai cũng nhận ra trên gương mặt Bác có một niềm vui mới. Bác hết sức vui mừng vì ngôi nhà năm xưa đã trở về nguyên trạng, những kỷ vật năm xưa của gia đình Người đã được tìm về đúng chỗ của chúng. Ông Quế kể lại: Vào thăm ngôi nhà lá đúng nguyên trạng năm xưa, Bác ngắm, rồi sờ vào từng cái cột, cái kèo, từng phên vách, từng đồ vật, rất xúc động.
Đang mải nhìn từng hiện vật của gia đình năm xưa, bỗng Bác nghe toàn dân đồng thanh hô "Hồ Chủ tịch muôn năm…". Hỏi ra Bác mới biết là có hàng ngàn người dân đang chờ để được nhìn khuôn mặt của Người, khuôn mặt mà cụ Nguyễn Sinh Vinh (cũng là một người cháu trong họ, hiện nay được giao bảo vệ, chăm sóc và hương khói cho nhà thờ của cụ Nguyễn Sinh Nhậm là ông nội Bác) dù đã hơn 90 tuổi vẫn nhớ như in: "Lúc đó trông Cụ Hồ như một vị tiên vậy, tóc thì trắng phơ, khuôn mặt hồng hào luôn rạng ngời…". Không muốn để người dân chờ lâu ngoài nắng, Bác đã đi thăm nhanh một vòng rồi ra nói chuyện cùng họ. Một điều vui nữa đó là việc quê hương nay đã đổi mới, xã Nam Liên (Kim Liên bây giờ) đã thành lập Hợp tác xã, từ đây người dân cả xã như một nhà, đồng tâm xây dựng quê hương.
 |
| Ông Nguyễn Sinh Quế được chụp ảnh với Bác Hồ trong lần thứ hai Bác về thăm quê. |
Trong lần thứ hai Bác về thăm này, ông Nguyễn Sinh Quế mới 27 tuổi, là Tỉnh ủy viên trẻ nhất của Nghệ An lúc bấy giờ, đã được giao về làm trưởng ban và ông Võ Khắc Minh, Phó Bí thư Huyện ủy là phó đoàn đón tiếp Bác. Nói chuyện với bà con, Bác không quên dặn dò người cháu Nguyễn Sinh Quế: "Đối với người cán bộ việc gì có lợi cho dân thì làm, việc gì không có lợi cho dân thì đừng làm".
Điều ấn tượng nhất đối với mọi người dân Kim Liên lúc bấy giờ là chuyện ra thăm Bác của cụ Nguyễn Sinh Xơng, sau một tháng ra thăm Bác, cụ Xơng về đến nhà thì nhận được giấy mời đến nhận tiền Bác gửi. Cụ Xơng ngỡ ngàng không biết tại sao có giấy báo nhận tiền, đến khi hỏi ra thì mới biết là khi tâm sự với Bác, cụ nói ở nhà chỉ cày bằng con bê và nghèo khổ không có tiền đón tết nên được Bác cho tiền mà Bác tiết kiệm bao năm để ăn Tết. Ông Quế tâm sự: 20 tết âm lịch, tôi nhận được giấy báo nhận tiền nói: "Chú Quế đưa cho cụ Mợi (Cha cụ Xơng) để ăn Tết, đây là tiền của Bác tiết kiệm được, không phải của Chính phủ".
Hồ Chí Minh, một lãnh tụ vĩ đại, một con người kiệt xuất của dân tộc suốt cuộc đời lo cho dân tộc, cho quê hương. Người là đài hoa Sen toả ngát hương đời và quê hương