Gặp lại người thân các liệt sỹ TNXP ngã ba Đồng Lộc

Năm nay đã bước sang tuổi 93, mẹ Khuyên đang sống cùng hai vợ chồng người con thứ 4 là Đại úy Võ Tây Sơn, hiện đang công tác tại Công an huyện Đức Thọ. Mẹ nằm một chỗ, không nhận ra người lạ vào thăm. Chỉ đến khi cầm bàn tay gầy guộc nhưng ấm áp của mẹ, đôi mắt mẹ mới khẽ hấp háy.

Anh Sơn bảo, mẹ muốn hỏi ai đến thăm đấy? Lặng nhìn mẹ một lúc lâu, sợ làm ảnh hưởng đến không gian tĩnh lặng của mẹ, chúng tôi ra nhà ngoài nói chuyện. Đại úy Sơn kể, anh là người được gần gũi với chị Hà nhất so với các anh chị em trong gia đình nên còn lưu giữ khá nhiều kỷ niệm về người chị gái thân yêu. Ngày chị Hà lên đường vào TNXP, đến với ngã ba Đồng Lộc, nơi "túi bom" khốc liệt của Nghệ Tĩnh, cha anh - ông Võ Trọng Lạc đã cầm tay con gái và căn dặn: "Con phải làm sao cho bằng chị bằng em".

Ngã ba Đồng Lộc vào một ngày đầu tháng 7. Tìm đến Ban quản lý Khu di tích chúng tôi đã được gặp "cô gái thứ mười một", chị Đặng Thị Yến, hiện là Phó Ban quản lý Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Theo sự chỉ dẫn của chị Yến, chúng tôi tìm đến thăm mẹ Trần Thị Khuyên, là mẹ đẻ của liệt sĩ TNXP Võ Thị Hà. Căn nhà nhỏ nằm lọt thỏm giữa sự ồn ã thường ngày của thị trấn Đức Thọ.

Mỗi lần về thăm nhà, chị Hà đều mang về cho Sơn một vài cuốn sách để đọc. Lần cuối cùng chị về, mẹ Khuyên đã sai Sơn làm thịt gà "đãi" chị nhưng loay hoay mãi vẫn không bắt được con gà nào trong vườn. Chị Hà chỉ về nhà được một lát đã vội vã phải đi, mẹ Khuyên đành bảo anh Sơn mang con gà vào Ngã ba Đồng Lộc cho các chị cùng nuôi...

Một chiều nọ, thấy con gà mái trong vườn tự nhiên vỗ cánh bay như gà trống, mẹ Khuyên chột dạ bảo với các con: "Thế nào chị Hà mày cũng có chuyện". Quả nhiên, hai ngày sau thì gia đình nhận được tin chị Hà đã hy sinh. "Sau ngày chị mất, chiều nào mẹ cũng tha thẩn ra đầu ngõ trông về Đồng Lộc như không tin rằng Hà đã không còn trên cõi đời này nữa", anh Sơn kể.

Từ bấy đến nay, nỗi đau mất đứa con gái yêu khi vừa bước vào tuổi 19, dường như không bao giờ nguôi ngoai trong mẹ. Hơn một năm nay, phần vì tuổi cao sức yếu, phần vì nỗi nhớ thương con, mẹ Khuyên ngã bệnh, nằm liệt giường, mọi sinh hoạt đều diễn ra một chỗ và trông chờ vào sự chăm nom của anh Sơn và người con dâu hiếu thảo. Cũng từ đó đến nay, mẹ gần như rơi vào trạng thái vô thức, không còn nhận ra bất cứ ai đến thăm. 

Chia tay mẹ Khuyên và vợ chồng anh Sơn, chúng tôi đến với người mẹ anh hùng Trần Thị Chút - mẹ đẻ của liệt sỹ Hà Thị Xanh, một trong mười cô gái Đồng Lộc năm xưa. Căn nhà của mẹ Trần Thị Chút khiêm nhường nép mình bên luỹ tre làng ở thôn Phúc Xá.

Mẹ Chút năm nay đã bước sang tuổi 90 nhưng còn minh mẫn và nhanh nhẹn lạ thường. Mẹ sinh được 7 người con, tất cả đều đã trưởng thành. Hiện mẹ đang sống với vợ chồng người con gái út là Hà Thị Hương. Khi tôi nhắc tới chị Xanh, nụ cười trên môi mẹ bất chợt tắt lịm, đôi mắt mẹ chớp chớp rồi phải đến mấy phút im lặng, mẹ mới mấp máy: "Xanh là đứa ngoan nhất nhà, nghịch cũng nhất nhà. Trước ngày nó hy sinh mấy hôm, mấy đứa còn rủ nhau về Đức Hoà thăm mẹ... Mỗi lần có đồng đội cũ của Xanh về thăm hay chỉ nhìn thấy ảnh thôi, mẹ lại như đang thấy nó".

Ngoài mẹ Khuyên và mẹ Chút, cụ Dương Quý - thân sinh của Liệt sỹ Dương Thị Xuân cũng là một trong những người còn khắc khoải với nỗi đau mất con. Từ mấy năm nay, cụ đã rời vùng quê Đức Tân - Đức Thọ để vào Đắk Lắk sinh sống với người con trai thứ. Liên lạc qua số điện thoại, cụ Dương Quý cho biết vẫn còn khoẻ mạnh.

Nhắc đến con gái - chị Dương Thị Xuân, giọng cụ chợt trầm xuống: "Nó là đứa con gái ngoan, hồi nhỏ nó bị mẹ mắng suốt nhưng không bao giờ cãi cự. Từ ngày nó nghỉ công tác Nhà máy đường Sông Lam rồi vào TNXP, tôi là người duy nhất trong gia đình được gặp nó nhiều lần".

Mặc dù không trực tiếp gặp gỡ được đầy đủ thân nhân của 10 liệt nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc, nhưng chúng tôi biết các chị vẫn sống mãi trong ký ức và tình cảm của những người thân, trong lịch sử dựng nước và giữ nước hào hùng của dân tộc Việt Nam.